Әлеуметтік жұмыс - өркениетті қоғам институты ретінде

Мәселенің себебінің ашылуы;

Формасының ашылуы;

Педагогикалық шешудің әдістерін  анықтау;

Байланыстылықтаржы қарастыру;

Өзіндік шешім жолдарын қабылдау.

Педагогикалық заңдылықтармен мәселенің шешілу жолдарын сипаттау.

Педагогикалық принциптер дидактикаылқ және тәрбиелік принциптерден тұрады.

Педагогикалық принциптерінің бастауы гносеология, психология, әлеуметтік жұмыстың нақты тәжірибесі.

Педагогика әлеуметтік жұмыста  барлық жастағы тұлғалардың әлеуметтену  процессі жолындағы тәрбиелену, бейімделу, қоғамда реттелу процессі ролін  атқарады. Әлеуметтік жұмыста педагогика әлеуметтік педагогика бағытымен жүргізіледі. Әлеуметтік педагогика ол – әлеуметтік ортаға тәрбиенің ықпал ету процессі. Әлеуметтік жұмыста педагогиканың  ерекше орны бар. Педагогика әлеуметтік жұмыста көмекші құрал ретінде  қолданылады. Олай дейтін себебіміз  әлеуметтік жұмыста педагогика пәнінің  әдістерін, заңдылықтарын, функцияларын практикада қолданады.

Әлеуметтік жұмыстың пайда  болуынан бері өзінің педагогикалық  жағы бар. Педагогика әр тұлғаны білімге, ақылдылыққа, мәдениетке, тәрбиеге үйретсе, әлеуметтік жұмыс педагогика жағынан  әр тұлғаның қоғамда әлеуметтенуін  қамтамасыз етіп, рухани өмірге тәрбиелейді.

Әлеуметтік жұмыс практикасында  ерте кезден мүгедектерді, жетімдерді, заң бұзушылармен, қайта тәрбиелеу  жұмыстары арнайы мекемелерде жүргізіледі. Олар реабилитациялық орталықтар, әлеуметтік қорғау мекемелері, арнайы интернаттар  т.б. мекемелер. Мұндай қоғамда әлеуметтану  процесінен дұрыс өтпеген тұлғалардың  көбейіп кетуіне байланысты әлеуметтік жұмыс педагогика саласынан әлеуметтік педагогика мамамндығын қажет етеді. Бұл білім саласы әлеуметтік жұмыспен педагогиканың байланыстылығын  көрсетеді . Қорытындылай келсек, педагогика саласы арқылы әлеуметтік жұмысты жүргізіп, қоғамдағы әлеуметтік теңсіздіктер реттеледі, әлеуметтану процесі  жүреді, әлеуметтік жұмыс байланыстары тұрақты түрде қоғам реттеледі.⁷

 

 

 

Қорытынды

 

Әлеуметтік жұмыс –  ол халыққа қызмет ету теориясын, принциптерін, заңдылықтарын зерттейтін ғылым, оқу пәні және көмекті мұқтаж ететін адамдардың әлеуметтік жағдайын жақсартуға бағытталған қызмет.

Әлеуметтік жұмыс өте  күрделі жан-жақты білімді талап  ететін мамандық. Мемлекетіміздің басты  байлығы халық болғандықтан, сол  байлықты қорғау әлеуметтік жұмыстың басты міндеті. Әлеуметтік жұмыс  мүгедектерді, қарт адамдарды, балаларды  қорғап, оларды әлеуметтік қамсыздандыру, көмек көрсету, тұлғаларды әлеуметтендіру, әлеуметтік қорғау, қауіпті жағдайға түскен адамдарға көмек көрсету  сияқты мәселелермен айналысады.

Бірақ қандай жағдай болса  да, әлеуметтік қызметкердің істеген  ісі уақытқа сай болуы керек. Сонымен әлеуметтік жұмыс – бұл  мүгедектерге, олардың әлеуметтік мүмкіндіктерін арттыру немесе қалпына келтіру, топтар мен қоғамында кәсіптік немесе олар үшін жайлы әлеуметтік жағдайлар  жасау. Адамдардың жағдайын жақсартатын  ол – әлеуметтік жұмыс. Әлеуметтік жұмыс халыққа қызмет ету және көмекті қажет ететіндерге көмек  көрсетумен түсіндіріледі. Әлеуметтік қызметкердің негізгі мақсаты –  адамдар, жанұя, тәуекел топтар және т.б. әлеуметтік институттар арасындағы көмек көрсету.

Әлеуметтік жұмыстың объектісі  мен пәні, бір жағынан, практикалық  әлеуметтік жұмыстың бағыттарымен негізделген, екінші жағынан, әлеуметтік жұмыстың теориясы мен практикасының мазмұны мен  шекарасына әсерін қарамастан бұлар  бір-біріне ұқсас. Қазіргі жағдайда әлеуметтік жұмыс көмекке аса  мұқтаж адамдарға әлеуметтік көмек  шегінен шығып, Адам туралы теориялық  білімді игеріп, сол адамның әлеуметтік жағдайын түзеуге тырысады. Қортындылай  келгенде менің курстық жұмысым  қазіргі заманғы ҚР-дағы әлеуметтік жұмыстың қағидалары мен оның теориясы туралы, еліміздегі әлеуметтік жұмыстың дамуы жайлы айтылған. Жас мемлекетіміз- дегі жас мамандық әлеуметтік жұмыстың жас мамандары алдында көптеген күрделі мәселелерді шешу мен олардың алдын алу профилактикасы тұр. Қазақстанның әлеуметтік жұмысы енді қалыптасып келе жатқан білім саласы, өзінің кемшіліктерімен артықшылықтары бар.

 Әлеуметтік қызметкер шешетін мәселелер білімділікті, әділеттілікті, яғни «зиян тигізіп алма, бұзып алма» деген принципті талап етеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

 

 1. Фирсов М.В. Студенова Е.Г. Теория сойальной работы: Уч. Пособие для студентов высш. учебн. Завед. – М.: Гуманит.изд.центр ВЛАДОС,2001.-432 с.

2. Социальная работа: теория  и практика: Учеб. Пособие. Отв.  Ред. д.и.н., проф. Е.И. холостова,  д.и.н., проф. А.С. Сорвина. – М.: ИНФРА- М, 2001. 427 с. – (Серия «Высшее  образование).

3. Мастюкова Е.М. «Они ждут нашей помощи.» - М., 1991.- 248с.

4.  Ш. Тойганбекова, Н.Бинзаров. «Параллельный мир по ту сторону.» Республиканский юридический журнал Фемида, № 1, 2002 г. С 73-74.

5. Романов В.В. Юридическая психология: Учебник. – М. : Юрист, 1998-488с.

6. «Психология социальной работы» О.Н. Александрова, О.Н. Боголюбова, Н.Л. Васильева и др.: Под общей редакцией М.А. Гулиной. – Спб.: Питер, 2002.-352с. С 301-321.  

7. Социальная педагогика: Учеб. Пособие для студентов высш. Уч. Заведений/ Под ред. В.А. Никитина. – М.: Гуманит. из центр ВЛАДОС, 2000. – 272 с. Стр 48-62.

8. Мудрик А.В. социалная педагогика.- М., 1999.

9. Корчак Я. «Как любить детей.» - М., 1991.

10.Туманова Г.А.О писхологии  управления в системе органов  внутренних дел. М., 1970.-с. 12-20.

11.Жетписбаеа. Б.А., Айтпаева А.К. Концепцуально- теоретические проблемы девиантного поведения и правовой социализации несовершеннолетних в Р.К. – Алматы, 2002; Клейберг.Ю.А Психология девиантного поведения. М., 2001.

12. А.Н. Радищев, Избранные филосовские и общественно-политические произведения. Госполитиздат, 1952,- С. 465.

13. Корсунская Б.Д. Воспитание глухого дошкольного ребенка в семье.- М.,1998.

14.  Конституция Республики Казахстан . – Алматы, 1991

15.  Курбатова В.И. «Социальная  работа.» Ростов на Дону, 1999.

16.  Кряжева Н.Л. Развитие  эмоционального мира детей. –  Ярославль, 1997.-208 с.

17. Конвенция о правах ребенка. //Казахстнакая правда.- 17 февраля 1996.-с.5

18.  Лапшин В.А., Ползанов  В.Б. Основы дефектологии –  М., 1991.

19.  Майерс Д. «Социалная  психология.» Пер. С англ. –Спб.: Питер, 1997.-С. 485-531.

20.  Шиханцев Г.Г. Юридическая психология. Учебник для вузов. Отв. ред. Доктор юридических наук профессор В.А. Томсинов. – М.: Издательство «Зеркало», 1998,-352 с.

21.  Лебединский В.В.  Нарушения психического развития  у детей.- М., 1985.

22.  Коррекционная педагогика: Учебное пособие. – М., 1998.

23. Леви В.Л. Нестандартный  ребенок.-м.,1983

24. Правовая реформа в  Казахстане.-информационно-аналитический  журнал, 2000г.№3. В.Сергиевский, профессор Университета экономики и права, к.ю.н. Становление тюремного движения. С.27-31.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Әлеуметтану ғылым ретінде

Әлеуметтану ғылыми білімнің дара саласы ретінде біршама кеш қалыптасты. Оның негізін 19 ғасырдың екінші жартысында Огюст Конт пен Герберт Спенсер  қалады. «Әлеуметтану» түсінігі алғаш  рет француз философы әрі социологы  О.Контпен қолданылды. Қоғам мен  әлеуметтік өмір жөнінде ғылым ретінде  түсіндірілді. Әлеуметтану пәнінің  қалыптасауы мен дамуы әлеуметтік қатынастардың өз аспектісінде қарастыратын, көптеген жаңа әлеуметтік концепциялардың  пайда болуы арқылы жүзеге асты. Жалпы бұл теориялар өзінің теоретикалық-әдістемелік  мағынасы бойынша бір-біріне қайшы  келді, бірақ әлеуметтанудың ғылым  ретінде тарихи қалыптасуына әр теориялардың ролі айрықша келеді. Әлеуметтануды  қоғамдағы әлеметтік қауымдар, қатынас, құрылым, жүйе мен ұйымдардың дамуы  жөнінде зерттейтін ғылымы деп белгілейді.

Әлеуметтанудың пәні мен объектісі

Әр ғылым басқа ғылымдардан  өзінің зерттеу пәнімен ажыратылады. Барлық ғылымдар түрлі құбылыстар мен  үрдістердің объективті шындығын зерттейді. Бірақ әр ғылымның зерттеу нысанына, біріншіден, объективті шындықтың белгілі  жағы мен саласы, екіншіден, тек берілген ғылымға ғана тән арнайы даму зандылықтары мен заңдары, үшіншіден, осы заңдар мен заңдылықтардың әрекет механизімдері  мен айқындалуының ерекше формалары  жатады. Сондықтан, ғылымның объектісі  мен пәні ажыратылады: объектісіне  зерттеу үрдісінің бағыты, ал пәніне зерттеу объектісін құрайтын, байланыстар  мен қатынастар жатады. Әлеуметтанудың объектісіне қазіргі қоғам жатқызылады. Тек жай қоғам емес, таным үрдісі бағытталған әлеуметтік шындық саласы: әлеуметтік институттар, әлеуметтік қатынастар мен үрдістер, әлеуметтік құрылым, әлеуметтік қоғам , әлеуметтік роль , әлеуметтік бақылау  және т.б. жатады. Әлеуметтік зерттеу  объектісіне ғылыми анализға жататын, әлеуметтік қарама-қайшылық жатқызылады. Социологиялық зерттеудің пәні объект қасиеті мен мәселе сипатымен  айқындалады. Әлеуметтік танымның пәнің  белгілеу үрдісінде шешуші әлеуметтік құбылыстар адам өзара әрекеті, әлеуметтік қатынастар, әлеуметтік қауым мен  үрдістер және т.б. жатады. Белгілі қатынастар қандай да бір әлеуметтік құбылыспен белгіленген, белгілі заңдылықтардың немесе тенденциялардың әрекетіне  тәуелді. Олар әлеуметтанудың негізгі  пәнін құрайды.

Атақты ағылшын ғылымы ДЖ.Херд «Әлеуметтануға кіріспе» еңбегінде, әлеуметтану адамзат  қоғамы жөнінде ғылым ретінде  белгіленеді. Оның отандасы Э.Гидденс  қоғамды әлеуметтік кеңістікте, әлеуметтік уақытта айқындалу формаларында қарастырады. «Әлеуметтану – бұл  адамның әлеуметтік өмірі, топтар мен  қоғам жөнінде оқу».

Әлеуметтану біржарым ғасыр аралығында өмір сүріп жатыр. Осы аралықта әртүрлі  социологиялық ағымдар, бағыттар, мектептер  қалыптасты. Олардың әрқайсысы өз пән саласын айқындады және оны  белгілі танымдық нәтижилер шектеулерінде  жетті.

Қазіргі уақытта әлеуметтанудың ғылым  ретінде пәнін белгілеу, жетілдіру, білімді тереңдету үрдісі жүріп  жатыр. Бұл әлеуметтік ғылымдардың  жіктелуімен, бірігуімен, гуманизациясымен байланысты.

Біздің елімізде әлеуметтік зерттеулерді экономикалық, саяси, құқық ғылымдарына, философияға жақындату талпыныстары жүргізілді. Әлеуметтануға идеологиялық – апологетикалық роль берілді.

Әлеуметтану пәнінің тарихында  екі негізгі тенденция қалыптасты: макросоциологиялық және микросоциологиялық. Макросоциология қоғамдық дүние  жүзілік жүйелермен және олардың  әртүрлі мәдениет түрлерімен өзара  әрекетімен, әлеуметтік институттармен, ауқымды үрдістермен байланысты. Макросоциология қоғамды, оның құрылымын, әлеуметтік институттарды тұтас  әлеуметтік ағза ретінде қарастырады.

Микросоциология әлеуметтік тәртіпке, тұлғааралық қатынасқа, тұлғаның әлеуметтенуі мен жекелендіруіне көңіл аударады.

В.А.Ядов «Осыдан әлеуметтануды  анықтаудың екі әртүрлі жолдары  ажыратылады: бірінші, ғылым ретінде  пәнінің тұтас қоғамдық ағза, әлеуметтік жүйе ретінде қарастырылуы, екінші, бұқаралық әлеуметтік үрдістер мен  бұқаралық тәртіп жөніндегі ғылым» деп жазады.

Әлеуметтану – қоғамдық жүйелерді, олардың дамуын мен қалыптасуын  зерттейтін теоретикалық және эмпирикалық  пән. Әлеуметтану қоғамдық өмірді қатынастар жүйесі ретінде зерттейді. Өйткені  адам бір уақытта бірнеше салаларда  – еңбектік, құқықтық, нормативтік, эстетикалық және т.б. әрекет етеді. Берілген жағдайда әлеуметтану нақты  қызмет ететін барлық салаларда әлеуметтік өзара әрекеттерді қарастырады.

Әлеуметтанудың заңдары мен  категориялары

Әлеуметтік қатынастарды зерттеу  негізіне байланысқа түскен объективті қалыптасқан әлеуметтік байланыстар  мен фактілер құрылымын зерттеу  жатады. Қоғамда шексіз көп әртүрлі  әлеуметтік жүйелер бар. Осындай  байланыстардың елеулі бөлігі уақытша  және кезекті сипатқа ие болады. Әлеуметтанудың ғылым ретінде ерекшелігінің  мәні, әлеуметтік қатынастар және байланыстар  әлеуметтік заңдар мен зандылықтар  деңгейінде зерттеледі.

Әлеуметтік заң – бұл әлеуметтік заңдар мен құбылыстардың, ең алдымен, адамдардың әлеуметтік әрекетінің байланысы  немесе олардың өзіндік әлеуметтік әрекеттерінің жалпы және қажетті  байланыстарын айқындауы.

Әлеуметтік заңдар тек үлкен  адам бұқарасы қамтылған жағдайда ғана айқындалады және статистикалық  сипатқа ие болады.

Қоғамның ұйымшылдық деңгейі

Қоғам – бұл деңгей бойынша ұйымдастырылған  жүйе. Олардың өзара қатынас спецификасын ашатын және деңгейлерін тіркейтін, әлеуметтану пәнінің маңызды  аспектілерінің бірі болып саналады. Әлеуметтануда қоғамның құрылысын  социеталды деңгей деп атайды.

Келесі деңгей – бұл әлеуметтік институт. Әлеуметтік институт тек  материалдық түрдегі мекеме ғана емес, ол ең алдымен, адамдар тобының  іс-әрекетінің түрақты ұйымдасқан формасы. Әлеуметтік институт – бұл мемлекет, шіркеу, жанұя, ғылым, білімберу және т.б. Әлеуметтік институттың институт қызметінің тұрақтылығына жәрдемдесетін  өзіндік ұйымы мен арнайы дайындалған  адамдары бар. Қоғам ұйымшылдығының ерекше деңгейіне әлеуметтік қауым  жатқызылады. Оларды зерттеу – «стратификация»  түсінігімен сипатталатын, әлеуметтік білімнің ең негізгі динамикалық  аймағы болып табылады .