Іс жүзінде бар жүйені талдау және техникалық

Кәсіпорын иеленуінде қалған таза пайданы  негізгі қорлардың меншікті салмағы  көрсетілетін құрылымдық түрде көрсетіледі:

 

 

 

П_таза

 

        

     ЖҚ-70%                                         ТҚ-25%                                       

 

ЖҚ – Жинау қоры,

ТҚ – Тұтыну қоры,

РҚ – Резервтік қор.

Жинау қоры анықталады:

                              ЖҚ= 0,7× П_таза ,                     (8.11)

                           ЖҚ = 0,7× 295943548,7 = 207160484,1 тг,

Күтілетін таза ақшалық түсімдерді анықтайық (КТАТ):

КТАТ = ЖҚ + А_а = 207160484,1 + 3502858 = 210663342,1 тг,       (8.12)

4) Өтемділік периодын анықтайық  (Т_Ө) – бұл минималды уақыт аралығы (жобаны жүзеге асырудан бастап),  бұл периодта кәсіпорынның қызмет көрсетуімен байланысты шығындар өтеледі, содан кейін кәсіпорынға пайда түсе бастайды:

                      = 1,2мес ,               (8.13)

 

Экономикалық тиімділігін анықтайық (Е_Э.Т):

                                                 _,                                                           (8.14)

Алынған нәтижелерді  4.5-кестесіне енгізейік.

 

 

 

 

 

 

 

8.5 кесте - Жаңа технологияларды ендірудің техникалық-экономикалық көрсеткіштері

 

№	Көрсеткіштердің атауы	Сандық мәндер
1	Технологияға кететін капиталды салымдар	23351720 тг
2	Пайдаланушылардың қосымша өсімшесі	70000 чел.
3	Эксплуатациялық шығындар өсімшесі (Эш)	5438118
4	Негізгі қызметті жүзеге асырудан түскен табыс өсімшесі (Днақты)	310534560 тг
5	Негізгі қызмет пайдасының өсімшесі (Пнег)	305096442тг
6	Күтілетін таза ақшалық түсімдерді (КТАТ)	210663342,1 тг
7	Өтемділік мерзімі (ТОК)	1,2 мес

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 ЕҢБЕК ҚОРҒАУ

 

5.1 Өндірістік қауіпті және зиянды факторларды талдау

 

Оператордың жұмыс істеу режимі күнделікті, ауысымды, жұмыс істейтіннен үнемі зейнді талап ететін болып табылады. Сондықтан қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету жұмыскердің еңбек қабілеттілігін арттыруға, шаршағандықтың төмендеуіне ықпалын тигізеді.

Монитор алдында жұмыс істеу  жағдайлары біздің көзіміз үйреніп  қалған жағдайларға қарама-қарсылықты болып келеді. Жай сәттерде біз негізінде шағылысқан жарықты қабылдаймыз, ал бақылау объектілері бірнеше секунд болсада үнемі біздің көз алдымызда болады. Ал монитормен жұмыс істеген кезде  біз өздігінен жанатын обьектілермен және дискретті (үлкен жиілікпен жанып сөнетін) бейнелермен жұмыс істейміз, бұның бәрі көзге түсетін жүктемені үлкейтеді.

     Компьютерлік бөлмеде  жұмыс жасайтындарға келесідей  қауіптер мен зиянды факторлар  әсер етеді:

• жағымсыз микроклимат;
• электр тогы әсерінен жарақат алу;
• электромагнитты сәулелену;
• дұрыс жобаланбаған жарықтандыру;
• шу;
• өрт болу қаупі;
• ауаның иондалуы;
• психофизиологиялық факторлар.

Барлық электрлік құрылғылардың  ең басты қауіпі – электрлік. Электрлік  машиналардың корпустары, оқшаулаулар  бүлініп тоқ өткізетін бөліктермен  жанасқан кезде,  электр тізбегіне тұйықталуы мүмкін. Егер корпус жерге қосылмаған болса, онда оған жанасу фазамен жанасқандай қауіпті болады. Жалпы, өзінің конструкциялық, электрлік сипаттамаларына байланысты ЭЕМ-сы аз қауіпті құрылғылар қатарына жатады.

ЭЕМ-сымен жұмыс істеу барысында  пайда болатын зиянды әсерлердің бірі электромагнитті өрістер. Зерттеулер нәтижелеріне сәйкес компьютерден пайда  болатын электромагнитті өрістер  белгіленген нормативтерге сәйкес келеді. Тек сапасы төмен компьютерлерден шығатын электромагнитті өрістер нормативтерден жоғарырақ болады.

Айталық, жұмыс орны немесе компьютер залы келесі парамертлері бар бетон бөлмесінде орналасқан: ұзындығы – 50 метр, ені – 40 метр, ал          биіктігі – 4,3 метр.

Бұл залда келесі аппаратуралар қолданыста болуы ықтимал: 120 дербес компьютер: Pentium IV (2000 MHz), ОЗУ 256 Мб, винчестер 40 Гб. Монитор түрі Samsung SyncMaster 753 DFX, адаптер түрі SVGA. Әрбір компьютер қуаты 230 Вт, монитор қуаты 75 Вт. Залда 160 қызметкер жұмыс істейді.

 

5.2 Қорғаныс шаралары

 

1. Өндірістік санитария

 

ГОСТ 12.1.005-92 құжаты кәсіпорындағы  жұмыс зонасының ауасына қойылатын  талаптарды бекітеді. Бұл стандарт микроклимат көрсеткіштеріне қойылатын  жалпы санитарлық-гигиеналық талаптар мен жұмыс зонасының ауасының зиянды заттарының шегін бекітеді. Жұмыс зона ауасының зиянды заттарының шегі жұмыс орнының қайда орналасқанынын тәуелсіз орнатылады.

Микроклиматқа қойылатын  талаптар жер асты және кен орындары, транспорттық құралдарда, жануар мен  құстар орналасқан орындарда, ауылшаруашылық бұйымдарын сақтау орныдары мен складтарға қатысы жоқ.

Стандарттың радиоактивті заладану кезінде жұмыс орнының  ауасына қатысы болмайды.

 

1. Өндірістік шағын климат

 

Микроклиматты сипаттайтын  көрсеткіштер:

1. ауа температурасы;
2. ауаның салыстымалы ылғалдығы;
3. ауа қозғалысының жылдамдығы;
4. жылулықтың интенсивтілігі;

Оптимальді көрсеткіштер жұмыс зонасының микроклиматына орындалады, ал шекті көрсеткіштер тұрақты және тұрақсыз жұмыс орындарына дифференциалды түрде таратылады. Өнеркәсіптік жердегі жұмыс орнының температураның оптимальды және шекті көрсеткіштері, салыстармалы ылғалдылық пен ауа қозғалысының деңгейі 1-кестеге сәйкес болуы керек.

Микроклиматтың шекті  көрсеткіштері, жұмыс орнында технологиялық  талаптар оптимальді нормаға сәйкес келмеген жағдайда ғана орнатылады.

Кабинеттерде, пульттер мен технологиялық процестерді  басқару посттарында, есептеу техникасы  залдарында міндетті түрде ауа температурасы      22-24 ⁰С, салыстырмалы ылғалдылық 60-40 % және ауа қозғалысының жылдамдығы 0,1 м/с-тан аспауы керек. Басқа жұмыс орындарында микроклиматтың оптимальді нормалары белгіленген тәртіп бойынша салалық құжаттамаларға сәйкес болуы керек.

Жұмыс зонасындағы температура  әртүрлі биіктікте және әртүрлі  аймақта шекті нормадан аспауы керек.

Микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштерін орнату кезінде жыл периоды да ескерілуі керек, демек, салқын период кезінде жұмыс орнын радиациялық слақындатудан қорғау керек, ал жылы периодта күн сәулесінің тікелей түсуінен қорғау керек.

Есептеу орталығының бөлме-жайының өлшемі 50м Х 40м Х 4,3м, онда 4 терезе екі қабатпен әйнектелген және әрқайсысының өлшемі 3 м Х 2 м. бөлме-жайда Рentium IV типті 120 ПЭЕМ орналасқан, N_max=305 Ватт.

Есеп СНиП 11-04-05-91 жобалау нәтижесінде сәйкес жүргізіледі, сонымен қатар технологиялық талаптарға сүйенеді.

Бөлме-жайда ауа параметрлері жабдық жұмысының технологиялық  талабынан, дәл айтқанда ЭЕМ-ге құрылған желдеткіштерден анықталады. Температура  Т=19–24⁰C және салыстырмалы ылғалдылық 50 –70 %.

Q_p – жұмысшылардың жылу бөлуі. Максимальды жұмысшылар саны 160 адамға тең деп аламыз, бір адамның жылу бөлуі Q^I=525кДЖ/с. Сонда барлық жұмыс істеушілерге:

 

                    Q_p=160 x 525=84000 кДж/с,                                            (5.1)

 

Күн сәулесінің жылу бөлуі. Зал 1 қабатта орналасқан, залға жылу тек терезеден ғана түседі:

Q_ok = q x F x A                                               (5.2)

 

Q_ok = 252 x (4 x 3 x 2) x 1,15 = 6955,2 кДж/с,

 

Мұнда А – айналу түрінің  ескеретін коэффициент (екі қабат  айналуға А = 1,15 деп аламыз),

F – айналу беті,

q = 60 калорий = 60 х 4,2 Дж = 252 Дж;

Q_иск – жасанды жарықтандырудың жылу бөлуі (жасанды жарықтандыру жүйесінің пайдаланатын қуаты 1,2 кВт-қа тең).

 

Q_иск = Т₁ x 3612 x N_оу ,                                     (5.3)

 

Q_иск = 0,8 x 3612 x 22,48 = 64958,208 кДж/с.               (5.4)

 

Мұнда Т₁ – жылуға айналатын (0,8 – 1) электроэнергияның санын ескеретін коэффициент,

N_оу – жасанды жарықтандыру жүйесінің пайдалагатын қуаты,

3612 – жылу электрлік  эквивалент;

Q_эвм – ПЭЕМ-нен бөлінетін жылу:

 

Q_эвм = N х Т₁ х Т₂ х Т₃ х Т₄ ,                                   (5.5)

 

Q_эвм = 120 х 0,305 х 0,25 х 3612 = 33049,8 кДж/с.            (5.6)

 

Мұнда N  – электр қозғалтқыштың  қуатының жалпы саны, кВт/с,

Т₁ – электр қозғалтқышының орта КПД, кВт/с,

Т₂ – пайдалану коэффициенті,

Т₃ – электрлік қозғалтқыштарды бір уақытта пайдалану коэффициенті,

Т₄ – жылуға айналған механикалық энергияны сипаттау бөлігінің коэффициенті. Электромеханикалық құрылғыға арнайы салқындатусыз коэффициенттер былай алынады.  Т₁ х Т₂ х Т₃ х Т₄ = 0,25.

 

Q_мах = Q_p + Q_ok + Q_иск + Q_эвм,                                                   (5.7)

 

Q_мах = 84000 + 6955,2 + 64958,208 + 33049,8 = 188963,208 кДж/с.

 

Сыртқы жылу J_н = 86кДж/кг, J_вн47кДж/кг.

Бөлмені тазартуға қажет  ауа көлемі, мына формуламен анықталады:

 

   L¹=Q_max/( J_н – J_вн)                                                        (5.8)

                                 L¹=188963,208/(86-47)=4845,21 кг/ч,                                    (5.9)

 

L= L¹ x 1,22 = 5436,32562 м³/с.                                      (5.10)

 

Яғни пайдаланатын бөлме-жайда  жұмысқа қолайлы жағдай туғыздыру  үшін КС-25 типті екі желдеткіш  пайдаланылады, әрқайсысының ауа желдетуі L = 5000м³/с және 25000 ккал суық өңдейді.

 

2. Өндірістік жарықтама

 

СНиП ІІ-4–89 құжаты негізінде табиғи емес жарықтандыру шарттары өнеркәсіптік кәсіпорындарда көз жұмысын талап ететін жұмыстарға, адамдардың физикалық және моральдік көңіл-күйіне көп әсер етеді.

Кәсіпорындық ғимараттарды жарықтанудың жоғары болуы жұмыс  жағдайына дұрыс әсерін тигізеді.

Авариялық жарықтану, жалпы  жарықтанудан 5%-ке аз жарықтануды қамтамасыз етуі керек, бірақ ғимарат ішінде оның деңгейі 2 лк-дан аз болмауы  керек.

Эвакуациялық жарықтану, адамнның қауіпті деген өтетін              жерлеріне орналасады, ол өтетін жолдардың еденінде, баспалдақтарда орналасады, оның деңгейі ғимарат ішінде 0,1лк, ал ашық территорияда 0,2 лк болу керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5.1 кесте - Жарықтану нормасы

 

Жұмыс орны	Жарықтандыру беті, еденнен  биіктігі	Жарықтану нормасы, лк		Кп, % артық емес
		Комбинациялық жарықтану	Жалпы жарықтану
Машиналық зал   ЭЕМ эксплуатациялық  зал   Техникалық қызмет көрсету  залы   Ақпарат тасығыш құралдарды сақтау залы	Г – 0,8     Г – 0,8       Г – 0,8       –	750     750       750       –	400     400       400       300	15     15       15       20