Білім беруді жетілдірудің жаңа парадигмалары

 

Осы тақырыпты  меңгеру барысында мынадай міндеттер  шешімін табуға тиіс:

Оқушының  психологиялық даму ерекшелігін, пәнге  деген қызығушылығын анықтау;

Тілдік қорын, мәдени сөйлеуін жетілдіру;

Оқушылардың өздігінен іздене отыра, шығармашылық қабілеттерін арттыруға икемдеу, соған  байланысты жұмыс түрлерін жасау;

Оқу мен тәрбие егіз екендігін ескере келе, тәрбие жұмыстарында да, оқушының танымдық белсенділігін  арттыру.

 

Жоғарыда  аталған міндеттерді жүзеге асыруда  оқушылардың көмегімен мынадай  зерттеу жұмыстары жүргізілді:

Сауалнама

Тест: психологиялық, пәндік

Кесім алу

Бақылау жұмысы

 

Бұл күнделікті бағдарламаны меңгеруде қиындықтар туғызатынын байқай бастадық. Сол  себепті жаңашыл-ұстаздардың озық іс-тәжірибелермен қатар, СТО стратегияларын сабақта және сабақтан тыс уақыттарда пайдалануға бет бұрдық. Мәселен, кітапханашымен байланыс жасай отырып, оқушылардың көркем әдебиетке қызығушылығын  арттырдық, әр сабақта тіл дамыту жұмыстары жасалды, яғни 4 шумақты  өлеңдерді жаттауға ұсындық. Оқушылардың  шығармашылық белсенділігін арттыруда  әр сабақ мазмұнына сәйкес суреттер салу, диафильмдер жасау, ребус, сөзжұмбақ құрастыруды дағдыға айналдырып отырдық.

 

Есте сақтау қабілеттерін арттыруда берілген мәтіндерді, өлең-шумақтарды, аңыз-әңгімелерді  оқушы есінде көбірек сақтап қалу мақсатында түрлі кестелер толтырылды.

 

Бұл ретте  басты ұстаным - бастауыш сынып оқушыларына  сабақты жоғарғы қызығушылықпен өткізу екендігін баса айту қажет. Әр тақырыпты өткенде, таңдау кезінде  алдымен ой қозғалады.

 

Сабақтың  кейбір кезеңдерінде оқушылардың сабаққа  белсенділігін арттыруда өз ойын жазбаша жазуын, логикалық ойлауын  үнемі қарастырылады. Оқушылардың  сөйлеу мәдениетін, өзін-өзі ұстауын, өз ойын еркін жеткізуі, оқушы бойында  инабаттылық тәрбиесінің қалыптасуына үнемі көңіл бөлініп отырады.

 

Осындай атқарылған істер барысында тәжірибелік  істердің ілгері басқанын байқадық және мына нәтижелерге қол жеткіздік:

білім деңгейі  мен білім сапасының артуына;

логикалық ойлау  деңгейі мен тілдік қарым-қатынас  деңгейлерінің өсуіне;

кез-келген ортада өзін-өзі ұстау мәдениетінің жоғарлауына;

қазіргі ортаға бейім, саналық та, тәрбиелік дәрежесінің  оң өзгерістерінің сипат алғанына көз  жеткіздік.

 

Болашақтың  бәсекесіне қабілетті XXI ғасыр шәкіртін тәрбиелеу білім беру саласының  еш назарынан тыс қалған емес. Соған  сай ұстаз - ізденімпаз ғалым, нәзік  психолог, тынымсыз еңбеккер, ортаның  ұйтқысы, жан-жақты шебер, терең қазыналы білімпаз, гуманист, белсенді патриот  болғанда ғана қоғамның мықты да білікті, жоғарғы мәдениетті, жан-жақты дамыған, шығармашылығы жоғары жеке тұлғаны  қалыптастырып, тәрбиелейтінімізге нық  сенімдімін.

 

Әр ұстаз  – ХХІ ғасыр мұғаліміне сай  болу үшін – ізденімпаз ғалым, нәзік  психолог, жан-жақты шебер, тынымсыз еңбекөор, терең қазыналы білімпаз, кез-келген ортаның ұйытқысы болу керек.

Ежелгі грек материалисі, философ Демокрит айтқандай, «Еңбек үздіксіз үйренгендіктің арқасында  жеңілдей түседі». Олай болса, жас ұрпаққа  үйретері мол аға ұрпақтың ісі  өрге жүзіп, еңбектері үстем болсын.

Мұғалім. Бұл  адамның ардақты аты,

 

Білімдік  бар биікке шығар саты.

 

Ең алғаш  басталады осы адамнан,

 

Сүйеді сондықтан  да жақын, жаты...

 

Бар ғалым, барлық қоғам мұғалімді,

 

Сыйлайды  мәңгі бақи беріп төрін, -

 

деп, Сәбит  Мұқанов айтқандай, үнемі сыйлы, қадірлі, сүйікті болып, шәкірттерімізді  білім нәрімен сусындатып, белестерге жете берейік. Сондықтан баланы жеке тұлға ретінде өздігінен дамуға итермелеуіміз керек. Себебі жаңа білім  парадигмасы бірінші орынға баланың  білім алу арқылы өз бетінше дамуын қойып отыр. Бұл мақсатқа жетуде өз бетінше жұмыстардың алар орны ерекше.

Пайдаланылған әдебиеттер[өңдеу]

А.С. Макаренко. Педагогические сочинения. М., «Педагогика»,1988.

А.С. Макаренко. Психология труда учителя.М., «Просвещение», 1993.

В.И. Андреева. Педагогика творческого саморазвития. Казань. 1996.

Қазақстан Республикасының  «Білім туралы» Заңы // Алматы 2010.6-б

Қазақстан Республикасында 2015жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы//Астана. 2004. 3-4б.

Краткий словарь  иностранных слов // под.ред. О.П.Марасанова.М., 1993. 318-б

Советский энциклопедический  словарь// М., Издательство «Советская энциклопедия», 1984. 613-б

С.И. Ожегов, Н.Ю. Шведова. А.С. Макаренко. «Толковый  словарь русского языка» // М., 2004. 288-б

Қазақстан Республикасында  білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы // Астана . 2004. 28-б

С.Е. Шишов. Понятие  компетенции в контексте проблемы качества образования // «Государство и образование», 2002. 88-б

В.А. Хуторской. Ключевые компетенции как компонент  личностноориентированной парадигмы  образования. // «Народные образования», №2, 2003. 58-94-б

Б.А. Тұрғынбаева. Мұғалімнің шығармашылық әлеуметін  біліктілікті арттыру жағдайында дамыту.: теория және тәжірибе // Aлматы. 2005, 174-бет

К.Құдайбергенова. Құзырлылық – тұлға дамуының сапалық  критерий // «білім сапасын бағалаудың мәселелері: әдіснамалық негізі және практикалық нәтижесі » атты халықаралық  ғылыми – практикалық конференцияның материалдары. 2008. 30- 32-б