Автор: Пользователь скрыл имя, 19 Марта 2012 в 11:34, курсовая работа
Еңбекақы бұл — мемлекет белгіленген нормаларға сәйкес түпкі нәтижелеріне, санына және сапасына байланысты еңбектері үшін жұмысшылар мен қызметкерлерге кәсіпорындар, мекемелер және ұйымдар төлейтін ақшалай төлем. Қалыпты жағдайда еңбекақы қажетті өнімнің құнына, тең және және оның ақшалай түрі болып табылады. Былайша айтуға болады — еңбекақы кәсіпорын қызметкерлерінің жалақысына баратын өнім өндіруге және сатуға кеткен шығындардың бір бөлігі.
Еңбекақының экономикалық мәні…………………………………………………
3 І.Теориялык бөлім.
1.1 .Еңбекакы төлеудің маңызы, түрлері және оларды ұйымдастыру…..4
1.2.Еңбекақыны жоспарлау және реттеу…………………………………………7
1.3. Қазақстан Республикасының «Еңбек туралы заң»……………………….8
II. Талдау бөлім.
2.1. Еңбекақы төлемінің жүйесі мен нысаны………………………………………12
2.2. Еңбекакы төлеудің құқықтық мәселелері……………………………………..15
2.3. Жұмыстың қалыпты жағдайларынан ауытқу болғандағы
еңбекке ақы төлеу……………………………………………………………………17
2.4. Нарықтық экономикасы дамыған елдердегі
макроэкономикалық көрсеткіштер жүйесіндегі еңбекақы…………………..19
2.5. Статистикалық мәліметтер………………………………………………………21
III. Есептеу бөлімі.
3.1. Орташа жалақыны есептеу тәртібі……………………………………………22
3.2. Өндірістегі еңбекақы түрлерінің есептелу тәртіптері……………………23
Қорытынды…………………………………………………………………………27
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………………28
e) Күндік еңбекақы қорына төленген қосымшаға’ байланысты.
Шешуі:
Жоғарыда келтірілген мәліметтерді колдана отырып, төмендегі көрсеткіштерді анықтаймыз:
1. Есепті жылды базалық жылмен салыстырғандағы жылдық еңбекақы қорының өзгеруін:
базалық жылы: 65,6+4,9+12,4=82,9 млн. теңге; есепті жылы: 94,3+8,8+13,1 = 1 16,1 млн. теңге; Онда жалпы еңбекақы қорының абсолюттік өзгеруі( мынаған тең болады:
AF=Fi—Fo-’l 16,1-82,9=33,2 млн. теңге;
оның ішінде:
a. Жұмысшылардың орташа жылдық тізімдік санының1 өзгеруіне байланысты:
AFs=(Si-So)xfo=(92O-9OO)
b. Орташа жылдық еңбекақымөлшерінің өзгеруіне қатысты:
AFr=(fi-f0)xS,=(126258-92076)
2. Бір жұмысшыға шаққандағы орташа жылдық еңбекақы мөлшерінің абсолюттік өзгеруіне әсерін тигізген себептерді, анықтаймыз:
Орташа жылдық еңбекақы мөлшерін мынаі көрсеткіштердің көбейтіндісі арқылы есептейміз: fo=50,70×7,86x183x1,07×1,18=
a) Орташа сағаттық еңбекақы қорының өзгеруіне байланысты:
Af=(70,14-50,70)х1,07×1,18×8,
b) Жұмыс күнінің орташа үзақтығының өзгеруіне байланысты:
50,70х 1,07х 1,18х(8,03-7,86)х 182= 1981 теңге;
c) Бір жұмысшының орташа істеген жұмыс күнінің өзгеруіне байланысты:
50,70×1,07×1,18×7,86x(l82-183)
d) Сағаттық еңбекақы қорының қосымша төлем коэффициентінің көлеміне байланысты:
70,14х(1,09-1,07)х 1,18×8,03×182=2419 теңге
e) Күндік еңбекақы қорының қосымша төлем коэффициентінің өзгеруіне байланысты:
70,14х( 1,13-1,18)х 1,13×8,03×182=5792 теңге.
Қорытынды:
Қандай да болмасын кәсіпорындарда өнім шығарудың артуы, соның есебінен олардың экономикасының дамуы еңбекақының дұрыс жолға койылуына тікелей байланысты.
Нарықтық жағдайда еңбекақыға деген көзқарас өзгеруде, «Кім көп жұмыс істесе, сол көп табыс табуы тиіс».
Тауарды сатудан түскен каржылар тауар өндірушілердің еңбектерінің сандық және сапалық бағалылығының және жеке табыстарының негізгі көздері жоғары өлшеміне айналады.
Еңбекақының нысаны мен жүйесі еңбекақының шамасы, еңбектің саны мен сапасы арасындағы байланысты белгілейді және өз еңбегінің қорытындысына байланысты еңбекақының белгілі тәртібін есептейді.
Кәсіпорындарды жұмыс істейтін жұмысшылардың еңбек,өнімділігінің өсуі — ол еңбекақыны үлғайтуға мүмкіндік,- береді. Алайда кейбір кәсіпорындарда еңбекақының өсуі еңбек өнімділігінің өсуіне қарағанда әлдеқайда шапшаң. Бүл дүрьс емес. Еңбек өнімділігі әр уақытта одан жоғары борлуы тиіс.
1 Кәсіпорындарда еңбекакыны есептегенде мыналар еске алынуы керек: принципті, яғни тең еңбекке тең ақы;
атқарылатын жұмыстың күрделілігі және еңбек біліктілігі;
зиянды жұмыс жағдайы және ауыр қол еңбегі;
еңбектің сапалалағын ынталандыру және еңбекке адалдықпен қарау;
ақаулыққа жол берген және өз міндетіне жауапсыздықпен
қарайтындарға материалдык жаза;
инфляция деңгейіне сәйкес еңбекақыны индекстеу; кәсіпорынның қажеттілігін
қанағаттандыратын еңбекақының үдемелі нысаны мен жүйесін қолдану, т.б. ,
Сонымен еңбекақы дегеніміз жұмыскерлер еңбегімен өндірілетін қажетті өнімнің ақшаға айналдырылған бейнесі.
Былайша айтқанда еңбекақы дегеніміз саудалық, нарықты экономика кезінде базарға түскен ерекпіе тауар жұмыс-1күшінің ақшаға шағып өзгертілғен құнының бір түрі. Бүл ретте жұмыс күшінің құны жұмыскердің тіршілік етіп,
(өмір сүруіне жұмыс қабілетін қайтып орнына келтіруге яғни жұмыс күшін қайта құруға қажетті шамаға сай келу керек. Бүл қажетті жұмыс уақытында жасалатын қажеттөнімнің көлемінбде болуға тиіс. Қажетті өнімнен басқа қосымша жұмыс уақыты есебінде жасалатын өнім болады.
Оның есебінен сыйлық қосымша ақы төленеді. Қалған капитализм кезінде капиталистің қалтасына түседі, біздің дәуірімізде қоғамдық түтыну қорлары жасалады, ол імемлекеттің немесе меншік иесінің өз қалтасына, пайдасына түседі.
Қолданылған әдебиет тізімі :
«Кәсіпорын экономикасы»
А.Қ. Мейірбеков
Қ.Ә. Әлімбетов
Алматы, экономика 2003
«Кәсіпорын экономикасы»
Алматы , экономика 2005.