Шпаргалка по "Маркетингу"

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

27. Тауарлық саясат - фирманың шаруашылық және маркетингтік саясатының құрамдас бөлігі. Тауарлық саясатты өңдеу (қалыптастыру) болашақтағы өндіріс, өткізу және экспорттау мақсаттары туралы, фирманың өндірісті өткізушілік қызметінің стратегиясы туралы, рынокті жақсы білу және оның талаптары туралы, қазіргі уақытта және болашақтағы өз мүмкіндіктері және ресурстары (зерттеушілік, өндірушілік, өткізушілік және т.б.) туралы айқын мағлұмат талап етеді Тауарлық саясат тауар өндірушінің іс-әрекеттерінің нақты бағытын немесе рыноктағы мінез-құлық ұстанымдарының жиынтығын бетке ұстайды, бұлар оған бәсекелестік басымдылық әпереді. Анық-айқын тауарлық саясат тауарлық ассортиментті жаңарту үрдісін оңтайландырып қоюмен қатар іс-әрекеттердің жалпы бағытталуының сілтемесі де бола алады.

Тауардың өміршеңдік  циклі  (ТӨЦ)Коммерциялық өндіріске енгізілген әрбір тауардың өміршеңдік циклі бар, бірақ  оның сипатын және ұзықтығын болжап білу оңай емес. Типті ТӨЦ және оның ұзақ бойындағы өткізу мен пайданың сипаттамасы .2-суретте көрсетілген.

2 – сурет. Тауардың өміршеңдік циклы

Онда мынандай кезеңдерді ажыратады:

• тауарды өңдеу (жасау) (0-ші кезең);
• тауарды рынокқа шығару (енгізу) (1-ші кезең);
• сұраныстың өсуі (2-ші кезең);
• тауардың кемелденуі (3-ші кезең);
• құлдырау (сұраныстың құлдырауы) (4-ші кезеңі).

Фирманың тауар саясатындағы бренд ж\е брендинг – бренд, ол әйгілі тауар таңбасы болса, ал  брендинг, ол тауарды әйгілі қылу процесі б\п таб\ы. Бренд атерминінің қазақ тілінде нақты баламасы жоқ, ағылшын тілінен аударғанда ол таңба, мөр деген мағынаны білд. Сонд. Сатып алушы оны бәсекелес тауарлардан ерекше етіп көрсететін, өзіндік бейнесі ретінде түсінеді. Бренд- атауы, символы және сыртқы түрінің ықпалымен тұтынушы сапасында беінген, нарықта танымал сауда маркасы. Қаз/да брендтің даму деңгейі батыс елдерімен салыстырғанда төмен. Оның негізгі себептері- тауарды өткізудегі бренд рөлін дұрыс бағаламау және өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің төменділігі. Кез келген тауар белгісі бренд бола алмайды, ол үшін тауар нарықта беделге ие болып, өнім жоғары сапасымен тұтынушының сеніміне кіруі қажет. Бренд құру үлкен шығынды талап етеді. Оны құруға көптеген елдерде 20-25 млн. доллар шамасында қаржы бөлсе,. Қазіргі заманда нарықта сатып алушылардың санасын жаулап алу үшін әйгілі тауар белгілрінің арасында қатаң күрес жүріп жатыр. Осыған байланысты отандық өндірушілерге тауар белгісі ғана емес, сондай-ақ маркетинг және жарнама құралдарын қолдана отырып, бренд жасау керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

28. делдалдар ж\е түрлері -  Маркетингтік.делдал д\з- компания тауар\н жеткізуге, өткізуге ж\е клиенттер тар\а таратуға көмектесетін фирмалар. Марк\к дел\р: сауда дел\ы, тауар қозғ\н ұйым\а маман\н фир\р, марк\к қыз\т атқар\н агенс\р, несие қаржы мек\і.Сауда дел\ы – тауар сатуға көмек\н фирмалар.Мақсаты:сату орнын, сату мерзімін, сатып алу проц\ң  фирмаға қол\ы бол\н қам\з ету. Тауар қозғ\н ұйым\а маман\н фир\р – ком\а шығ\н өнімдердің қорын ұйым\п, оларды өндіру орын\н белг\н жерге жеткізу. Марк\к қыз\т атқар\н агенс\р – марк\к зерт\р фирмалары, жарнама агенс\ы, жарн\а құрал\ы, мекемелер ж\е фирмалар жатады. Несие қарж мек\і – құрамына, банктер, несие компаниясы, қамсыздандыру компаниясы т.б. комп\р жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

29. Тауарлық ассортимент –кәсіпорын өндіретін белгілі тауарлардың барлык түрі жиынтығы. Оған іртүрлі тауарлар кіреді. Тауар түрі функционалды айырмашылыктарына,сапасына,ьағасына карай ассортиментік топатарға бөлінеді. Өндіруші –кәсіпорын рынокка ұсынған белгілі тауардың түрлі жиынтығы-ассортимент деп. Аталады.Тауар ассортименті мына көрсеткіштермен сипатталады:ассортимент ені,тереідәгә және салыстырмалығы. Ассортимент кұрудың алдында фирма ассортимент қағидасын өңдейді,ол оңтайлы ассортиментік құрылымы мен тұтынушылардың талабан ескеріп,шикізат,каржы,техника корлары тиімді колдануға бағытталады. Ассортименттік қағиданң максаты фирманы накты тұтынушылар сұраныстарының түрлері мен курылымына сәййкеес тауарды өндіруге бағыттау болады. Ассортиментті жоспарлау жұмысы каретті аныктаудан немесе рынокты зерттеу нәтижесінде өнім туралы негізгі ұғым калыптасканнан  кейн басталады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

30. Жаңа тауарды жоспарлау кезеңдері – Жаңа тауар деп, ол қолда бар тауарларға қарағанда жаңа тұтыну қасиеттерімен ерекшеленіп рынокқа ұсынылған тауар. Жаңа тауарды жоспарлау ісі келесі кезеңдерден тұрады:а) идея жинау сатысы, жаңа тауар шығару мүмкіндіктерін үздіксіз ізденуден тұрады. Ол идеяларды фирманың қызметкерлерінен, үкімет органдарынан, бәсекелес\ң тауар\ы салыстыру арқылы жинауға болады.  б) өнім бағалау сатысында іріктеу арқылы жарамсыз идеяларды талдаудан тыс шығарады. Ол үшін «іріктеу тізімі» қолданылады. в) тұжырымдаманы тексеру сатысында тұтынушыға өндірілетін тауар ұсынылады, сол арқылы оның затқа деген ниеті мен алуға деген ынтысы жоғарылайды.  г) экономикалық талдау сат\а сұраны болжалданылады, шығын мен пайда есептелінеді. д) өнімді шығару сатысында идеяны нақты іс қимылға айналдыру деген ұғым е) байқау маркетингісі сатысы дегеніміз өнімді бір, н\е бірнеше таңдаған аймаққа өткізіп көру ж) коммерцияға енгізу сатысы тауар өміршеңдік кезеңінің енгізу фазасына сәйкс келеді.Жаңа тауардың маңызыдылығын мына факторлар аркылы бейнелеуге болады:-пайданы өсруге көмектеседі;-калыптаскан тауар және ассортимент топтарына карағанда ерекше касиеттері бар;-өндіріс калдыктарын пайдалануға мүмкіндік жасауы мүмкін ;-тұтынушылардың демографиялык өзгеріс сипаттамаларына өндірісті сәйкестендіруге жағдай жасауы мүмкін.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.Тауардың сапасы және бәсекеге қабілеттілігі

Өнімнің сапасына және бәсекеге қаблеттілігіне қазіргі әлемде барлық фирмалар көп көңіл бөледі. Бұл мәселелерге әр елдің экономикалық және әлеуметтік өмірі байланысты. Себебі сапа және бәсекеге қабілеттілігі  деген ұғымы елдің, әр өндірушінің тауарлар мен қызметтерді өңдеу, өндіру,  өткізу мүмкіндіктерінің жиынтығын анықтаушы көрсеткіш болады.

Сапа дегеніміз ұлттық экономиканың даму серпіні мен деңгейінен бастап әр шаруашылық бірлікте сапаны құру үдерісін басқару мен ұйымдастыруды көрсететін синтетикалық көрсеткіш. Нарықтық экономикада өнім сапасы тауар өндірушілерінің рынокта “өмір сүру” шарты болады және де олардың шаруашылық әрекеттерінің нәтижелілігінің, мемлекеттің эконмикалық жағдайының өлшемі болады.

Тауардың бәсекеге қаблеттілігі дегеніміз тауардың рыногтағы табысын анықтайтын тұтыну және құнды сипаттамаларының  жиынтығы, яғни бәсекелес ұқсас тауарларды молынан ұсыну кезіндегі бір тауардың басқаларға қарағанда артықшылықтары.Тауардың бәсекеге деген қаблеттілігі дамыған бәсекелестік ранокта оның коммерциялық табысын көрсететін маңызды факторы болады. Тауардың бәсекеге қаблеттілігін тек басқа бәсекелес тауар мен салыстырып қана анықтауға болады, сондықтан оны нақты рынокқа және сату уақытына байланыстырып қарастыру қажет.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.Тауардың оралуы. Штрих код түсінігі

Тауардың оралуы өндірушінің немесе сатушының визит карточкасы ретінде біршама қызмет атқарады десек те болады.

Тауардың оралуы-оны салатын ыдысқа, я болмаса қорабқа, немесе орайтын затқа байланысты. Тауардың ішкі және сыртқы оралуы болады.

· Ішкі оралу дегеніміз тауардың салынған тікелей ыдысы, мысалы әтірдің шишасы.

· Сыртқы оралу-тауарды қорғау үшін орайтын және тауарды тікелей қолдануға дайындау кезінде алынып тасталатын материал.Тауардың оралуы мынадай қызметтерді арқарады.

1. Тауардың бұзылуы мен бүлінуінен сақтайды.
2. Тауарды көлікпен тасымалдауда, тиеуді және түсіруді жеңілдету үшін ұтымды бөлшектейді.
3. Тауарды сату үшін салмағы мен көлемін оңтайландыруды қамтамасыз етеді.
4. Жарнама жасау үшін қолданады.
5. Қоймаға тауарды жинап қоюды жеңілдетеді.

Ораудың сыртқы безендірілуі мен ақпарат құралы ретінде пайдалануы зор қызмет атқарады, яғни оның көмегімен тауар “өзін өзі сатуға” көмектеседі. Тауардың оралуына қойылатын талаптар:

¨ Тауардың өзіндік түп нұсқасын және патентін қорғау

¨ Оралған ыдыстың өзін басқа мұқтажға қолдану мүмкіндігі

¨ Сатып алушыға эстетикалық әсер етуі.

¨ Орауға кеткен шығындардың неғұрлым төмен болуы

¨ Тауардың сапасын сақтау талаптарын орындау

Дамыған елдерде орау жұмысына жыл сайын ұлттық табыстың 3%-тен жоғары үлесі жұмсалады. Бизнесмендер “Тауарыңды немен орайтыныңды көрсетсең, өзіңмен әріптес боларымды айтамын”, немесе орау шығыны тауардың өз құнынан да ұтымды” дегенді айтады. Қазіргі кезде сәнді етіп ораудың өзі бәсекеге аса маңызды рөл атқарады.

Штрих коды дегеніміз- ол қос жүйелі әріптер мен сандарды бейнелейтін айқын жолақтар мен олардың арасындағы кеңістіктерден тұратын символдар. Штрих кодын қолдану өндіріске де, саудаға да, сонымен бірге тұтынушыларға да қолайлы нәрсе. Тауардың өзінде, немесе оның орауында штрих кодтың болуы фирманың беделін көтеріп, тауар мен оны өндіретін кәсіпорында жарнамалау рөлін атқарады.Өндірісті, есеп үдерісін және өнім сапасын тиімді басқару үшін тауар деңгейіне қазіргі күннің талабына сәйкес дәл бақылау орнату қажет. Өнімнің қоймада сақтаудан бастап өткізуге дейінгі жолын бақылап отыруға мүмкіндік туғызатын әсерлі шара ретінде сәйкестендіру болып табылады. Бұл тауарды басқа бұйымдардан ажырататын маңызды сипаттамаларымен орындайтын міндетін реттелген ақпарат арқылы айқындайды. Еңбек өнімділігін арттырумен шығындарды айтарлықтай азайтуға бағытталған компьютерлік техника негізіндегі автоматтық сәйкестендіру технологиясы кеңінен таралған. Барлық әйгілі технологиялардың ішінен штрих коды ең көп қолданыс табады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3..Фирманың тауар саясатындағы бренд ж\е брендинг – бренд, ол әйгілі тауар таңбасы болса, ал  брендинг, ол тауарды әйгілі қылу процесі б\п таб\ы. Бренд атерминінің қазақ тілінде нақты баламасы жоқ, ағылшын тілінен аударғанда ол таңба, мөр деген мағынаны білд. Сонд. Сатып алушы оны бәсекелес тауарлардан ерекше етіп көрсететін, өзіндік бейнесі ретінде түсінеді. Бренд- атауы, символы және сыртқы түрінің ықпалымен тұтынушы сапасында беінген, нарықта танымал сауда маркасы. Қаз/да брендтің даму деңгейі батыс елдерімен салыстырғанда төмен. Оның негізгі себептері- тауарды өткізудегі бренд рөлін дұрыс бағаламау және өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің төменділігі. Отандық тауарлардың ішіндегі атақты брендттерді атау әзірше қиын болып отыр. Алайда, біздің нарықта Фудмастер, Рахат, Беккер және К, Әсем-ай және т.б. компания өнімдерінің сапалы түрі бар екенің айта кеткен жөн. Бірақ олар өз өнімінің  имиджін көтеруге жеткіліксіз көңіл аударады. Кез келген тауар белгісі бренд бола алмайды, ол үшін тауар нарықта беделге ие болып, өнім жоғары сапасымен тұтынушының сеніміне кіруі қажет. Бренд құру үлкен шығынды талап етеді. Оны құруға көптеген елдерде 20-25 млн. доллар шамасында қаржы бөлсе, Ресейде орташа есеппен 4-12 млн, ал Отандық Қат орталығы, Терра инкогнито деп аталатын брендқа 2 млн-ға жуық доллар ақша жұмсады. Қазіргі заманда нарықта сатып алушылардың санасын жаулап алу үшін әйгілі тауар белгілрінің арасында қатаң күрес жүріп жатыр. Осыған байланысты отандық өндірушілерге тауар белгісі ғана емес, сондай-ақ маркетинг және жарнама құралдарын қолдана отырып, бренд жасау керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4.Көтерме сауда және оның түрлері.

ы.Көтерме  сауда дегеніміз-тауарды одан әрі сату үшін, немесе сатып алушының кәсіптік әрекетінде тауарды қолдану үшін тауар саудасы болады. Көтерме сауданың атқаратын мынадай қызметтері анықталады:

1. өндірушілерге тауарларын қысқа және тиімді байланыс жолымен өткізуге көмектеседі.
2. Білікті сауда кәсібі мамандары арқылы жұмыс жүргізеді.
3. өндірушіге және бөлшек сауда саласына маркетингтік және техникалық қолдау көрсетеді.
4. Тауарды дұрыс сақтау үшін материалдық негізін жасайды.
5. өндірушіге және бөлшек саудаға қаржы көмегін береді.
6. Ақаулы өнімдерді төмен бағамен өткізеді.

Көтерме сауданы ұйымдастырудың үш нұсқасы болады: өндірушілік көтерме саудасы, коммерциялық көтерме саудасы және сауда агенттері мен брокерлер арқылы көтерме сауда.

Өндірушілер көтерме саудасы. Егерде өндірушілер өз көтерме саудамен айналысса, барлық сауда қызметтерін өздері атқарады. Мұнда сауда олардың өткізу кеңселері, немесе дербес бөлімшелері арқылы жүргізіледі. Өндірушінің өткізу кеңсесі өндірістің өзінде, не рынокқа жақын жерде орналасады және тауар қорын жасамайды. Ал оның дербес бөлімшесінде өнімді сатумен қатар, тауарды сақтау үшін қоймалар жасалады.

Коммерциялық көтерме сауда. Коммерциялық көтерме саудамен шұғылданатын ұйымдар тауарды қайта сату үшін сатып алады. Демек ол ұйымдарға тауарға деген меншік құқығы ауысады.

Бұл ұйымдар көрсететін қызметіне байланысты толық немесе шектелген жұмыстарды атқарады. Толық қызмет көрсететін коммерциялық  көтерме сауда ұйымдары тауар ассортиметін белгілі жерде жинайды, сауда несиесін қамтамасыз етеді, тауарды қоймаларда сақтау мен және жеткізумен шұғылданады, зерттеу және жоспарлау жұмыстарын жеткізуге көмектеседі. Ал шектеулі қызмет көрсететін коммерциялық көтерме сауда ұйымдарының атқаратын жұмыстары шамалы болады. Олар зерттеу және жоспарлау жұмыстарына араласпайды және несие бере алмайды.

Агенттер мен брокерлер арқылы көтерме сауда. Агенттер мен брокерлер әртүрлі көтерме сауда жұмыстарын орындайды. Алайда оларда тауарға деген меншік құқығы болмайды. Тағы бір ескертетін ерекшелігі-олар сыйақысын сату көлеміне байланысты пайызбенен алады. Агенттер мен брокерлерді пайдаланудың өзі үш артықшылық береді: шектелген ресурстарымен өндірушілер өтімді ұлғайтуға мүмкіндік алады, өтімге кететін шығындар алдын ала пайызбенен белгіленіп, шығындар үнемделеді, сауданы жоғары шеберлікпен жүргізетін мамандар арқылы дұрыс дамытуға болады.