Шпаргалка по "Маркетингу"

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

19. Сұранысқа байланысты маркетинг түрлері

Маркетингтің  көп  түрлігі тұтынушылардың сұранысына байланысты. Сұранысқа байланысты маркетинг түрлері:

• Конверсиялық маркетинг- барлық немесе бірнеше рыноктың сегменттері тауарды қабылдамайды. Бұл жағымсыз сұраныс болып табылады. Конверсиялы маркетингтің мақсаты мен міндеті болып тауарды жақсарту, бағаны төмендету, өткізу арналарын жақсарту , қоғамның пікірін өз мүддесіне сай өзгерту болып табылады.
• Креативтік маркетинг басқаша дамушы  маркетинг: жасырын сұранысты әйгілеуге бағытталған маркетинг. Бұл жасырын сұраныс болып табылады. Маркетингтің мақсаты мен міндеті болып рыноктың әлеуетті сыйымдылығын бағалау, жасырын сұранысты қанағаттандыратын тауарларды іздеп табу.
• Ремаркетинг- сұраныс төмендеген жағдайда қолданылады. Ремаркетингтің  мақсаты мен міндеті: жаңа нысаналы рынокты табу, оған сәйкес тауардың қасиеттерін өзгерту, коммуникацияны тиімді жүргізу;
• Синхромаркетинг- сұраныс өндіріс күшінен біршама асатын болса, немесе бұл тауардың өндіріс көлемі рынок қажетінен көп болса қолданылатын маркетинг. Мақсаты. Сұранысты уақыт мерзімі бойынша реттеу, икемді баға қолдану;
• Демаркетинг- қанағаттандыра алмайтын сұранысты төмендетуге бағытталған маркетинг. Бұл артық сұраныс болып табылады.  Бағаны көтеру, өтімді ынталандыру шаралары мен сервисті азайту, сұраныс көлемін төмендету демаркетингтің міндеті болып табылады.
• Ынталандырушы маркетинг- ынталы әдістер табу жолында әрекет жасайтын маркетинг. Мақсатыы болып бағаны төмендету,  жарнаманы күшейту, тауардың ұтымды жақтарын көрсету, өтімді ынталандыру шараларын қолдану.
• Демеуші маркетинг- сұранысты бір деңгейде сақтауға арналған маркетинг. Сұраныс толық қанағаттанған. Демеуші маркетинг міндеті тауардың сапасына және қызмет көрсету қасиеттеріне көбірек назар аудару.

 

 

20. Тұтыну нарығын  сегменттеу түсінігі және қағидалары.

Рынокты сегменттеу дегеніміз рыноктағы тұтынушыларды әр түрлі топқа бөлу және әр топтың талабына сай жеке тауарлар мен оның маркетингкешенін ұсыну болады.  Сементтеудің негізгі мақсаты өндірілген, жетілген және өткізетін тауарға нақтылы сатып алушыны қамтамасыз ету болып табылады. Тұтыну тауарлары рыногын сегменттеуде мына қағидалар алынады:

• Географиялық негізде рынокты сегменттеуде сатып алушыларды мекендеу орнына немесе климат жағдайына байланысты бөледі.
• Демография негізінде рынокты сегменттеу мына көрсеткіштермен сипатталады: жынысына қарап тұтынушыларды бөлу, жасына қарай, ұлтына қарай, біліміне қарай, табыстың деңгейіне қарай, отбасы адам санына қарай... демографиялық сегменттеуді жүргізу үшін халық санағы кең мүмкіндік береді.
• Психографиялық негізінде тұтынушылар сипаттамалары бір тұтас кешенді болып келеді және мына көрсеткіштерге сүйенеді: қоғамдық топтарға қарай сегменттеу(жалпы тұрмысына қарай қандай тауарларға сұранысы болады); өмір тануына қарай сегменттеу(әсем заттарға құштарлығы); елікпе мінез жандар, ел көзіне түскенді жат көретіндер, атаққұмарлар.

• Тұтынушылардың құлығына қарай рынокты сегменттеудің маңызды белгілері мыналар: сатып алу себебіне қарай тұтынушыларды бөледі(күнде сатып алушылар; тек аса қажетті жағдайда сатып алушылар); іздеген ұтымына қарай(өнімнің сапасы; сатушы көрсететін қызметі, тауардың тұтынуынан түсетін үнем); тұтынушының міртебесіне қарай (тауарды тұңғыш рет тұтынады; бұрын тұтынған; әлеуетті тұтынушы; жаңа сатып алушы); тұтынудың үдемелі қарқынына қарай; орташа тұтынатын тұтынушы; белсенді тұтынатын тұтынушы); тауармен таныстығына қарай өз пікірін сақтау дәрежесіне қарай (өз пікірін сақтаушылар; пікірі өзгерсе де уадесінде тұратындар; пікірі мен уадесі тұрақсыздар; айнымалылар)

 

21.Өнеркәсіптік нарықты сегменттеу қағидалары.Рынокты сегменттеу дегеніміз рыноктағы тұтынушыларды әртүрлі топтарға бөлу және әр топтың талабына сай жеке тауарлар мен оның маркетинг кешенін ұсыну болады.Өндіріске арналған тауарлар нарығын сегменттеудіңтнегізгі қағидалары тұтыну нарыктарының белгілеріне ұксас болғанымен,кейбір айырмашылык бар.Өнеркәсіп тауарлары рыногын сегменттеу кезінде көбінесе тұтыну тауарлары рыногын сегменттеу негіздері қолданады.Өнеркәсіп тауарларын сатып алушыларды өндірістің сипаттамасы, география негіздері бойынша және тұтынушылардың құлығының бірқатар белгілеріне қарай(іздеген ұтымына, тұтынушының мәртөбесіне, тұтынудың ұдемелі қарқынына, тауармен таныстығына, тауарға деген ниетіне, өз пікірін сақтау дәрежесіне) ,жағдайлык факторлар және де жеке адам сипаттамаларына байланысты сегменттеуге болады.Өнеркәсіп тауарлары рыногын сегменттеуде ең маңыздысы болып экономикалық және технологиялық белгілер қарастырылады.Олар;

Сала(өнеркәсіп,көлік,ауыл шаруашылығы,құрылыс,мәдениет,ғылым,сауда т.б.)

Меншік түрі(мемлекеттік,жеке,аралас,бірлескен)

Қызмет саласы(ғылыми техникалық,негізгі өндіріс,әлеуметтік инфрақұрылым)

Кәсіпорын көлемі(шағын,ірі)

Осыған қоса маңызды сегменттеу көрсеткіштеріне тауарға тапсырыс жиілігі,сатып алуды ұйымдастыруерекшелігі жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

22.Нарықты жаулау стратегиялары.Нарықтың максатты сегментін нарыкты жаулаудың көпшілікке арналған(дифференциалданбаған), шоғырланған және дифференциалданған маркетинг стратегияларының бірін колдану аркылы таңдауға болады. Фирма нарыктың тартымды сегменттерін таңдау кезінде өздерінің максатын,күшті және әлсіз жактарын,бәсеке деңгейін,нарык мөлшерін,өткізу және пайда арналарымен аракатынасын есепке алуы керек.Дифференциалданбаған стратегия кезінде тұтынушылардың мұктаждарын айырмайды,олардың ортак мұктажы белгіленеді.Бұл стратегияның артыкшылығы-өнім өндіруге кеткен салыстырмалы түрдегі шығындар аз,сонымен бірге өткізу мен жарнама жасауға кететін каражат үнемделеді.Дифференциалданбаған маркетингтік стратегияның максаты-өнімнің белгілі бір түрін неғұрлым көп сату.

Дифференциалданған маркетинг . мұнда фирма рыноктың бірнеше сегментіне шығып,әркайсысна жеке ұсыныс дайындайды.Фирма әртүрлі тауарларын ұсына отырып,нарыктың камтылған әрбір сегментіне терең еніп,өткізу көлемін өсіруге үміттенеді.дифференциалданған маркетингті колдану  өткізуші уйымдарға ұтынушылардың түрлі топтарына шығуға және оларды тек кана осы фирманың тауарын пайдалануға ынталандырады.фирма неғұрлым көп сегментке кызмет еткен сайын сараланған маркетинг пайдалы бола һды.Бірак, бұл стратегия көөп шығынды талап етеді,себебі фирма аукым бойынша үнемдеу артыкшылыктарын жоғалтады.

Шоғырландырылған маркетинг стратегиясы бұл ресурстары шектеулі кәсіпорындарда колданылады.Үлкен рыноктың кішігірім үлесінде жұмыс істеудің орнына кәсіпорны өз күшін бір рыноктың үлкен үлеіне бағыттайды,кейде оны тұтынушылардың ерекше тобына бағытталған мамандандыру старегиясы деп те атайды.Шоғырландырылған маркетинг стратегиясының ресурстарын аз фирмалар колданады.Сонымен катар шоғырландырылған маркетинг тәуекелділіктің жоғары деігейімен де боайланысты.фирма өзі үшін нарыкты жаулау стратегиясын таңдағаннан кейін ,ағымдағы өткізу деігейң жоғары,пайда мөлшері өсетін,бәсекесі әлсіз жіне маркетинг арнасына деген  талаптарын күрделі емес жіне неғұрлым тартымды нарык сегментін аныктауға кіріседі

23.Тауарды нарықта позициялау.Тауарды нарықта позициялау дегеніміз-мақсатты тұтынушылар санасында дәл осы тауар бәсекелестер тауарларына қарағанда, өзіндік ерекше орны бар, фирма үшін тиімді болып келетін шаралар жиынтығы.Тауарды позициялау мынадай баламаларға негізделеді,

-тауардың айрықша сапасына

-тауарды тұтынушылар қойған мәселелерді шешуі немесе одан күтетін пайдасының болуы

-тауарды қолданудың ерекше тәсілі

-бәсекелес маркіге қарағанда ерекшелігі.

Позициялау белгілі бір шарттардың дұрыс орындалуы талап етеді.Позициялаудың осал жерлерін тауып, бағасын беріп, таңдалған бағытты алу және қорғау үшін ресурстардың бар-жоғын анықтау керек.Тауарды нарықта дұрыс жайғастыра білу және табылған орынды қорғау үшін оған қажет ресурстарды және позициялаудың осал жерлерін анықтау керек.бәсекелестер мен фирма тауарларының позициясын сипаттау үшін позициялау картасы немесе бәсекелестік карта жасалынады.Нақты позициялауды анықтаңанна кейін тиімді маркетинг бағдарламасын жасау аса қиын емес. Бұл –нарықты  сегменттеу үдерісінің қорытынды кезеңі.Итальян профессоры А.Фолио тауарды позициялаудың мынадай маңызды шарттарын бөліп көрсетеді:

-Бәсекелестер мен олардың тауарларын білу.Мамандар бәсекелес фирмалардың тауарларының нарықта калай позицияланғанын, оларды тұтынушылар калай кабылдайтынын аныктауы керек.Егер нарықты бәсекелестер толығымен жаулап алса, онда осы бәсекелестердің әлсіз жағын табу керек.-Тұтынушылар күткен және олардың қажеттіліктеріне сәйкес ойдағыдай өнім.Яғни, тұтынушы санасында  тауар кандай орын алғанын зерттей отырып, оны нарықта тиімді түрде жайғастыруға болады.Бұған тауарлар сапасы мен маркінің имиджін зерттеу аркылы жетуге болады.

-Фирманың тауарды нарыкта позициялауын аныктап,оны сенімді дәлелдермен негіздеу.

 

 

 

24.Маркетингтегі тауар түсінігі және оның құрылымы.Тауар дегеніміз рынок жүйесіндегі негізгі әрекет етуші *тұлға* десек те болады.Өйткені ол өндірушінің  экономикалык пәрменділігінің шынайы көрсеткіші болады.экономика теориясында тауар экономикалык категория ретінде белгіленген,баска да теорияларда тауарды арнайы айырбас жасау үшін өндірілген еңбеек өнімі деп аныуктады.Маркетингтің максаты мен аткаратын кызметтері тауар категориясына айрыкша екпін береді.Өйткені тұтынушылардың кажеттеріне бағытталған тауардың касиеттеріне ерекше көңіл бөлінеді.Осыдан келе тауар дегеніміз  адам кажеті мен мұктажын канағаттандыруға арналған нәрсе,сол нәрсеге адамның назарын аудару,оны сатып алуға,колдануға,тұтынуға ынталандыру,сол үшін ол нәрсені рынокка ұсынады,демек маркетинг әрекеті жүргізіледі. Тауар қасиеттерінің жиынтығы мынадай көрсеткіштерімен аныкталады:

-сапа

-тауардың аткаратын кызметіне діл сәйкестігі

-бағаның сапаға және тұтыну құндылығына сәйкестігі

-тауар құжаттары:-ассортимент байлығы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

25.Тауарлардың жіктелуі.Рынокта әртүрлі көптеген тауар түрлері орын алады.Тауарлар дәстүрлі,кызметтер түріндегі,дәстүрлі емес болып бөлінеді.

Дәстүрлі тауарларға

–тұтыну тауарлары-түпкі тұтынушылардың жеке пацйдалауына арналған тауарлар болып табылады. *түпкі уакытына карай олар :ұзак және жиі колданылатын тауарлар,кыска мерзімде пайдаланылатын тауар(бір мәрте немесе бірнеше ре  колданылатын тауар), *тұтыну әдісіне карай:күнделікті сұраныстағы тауар-оларды сатып аларда тұтынушы көөөп ойланбайды,салысырып жатпайды.олар өзара:үздіксіз сұраныстағытуар,ойда жокта сатып алат ын және төтенше сұраныс туарлар деп бөлінеді.; алдын -ала таңдалынатын сатып алу жоспарына енгізілген тауарлар;ерекше сұраныстағы тауар(бірегей сипаттамалары мен жеке таңбалы тауарлар);пассивті сұраныстағы тауарлар.

-өнеркәсіп тауарларына материалдар мен бөлшектер,күрделі мүлік,косалкы материалдар жатады.

-биржа тауарлары-дүниежүзілік экономикада маңызды роль аткаратын,оңай стандартталатын туарлардың шағын тобы.Мұдай тауарларға :энергия көзі болатын тауар(мұнай,газ...),азық-түлік тауарлар,стратегиялык туарлар,маталдар.

Қызметтік түрдегі тауарларға

Тұрмыс қызметтері,әскерлік кызметтер,әлеуметтік қызметтер.

Дәстүрлі емес тауарларға

Ұйымдар,сонымен катар адам күші және орындар,идеялар жатады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

26 тауардың өмірлік циклі және оның түрлері.Экономика ғылымында көлемдердің кезең түріндегі толқуын және өнім өмірінің кезеңдерін экономикалық циклі , немесе тауардың өмір циклі деп аталады.  Тауардың өміршендік кезеңі дегеніміз тауардың рыноктағы өмір сүру мерзімі, өмір сатылары болады.. Тауардың өміршендік кезеңі:

• Рынокқа енгізу
• Өсу
• Кемеліне жету
• Құлдырау

Рынокқа енгізу фазасында-жаңа тауарға рынок қалыптасады. Сату көлемі, маркетинг шығындары шамалы болады. Бұл фазада пайда алынбайды, керісінше шығын болуы мүмкін. Өсу фазасында тауардың болашағына әсер етеді. Тауарды өткізуден түскен пайда барынша максималды деңгейіне жетеді. Мұндағы фирманың  негізгі мақсаты сату көлемінің өсуін неғұрлым ұзақ уақытқа созу керек.Кемеліне жету фазасы жаңа тауар дәстүрлі тауарға айналады, сату көлемі шектеледі. Пайда көлемі төмендей бастайды. Алайда тұтынушылардың көпшілігі тауарды әлі де сатып алады. Құлдырау фазасында сату көлемі төмендей түседі. Бұл фазада тауардың қасиеттерін зерттеп,  оны жаңарту мүмкіндіктерін  немесе оны өндірістен шығаруды қарастыру қажет. Бір фазадан бесқасына ауысқан кезде күрт өзгерістер әдетте байқалмайды. Сондықтан маркетинг бағдарламасына дер кезінде ұтымды өзгерістер енгізу үшін сату көлемінің өзгерісіне зер сала қадағалау қажет. Тауардың өміршеңдік кезеңінің түрлері: Дәстүрлі ирегі: рынокқа тауарды енгізу, өсу, кемеліне жету және құлдырау фазалары  нақты мезгілдерімен қамтылған. Классикалық ирегі:тауардың тұрақты өтімі  аса тез  көтеріліп және тез төмендеуімен сипатталған. Ұзаққа созылған елігу ирегі: бұл да жоғарыдағыдай  тек өнімнің өтімі төмендеп барып бір деңгейде  сақталады. Мерзімді немесе сән ирегі: тауар  жақсы өтімін тауып, маусым  мерзіміне қарай осы ирек сипатын алады. Жаңару немесе зарығу  ирегі: белгілі бір уақыт өткеннен  кейін,  тауарға қайтадан сұраныс пайда болғанын сипаттайды. Сәтсіздікке ұшырау ирегі: рынокта мүлдем табыс бермейтін тауарды сипаттайды және  ол тек екі фазамен қамтылады: рынокқа енгізу мен құлдырау фазалары. Рынокқа бір мезгіл ішінде өміршеңдік кезеңіне байланысты келесі тауар топтарын ұсынған ұтымды болмақ: негізгі тобы-кәсіпорынға негізінен пайда әкелетін және өсу фазасындағы тауарлар А; қолдаушы тобы-табысты тұрақтандыруға  әсері бар және кемеліне жету фазасындағы тауарлар Б; стратегиялық тобы-болашақтағы пайданы қамтамасыз етуге арналған тауарлар В; тактикалық тобы-негізгі тобын сатуды көтермелеуге бағыттылған және әдетте өсу және кемеліне жету фазасындағы тауарлар Г; зерттелінетін тобы-рынокқа шығаруға дайындық жобасындағы тауарлар Д; өндірістен алынатын тауарлар тобы-құлдырау фазасындағы тауарлар Е;