• контерировандық краскылы фольгасы вафельдық рожокқа;
• жоғары жағында белгісі бар пластикалық стакандар;
• үлкен көлемді немесе сериялы қалыптауға арналған контейнерлер.

Таралардың барлық түрлері, оның  ішінде қабығы алюминийден  жасалған стакандар, олардын құны төмендегідей:

200 мл – 0,05$ данасына;

500 мл – 0,10$ данасына.

    Балмұздаққа арналған вафельді станадарды «Есік» сүт зауатының өзі даярлап  отыр, себебі арнайы орнатылған цех  орналасқан. Бірақ қазіргі кезде  істен шығып қалған, сол себепті  жөндеу жұмыстарын қажет етеді.

Жұмысқа қосылған жағдай да пісіріп формасын өзгерту керек: Ал ондай жабдықты құны 45000$ АҚШ «тұратын Мәскеу қаласындағы АҚ. Росмясомолгром» тасымалдаушысы ұсынып отыр.

    Фуд Мастер  компниясы «Есік»сүт зауатын  шикізатпен қамтамасыздандыру.

«Есік»  сүт зауатына 22 мемлекеттік мекеме мен шикізат тасымалдау жайында  шарттар жасасқан.

    Сүттің  орташа сатып алу бағасы 13188 теңге  жаңа – құрал жабдық орналасқан жағдайдын өзіне де осы мекемелерден шикзат қабылдана береді. Сонынымен  қатыр «Кремодон» SE 334 әмульгаторсталибизаторын сатып алу қажет 1 кг – 5,95$ .

    Осы аталған жабдықтар орналасқан сатып  алу, жұмысқа қосқан кезде мекемеде осы уақытта жұмсалған қосымша  шығындар қажет, себебі мекемеде пайдаланған  эмульгаторлар алу  үшін 1 айлық  эмульгатордың жұмысы үшін -1859$, балмұздақтың алюминий фунтгіне (750000 данасына) - 21000$,  вафельды стакандардын қақпағына (750000 данасына) - 5250$,  санымен қатар пластикалық стакандар үшін (0,2 л, 0,5 л) – 33141$. Жалпылап айтқанда бір айлық жұмысқа қосымша 61250$ қажет.

 

Нарыққа шығу. Фуд  Мастер компаниясы «Есік» сүт зауытының  өнімдерін сату

Қазіргі кезде «Есік» сүт зауытының өнімдерін 274 мекемелер мен ұйымдар жеке фирмалар мен дүкендер таратуда.

Күрделі тутынушылар  төменгі  кестеде  көрсетілген.

Есік  сүт зауытының өнімдерін тұтыну.

Жоғарыда  айтылғандай сүт өнімдерінің  азаюы оның тұтынушылар арасындағы пайдалану көрсеткіші төмендеген, яғни 1 күнде қаймақ 12 гр сут – 0,505л. Алматы облысы бойынша орналасқан халықтың 3 млн адам 36 тоннаны құрайды. Есік зауыты (халықтың) жылдық айналымындағы  қаймақ күніне 1314 т. 5 теңгеден. Талгар және Есік зауыттары 0,7 және 0,2 т. Мұнда  көріп отырғанымыздай жетпейтін 30 т. Басқа аудандардан келетін сүт  өнімдерімен де байқалады. Осындай  жетіспеушілікті байқай отырып, аталған  өнімнің көлемін көбейтіп, төмен  бағамен тұтынушылар арасына  тарату керек.

      Ал  қазіргі кезде керемет дәмі бар  көлемі жағынан витаминдерге бай  тағы бір өнім – йогуртқа деген  сұраныс байқалуда. Ал Алматы қаласының  нарығында көп жағдай да шет елдік  йогуртқа ие Есік сүт зауытының йогурттардың сатылуы.

Ал сауда  орындарында сатылу деңгейінен тұтынушылық  қабілеттің қанша екені белгісіз.

 

Баспасөз  мәлдемесі 

    Алматы  қалалық  Салауатты  өмір салтын  қалыптастыру орталығы, “Фуд  Мастер”  және  Тетрапак  компанияларымен  бірге  11  наурыздан  11 сәуірге  дейін  “Бүгінгі  пайдалы  тағам - ұлт  денсаулығы”  атты  акция  өткізеді.

    Акция  мақсаттары:  жұқпалы,  онкологиялық,   жүрек тамырларының  және асқорыту  аурулар санын азайту мақсатында,  қоғамдық назарын дұрыс тамақтану мәселесіне  аудару,  сүт тағамдарының пайдалы қасиеттері туралы  айту,  қазақстандықтарға дұрыс тамақтану әдістерін сіңдіру.

    Акция міндеттері:  пайдалы және сау тағамдарды таңдауда  көмектесу; салауатты өмір  салтын  қалыптастыру  мамандарын,  дәрігерлерді мектептерде және жоғары оқу орындарында тамақтандыру ұйымдастыруларын  жоғары  технология  бойынша шығарылатын отандық сут тағамдарымен  таныстыру.

    Акция  үш  кезеңінде  өткізіледі.

    Бірінші  кезең:  баспасөз – маслихаты  және  Есік  қаласы  Фуд  Мастер зауытына  сапар.

    Екінші  кезең:  Денсаулық  мықтау  орталықтары  басшылары  үшін  (медицина  қызметкерлері)  Есік қаласындағы  “Фуд  Мастер”  зауыты негізінде  көшпелі  семинар  өткізу.

    Үшінші  кезең: Денсаулық мықтау орталықтары  негізінде, Алматы емханаларында көшпелі  мектептер ұйымдастыру. Адам организмін қолайсыз жағдайлардан қорғау мәселесі соңғы жылдары өзекті мәселелердің біріне айналды. Мысалы: Алматыда жұқпалы  аурулар көбеюде: 100 мың адамның 3410 – ы жұқпалы ауруға шалдыққан  екен. Құрт ауруы бойынша Алматыда 100 мың адамға 87,9 аурудан келеді екен. Жасөспірімдер арасында да соңғы  кезде ауруы жиілеп кетуде,  56,6 адам 100 мыңға. Статистика бойынша, Қазақстанда  әскерге шақырылушы жастардың жартысы  әскерлік қызметке денсаулықтары жарамайды.

    Ғылымдар  экологиялық жағдайдың қиындауын  төмендету үшін әртүрлі тәсіл  іздеу үстінде.

“Фуд  Мастер”  компаниясын  балалық  шақта қалыптасатын үлт денсаулығы ойландырады.

    Денсаулықтың  көп мәселесін сүт тағамдарын ішіп шешуге болады. Қазақстандықтарға  “Фуд Мастер” емдеу және профилактикалық  тағамдар тобы  танымал. Өздеріне жақсы  жағатын  BFB (бифидумбактериум) және БИО – С (луидофил) айраны. А. Д. витаминдерімен  байытылған және БИО айран пайдалы (бифидокультурасы бар). Бұл топқа ЛАКТА жатады – лактулозамен байытылған сүт тағамы.

    Лактулозаның  маңызы өте үлкен, 1992 жылы жапондықтар  оны ұлт денсаулығын сауықтыратын стратегиялық азықты материалдарға  жатқызған болатын. Тетратон деп  аталатын тағамның жаңа мазмұны және жаңа орау үлгісі тұтынушылардан өз қасиеттері бойынша дұрыс бағаланады деген үміттеміз.

    Тетра – топ орау өнеріндегі жаңалық  ол өзгеше ғана емес, сонымен қатар  өте функционалды. Оның артықшылығы  – сақтау мерзімінің ұзаруы, пайдалану, тасымалдау және сақтау кезіндегі ыңғайлығы.

    Акцияның  бірінші кезеңі: баспасөз – маслихатын өткізу және Есік қаласындағы “Фуд Мастер” зауытына сапар. Сапар барысында  оның ұйымдастырушылары және “Бүгінгі өндіріс– пайдалы тағам – ұлт  денсаулығы” акциясының қатысушылары журналисттерді жоғары ұйымдастырушылардың  пікірінше “Бүгінгі өндіріс –  пайдалы тағам – ұлт денсаулығы”  акциясының нәтижесі жұртшылықтың отандық  өндіріс шығаратын азық – түлік  туралы мәлімет көбейіп, тамақтану  мәдениеті өсіп және сут тағамдарын өндірудің жаңа технологиясымен  танысу болады.

 

3.2 Диплом  жұмысын орындау  әдістемесі. Смакта  шығарылатын өнімдердің  сертификаты үшін  қажетті құжаттардың  ізімі.

 

1. Кәсіпорындағы ұйымдастырушы құжаттар (куәлік, ісқұжат).
2. Өнімді өндіруге рұқсат (кәсіпорынның төл құжаты, СЭС-ке, әкімшілікке рұқсат).
3. Өлшеу құралдарының тексерілгенін дәлелдейтін құжат.
4. Өнімді шығаруға маркировкалауға буын түюге, тасымалдауға және сақтауына арналған нормативтік құжаттар (МЕМСТ, ҚРСТ, ТШ).
5. Технологиялық құжаттар (технологиялық нұсқау).
6. Өрт қауіпсіздігі, өндірісті метрологиялық қамтамасыз ету, шығарылған өнімнің сапасына жауапкершілігінің жүктелуі туралы бұйрық.
7. Тазалық кітапшасы (жұмысқа жіберілу мерзімі).
8. Мамандар жұмысының стажы және мамандық нұсқаулары бар кадрлық құрам.
9. Қайыптердің тазалық төл құжаты.
10. Мәліметтерді тіркеу:
• шикізаттың сапасы
• бақылау нәтижесі
• технологиялық тәртіпті бақылау
• дайын өнім сапасы туралы
• құралдарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету.
11. Шикізатқа, материалдарға, буып-түюге сәйкестік сертификаты.
12. Келісімдер:
• арендаға
• қаныс жинауда шақыртуға
• дезинфекциалауға.

 

Сүт және сүт өнімдерінің  физикалық-химиялық

құрамын анықтау тәсілдері. 

    Сүттің  тығыздығын анықтау:

    Тығыздық  сүттің физикалық қасиеттерінің  бірі. Осы арқылы сүттің табиғи жағдайын білеміз. 200-250 мл сүтті тегіс жерге  орналастырған цилиндр ыдысқа құйып,  оған жайлап ореометрді батырады. 1-2 минут  өткеннен кейін ореометрдің төменгі  шкаласы арқылы өлшейміз.

    Сүттің  тығыздылығы 1,030 болса, оны ореметрдің градусына айналдырылғанда 30⁰ А немесе 1,032-32⁰ А болады. Тығыздықтың мөлшері сүтке су қосқанда азаяды да ерітінділері немесе май қоссақ көбейеді. Тығыздықтығ осы өзгерісі сүттің табиғилығын орлелдеуге өте қажет нәрсе.

    Сүттің  майлылығын анықтау:

    Сүттің  майлылығын май өлшеуішпен, болмаса  тағы басқа арнайы аспаптармен анықталады. Таза бутириметрге 10 мл қайтылған күкірт қышқылын құямыз. Оның үстіне 10,77 мл сүт  құйып, 1 мл изоамиль спиртін қосамыз. Бутириометрді тығыздан резинка  тынмен тығындап, температурасы, 65-70⁰С су ваннасына 5 минут тығып төмен қаратып қоямыз.

    Айтылған  уақыт өткен соң бутерметрді  алып, 5 минут центрифугада айналдырамыз. Содан кейін бутериметрді қайтадан 5 минуттан 65-70⁰С температурасы бар су ваннасына қоямыз. Ваннадағы судың деңгейі жоғары болу керек, әйтпесе салқындаған майдың көлемі көрсеткіштен аз болады. Су ваннасынан бутериметрді алғаннан кейін майдың төменгі деңгейін 0-ге қойып жоғарғы деңгейіне дейінгі аралықта өлшейміз. Міндетті түрде екі рет анықтап барып, орташа көрсеткішін аламыз.

    Белоктың  массалық бөлігін формалиндік титреу әдіспен анықтау:

    Химиялық  стаканға (150-250 мл) пипеткамен 20 мл сүт  құйып, 3-5 тамшы 0,1% фековталенн ерітіндісін  тамызамыз да 0,1% натрийдің судағы тотығы (КОH) ерітіндісімен аздау (1-2 минут ішінде кетпейтін) қызғылт  түс пайда болғанша титрлейміз.

    Осыдан  кейін стакандағы қоспа ерітінзіге 2 мл нейтралданған формамен ерітіндісін  құямыз. Осы кезде қызғылт түс  жойылып, ерітінді қайтадан ағарады 0,1  NAOH немесе KOH ерітіндісімен аздау  қызғылт түс пайда болғанға дейін  титрлейміз. Есепке екінші рет кеткен титр мөлшері алынады. Екінші рет  кеткен титр мөлшерін 1,94 санына көбейтсек, жалпы белоктың сүттегі массалық бөлігі шығады. Содан сөң екінші рет кеткен титр мөлшерін 1,51 санына көбейтсек  сүттегі массалық бөлігін  аламыз.

    Сүттің  бактериялық ластануын анықтау.

    Бірінші мақсат – редуктезаның митилен көгін  ағарту шамасын байқау.

    Стерильденген пробиркаға 1 миллиметр митилен көгін  құямыз да үстіне анықтауға арналған 20 миллиметр сүт қосып, тығынмен мықтап тығындап, үш рет аудару жолымен  араластырамыз. Содан кейін пробирканы редуктозиикке не болмаса 38 градусқа дейін қыздырылған су ваннасына  саламыз.

    Судың деңгейі  пробиркадағы қосылыстың деңгейінен жоғары болуы керек. Пробирканы редуктазиикке  не су ваннасына салған кезде анықөтау уақытының басамағаны деп есептейміз. Метилен көгінің ағаруын әуелі 2-сағат 20 минуттан, содан соң 3 сағат 30 минуттан кейін бақылаймыз. Метилен  көгі ағарса – анықтау уақыты бітті  деп есептеледі.

    Сүттің  қышқылдығын анықтау:

    100-200 мл станканға немесе колбаға  пипеткамен анықтауға арналған 10 мл сүт, оның үстіне 20 мл дистилденген  су құйып 3-5 тамшы 1% фенолфталейн  тамызамыз да, бюрткадағы 0,1n NaOH немесе  КОН ерітіндісімен шамалап қызғылты  түске екенме титрлейміз.

    Титрлейге кеткен сілті  (NaOH, KOH) ерітіндісінің  мөлшерін 10-ға көбейтеміз де, шыққан көрсеткішті  градус Тернерге (Т) есептегендегі қышқылдылығы деп білеміз.

3.3. Сүт өнiмдерiн сертификаттау  тәртiбi

    Бұл ереже сүт және сүт өнiмдерiн  иiндегi  сертификаттауды өткiзуде жасалған. Бұл құжат Қазақстан  Республикасының территориясында  өндiрiлетiн сүт және сүт өнiмдерiн  ұйғаратын кәспорындар мен ұйымдарға  және жиiлетiн тауарларға тарайды.

      Анықтамалар:

    Бұл құжатта ҚР ст. 1.1. және ҚРСТ  3.0 ҚРЕ 50.3.16 терминдерi мен анықтамалары қолданылады.

    Оған  қосымша мына термин мен соған  сәйкес анықтаманы пайдаланылады: Тез  бұзылатын өнiм – жарамдылық мерзiмi кепiлденген және сақтау мерзiмi 1 айға дейiнгi өнiм.

Жалпы қағидалары

      Сүт және сүт тағам өнiмдерi ҚРСТ 3.4. және ҚРЕ 5.3.16 сәйкес мiндеттi түрде сертификаттауға  жатады. Өнiм бiртектi өнiм ретiнде  мынандай түрлерге жатады.

1. Сүт
2. Iшетiн сүт өнiмдерi
3. Қаймақ
4. Сүт консервiлерi
5. Құрғақ сүт өнiмдер
6. Сары май
7. Мәйектi қаты, тұзды, балқыған iрiмшiктер
8. Сүзбе және сүзбе өнiмдерi
9. Балмұздақ