Атқарушы органдары

     Өңір  бойынша 2011 жылдың 1 қыркүйегіне мәлімет  бойынша барлық шаруашылық нысандарында мүйізді ірі қара 42,9 мың, қой мен  ешкі 188,4 мың, шошқа 3,6 мың, жылқы 19,0 мың  және құс 583,3 мың басқа жеткен. Былтырғы жылдың осы уақытымен салыстырғанда  жылқы 4,9 пайызға,  шошқа 5,9 пайызға өсті.

     Ағымдағы  жылдың сегіз айында 11,7 мың тонна  ет,  23,2 мың тонна сүт, 45,0 млн. дана жұмыртқа, 315 тонна жүн өндірілген.

Ет өндіру өткен жылдың осы уақытымен  салыстырғанда 4,6 пайызға,  сүт  2,0 пайызға көбейді.

     Биылғы  жылдың өткен уақытта ауыл шаруашылығы  өнімдерінің көлемі 6248,6 млн. теңгені  құрады. 2010 жылмен салыстырғанда өнімнің  жалпы көлемі 2,5 %-ға азайған. 2011 жылдың өткен 8 айындағы ауыл шаруашылығы өнімдерінің  жалпы өнім көлемінің төмендеуінің негізгі себебі құс санының азаюы  болып тұр, жұмыртқа шығару бағытындағы  «Семей құс» ЖШС-нің  бройлер-құс етін шығару бағытында қайтадан құрылуына байланысты жұмыртқа өндіруге әсер етуде.

      Қазіргі уақытта етті бағыттағы асыл тұқымды  мал басының саны мүйізді ірі  қараның жалпы санының 7,5 пайызын  құрайды. Болашақта жоғарғы интенсивті  етті мал шаруашылығын тазатұқымды етті мал тұқымы: қазақтың ақбас, әулиата және шароле тұқымдарын көбейту есебінен дамыту жоспарлануда. Еттік малдың асылдандыруды көтеру мақсатында, етті өндіруді көбейтуге ірі қара малының етін экспорттық мүмкіндігін дамыту бағдарламасы жасалынған. Бағдарламада  шаруа қожалықтары мен тұрғындардың жеке шаруашылықтарындағы аналық басты еттік тұқымды бұқалардың ұрығымен ұрықтандыруды ұйымдастыру   арқылы және асыл тұқымды малды сатып алу есебінен еттік малдың басын көбейту, бордақылау алаңдарын құрылыстары міндетке қойылған.

     Барлық  ауылдық округтың әкімшіліктеріне  несие беру тәртібі бойынша және әртүрлі қаржыландыру институттары арқылы малдарды алуға материалдар  берілді, соның бірі «Мeat» ЖШС («Қазагроөнім»  АҚ-ның қосалқы кәсіпорыны). Ағымдағы жылы «Мeat» ЖШС арқылы асыл тұқымды  шаруашылық  «Сахновское» ЖШС-не барып асыл тұқымды Қазақтың ақбас мүйізді бұқалар алуға Семей аумағынан 8 шаруа қожалығы 18 басқа келісім-шартқа қол қойды. Бұдан басқа, бірнеше шаруа қожалықтары Қазақтың ақбас мүйізді бұқаларын алып, өзінің табындағы және тұрғындардың жеке шаруашылықтарындағы аналық басты ұрықтандыруды жүргізіп жатыр.  

     Инфляциялық процестерді тежеу, ауыл шаруашылығы  өнімдерінің бағасын тұрақтандыру мақсатында «Сары» әмбебаб базарында  әр сенбі күндері ауыл шаруашылығы  жәрменкелері өткізіліп келеді. Ағымдағы жылдың 9 айында ауыл шаруашылығы және ветеринария бөлімі  37 ауыл шаруашылығы жәрменкесін ұйымдастырып, өткізді.

     Бюджеттің қаражатынсыз Семей қаласы және 14 ауылдық  округтері бойынша, ветеринарлық-санитарлық талаптарға сай 21 мал сою алаңдары және 2 мал сою пунктері құрылып  жұмыс істеп тұр.

     Ветеринариялық-санитарлық қауіпсіздікті қамтамассыз ету  шаралары, «Ветеринария туралы»  Заңының талаптарына сәйкес және ауыл шаруашылығы жануарларын эпизоотияға қарсы іс-шаралар 2011 жылдың өткізу жоспарын, ветеринария саласында Семей қаласында «Ветеринарлық-фитосанитарлық қызметі» коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын құрылып, ветеринарлық жұмыстарды атқарып жатыр.         

     2011 жылға 14 ауылдық округтерде, 14 мал  қорымдарын қайта жөндеу үшін 16,8 млн.теңге бөлініп, игерілді. Сонымен  қатар биылғы жылы ДУК-автокөлігін  сатып алу үшін 6,5 млн.теңге қала  бюджетінен бөлініп,  ДУК-автокөлігі алынып   бөлінген қаражаттар толығымен игерілді.      

     Семей қаласының агроөнеркәсіп кешеніне жататын кәсіпорындары өндірістерінің технологиясын жаңарту және инновациялық белсенділігін ынталандыру бойынша  жұмыс үнемі жүргізілуде. Сондай-ақ, мысалға өнірдің ең ірі кәсіпорны  «Шығыс Қазақстан ұн-құрама жем комбинаты» АҚ-да 2004-2006 жылдары «Ардагер» АПФК қаражатынан диірмен өндірісінің  ескірген желісін, фирманың соңғы үлгідеді, тәулігіне 600 тонна тартылған бидайды құрайды.

       «Семей ет комбинаты» ЖШС 2008 жылы «КазАгроФинанс» АҚ қатысуымен, құны 1,2 млн. евро болатын жаңа австрия құралөжабдығын енгізу бойынша жобаны іске асырды, ол өндіріс қуаттылығын 2 есеге ұлғайтуға мүмкіндік береді және шұжық өнімдері, жартылай фабрикаттар және диликатестер өндірісін тәулігіне 30 тоннаға дейін жеткізуге, сонымен қатар, шығарылатын өнімдердің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

     «Восток»  Нан комбинаты» ЖШС 2005 жылы қант печеньясы  өндірісі бойынша қазіргі заманғы  итальян желісін орнатты. Кәсіпорынның соңғы жаңалығы – 2008 жылы кондитерлік  цехтың көп қызмет ететін жылтырауық желісін және нан бөлке өнімдерін  буып түюге арналған «Линепак» аппараты сатып алынды. 2008 жылы кәсіпорын  «Даму-регионы» бағдарламасы бойынша 60 млн. теңге алды, оның 50 млн. теңгесі  айналым қаражатын толтыруға  кетті және 10 млн. теңгесіне шоколад  өнімдерін жылтыратуға арналған технологиялық құрал-жабдықтар алынды. Кәсіпорынның 2010 жылға арналаған  ісөжоспарында сүт өнімдерін  құрал-жабдықты уақыт талабына сай  жаңарту көзделген.

     ЖШС «ПВП» ағымдағы жылы ерітілген сыр  мен сулугуни сырын шағын салмақта шығару үшін жаңа қаптауыш автомат  пен өлшегіш кір сатып алды.

Перспективада жобалар қарастырылып отыр:

- «Ұн  тартатын өндiрiстiң жасауы» «ДРК»  ЖШС-ін, 32190 жобалық қуаты (т/ж).  Жобаның жалпы құнын 540,1 млн. теңге құрайды.

Қазіргі жағдайда «Кәсіпкерлік потенциалды  күшейту» бағыты бойынша, «Бизнестің жол  картасы 2020» бағдарламасында көрсетілген  іс-шаралар жүзеге асырылуда. 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

    Жергілікті  өзін-өзі басқару мәселесі қандай да демократиялық ілгері басушы қоғам  үшін маңызды жүйе болып табылады. Жергілікті өзін-өзі басқару жүйесін  қалыптастырудың демократиялық  процедуралардың жай әншейін  түрде енуін емес ең алдымен жергілікті адамның әлеуметтік жағдайын жақсартуға бағытталуы қажет. Ал, жалпы мемлекттік деңгейде әлеуметтік мемлекет құруға және оны дамытуға барынша ат салысуы  ләзім. Сондықтан да бұл жаңадан  құрылған орган жергілікті тұрғындардың салығына күш салатын тағы бір  орган емес оның жеке басының байлығы  көбеюіне қызмет етуі керек.

    Сөйтіп  елімізде жергілікті өзін-өзі басқаруды  нығайту процесі бірнеше кезеңге  бөлініуі қажет деп есептейміз. Бір  кезеңнен екінші кезеңге өту қажеттілігі  сол орган жұмысының нәтижелігінен  және жалпы азаматтық қоғамның дамуымен негізделеді.

    Мәселені  талқылай отырып мынадай тұжырымдар жасауға болады.

• мәслихат тұрғылықты халықтың ерік жігерін іске асыратын орган ретінде өзінің аумағындағы барлық салаларды қамтитын саясатты анықтауы керек;
• атқару орган өзінің атына сай, яғни қабылданған шешімдерді орындауы тиіс;

    Тек осыны ұғыну және іске асыру арқылы ғана біз биліктің жергілікті органдары  арасында тепе-теңдік сақтай алуымыз  мүмкін.

    - басқарудың нәтижелі болу үшін  тұрақтылық қажет, ал реформа  жүргізу үшін өзгерістер керек.  Осыны қоғамда тепе-тең жолмен  тұрақсыздық туғызбай жүргізу  алғышарт болып анықталады.

    Осылайша  қоғам да демократиялық үрдістердің  және мемлекеттігіміздің нығаюымен  бірге жергілікті өзін-өзі басқару  жүйесі де пісіп-жетіледі деген ұстанымдамыз.

    Баса  назар аударып отыратын жайт осы  кезеңдер аралығын ешқандай нақты мерізімін  белгілеуге болмайды. Бұл жоғарыда айтылған факторлаға тікелей байланысты. Жергілікті өзін-өзі басқару органы мемлекеттің тұрақты және маңызды саяси институтына айналуы тиіс деп есептейміз.

    Ұсынылған жол жүзеге асу үшін мемлекеттік  органдармен жергілікті өзін-өзі  басқару органдары  арақатынастарын  ашықтап алу қажет. Осы ретте  обылыс, аудан жетекшілері - әкімдердің өкілеттіктері мен әкімшілік  аумақтық мәселелері аясында жүргізілуі тиіс деп есептейміз және де олар тағайындалу  процедурасы арқылы тағайындалуы қажет.

    Жергілікті  өзін-өзі басқару қазақстан мемлекетін дамыту мен жетілдіруде маңызды  роль атқаруы керек.Бұл әсіресе  Қазақстан-2030 ұзақ мерзімді стратегиясын дамытуда, сондай-ақ егеменді мемлекет ретіндегі Қазақстанның даму болашағына тиесілі басқа да бағдарламаларда  көрсетіледі.Бірақ ел тұрғындарының  саяси және қоғамдық ортасында жергілікті өзін-өзі басқару мәнін түсінудегі бірліктің жоқтығы,бүл жергілікті өзіндік басқару ролінің болмауына  алып келеді.

Республикада  жергілікті өзін-өзі басқаруды мен  дамыту мемлекектіміздің үкімет тарапынан, әртурлі деңгейдегі бюджет аралық табыстарды қайта бөлісуде өкілдікті шектеуге алып келеді.Бұл Қазақстан Республикасы Үкіметі арқылы дайындалған мемлекеттік  басқару деңгейі мен бюджетаралық қатынастар арасындағы өкілдікті шектеу концепциясы атты жобада айтылған.Бұл  мәселелер  өзін-өзі басқару институтын қалыптастыруда алғашқы қадам ретінде  өте маңызды.Бірақ республикада өкілдікті шектеу мен бюджетаралық қатынастарды жетілдіру мәселелерін  жергілікті өзін-өзі басқаруды құру мен азаматтық қоғамды жасау  мақсатына сай қарастыруға болмайды. Сондай-ақ Қазақстан Республикасында 2002 жылы ақпан айында  Қазақстан  Республикасында жергілікті өзін-өзі  басқару концепциясының жобасы жасалды.Бұл  жоба азаматтық қоғамды жетілдірудің алғашқы сатысы болды.Концепцияның жобасы Қазақстан Республикасындағы  жергілікті өзін-өзі басқаруды дамыту мен жетілдіру бағдарламасын  жасау және оның нормативтік-құқықтық, заңдық базасын қалыптастыру үшін пайдаланылады.

          Пайдаланған әдебиеттер:

1. ҚР Конституциясы
2. «Жергілікті өзін өзі басқару және мемлекеттік басқару» туралы заңы
3. http://www.akimvko.gov.kz/
4. http://www.akimsemey.gov.kz/
5. Курманбаев С.К., Гамарник Г.Н., Сыдыков Е.Б. «Муниципальный менеджмент», Семипалатинск, 2004 г.
6. Конституция РК – Алматы: Казахстан – 1997 г.
7. Закон РК  «О местном самоуправлении и местных советах народных депутатов РК», 13.01.1992 г.
8. Административное право РК. Алматы, Жети-жаргы, 1998
9. Амирбеков К. «Развитие социальных экономических зон в Казахстане», Алматы, 1998, стр. 168-172
10. Бондарь Н.С., Чернышов М.А. «Муниципальное право и практика – его реализации  в городском самоуправлении» (на примере г. Ростов-на-Дону), 1996, г. Ростов-на-Дону.
11. Воронин А.Г., Лапин Д.А. и др.  «Основы  управления муниципальным хозяйством», г. Санкт-Петербург, 1996
12. Гневко П.А. Проблемы кадрового обеспечения местного самоуправления: повышение квалификации  муниципальных служащих. Санкт-Петербург, 1997
13. Гражданский кодекс РК – Алматы, Жети-жаргы, 1998
14. Когут А.Е. Система местного самоуправления. Г. Новосибирск, 1993
15. Морозов Т.З. Муниципальный менеджмент. Москва «Банки и биржи», ЮНИТИ, 1994
16. Краснов  М.А. Введение в муниципальное право. Москва, 1993
17. Курманбаев С.К. Разработка концепции регионального (муниципального) управления на территории Семипалатинского Прииртышья, Семипалатинск, 1998