Токугава сегунаты билігі кезіндегі Жапония

     «Жапония  жаңа уақыт баспалдағында»  тарауы кинсэй дәуіріне арналған оның атауында әйгілі компромис жатыр, Токугава кезеңі сипатталатын феодалдық қоғам дәстүрлері мен қоғамдық экономикалық аймақта  жаңа тамырдың тіркесін көрсету мақсатында көмекке шақыру жатыр, және ол 1868ж  Мэйдзидегі қалпына келтіруден кейін  мемлекеттер дамуын жылдамдатуды мүмкін етті. 

     Токугава  сегунатының саяси  дағдарысқа ұшырауы

     ХІХ ғ.басындағы қоғамдық- экономикалық жағдай

     Экономикалық  дағдарыстың көрінуі

     ХІХ ғ.басынан Токугава сегунатында  үлкен қоғамдық- экономикалық және саяси дағдарыс дамыды. Оның маңызды  көрсеткіштерінің бірі болып, негізінен  ауыл шаруашылығы өндірісінде алынатын жылдық кіріс өсу деңгейінің бірден төмендеуі есептеледі. XVIII ғ.басымен  салыстырғанда, жылдық кіріс 26 млн.күріш  кокуды (1коку=150 кг) құрағанда, ол тек 15% -ға өсіп, 30 млн.кокуды білдірді.

     150 жыл ішінде (1700-1850) өңделетін жерлер  ауданы 18%- ға өсіп, бірақ өнімділік  ешбір өспеді. Бұл мемлекеттің  қажет масштабтарда не егіс  аудандарының ұлғаюы есебінде (мұндай  экстенсивті даму резерві сол  уақытта Жапонияда алып тасталынды), не оларды қолдануда интенсификация жолына қарамастан, өндірісті дамытуға шамасы келмейтіндігін көрсетеді.

     Расында, осы уақытта ауырталықта өсті, оны негізгі өндірушілер- шаруалар алып келді. Бакуфу және көп даймелер билігі, салықты көбейтуде арнайы шектер барын біліп, істердің үлкен  қоғамдық жарылыстар әкелмеуіне тырысып  бақты. Сондықтан Токугава  сегунатының  өмір сүруінің соңғы кезеңінде шаруылар жағдайы біршама жақсарды, ал алдыңғы  сатыда қиынырақ болып еді. Бірақ  ескерерлік жайт, мұнда маңызды рөлді  қанаудың ұлғаюына шек қою мақсатында шаруалардың бас көтеруі ойнады.

     ХІХ ғ.басына қарай жібек тоқыма, мақта-мата және зығыр жасайтын салаларда  саны мануфактуралардың саны басым болды. Олар сонымен қатар шарап жасау, тұз өндіру, өсімдік майы мен соя  тұздығы, темірбөлгіш және көзешілік  өндірістерінде кеңінен тарады. Бұл  тауар-ақша қатынастарының дамуы жайлы  куәландырды. Бірақ бакуфу билігінің  шектелген  шаралары мен халықтың негізгі массасы- табиғи шаруашылықты жүргізуді  жалғастырушы шаруалар- ішкі нарықтың дамуында тоқтап қалды, олардың сатып алу қасиетінің әлсіздігі.

     Мемлекетте (өндіру мен қоғам өмірінің барлық жақтарында қатаң тәртіп белгілеулерге  ие) қатты иерархиялы жүйе қызмет етуін  тоқтатпады. Бірақ тауар- ақша қатынастарының дамуымен әр түрлі таптар арасындағы күштердің қатынастары біртіндеп  өзгеріп, олар арасындағы шекара шайылып  кетті. Бакуфу билігі, әдеттегідей, сатушыларды, өндірістік емес күш деп қарастырып,  дискриминациялауын жалғастырды. Олар көпес пен өсімқорлардың финанстық  күші оларды қоғамда бірінші орынға шығарғандығын тіпті де ескермеді.

     Сегун ауласын, соңғы кезекте Иэнари сегунының  тұлғасымен байланысты көп және одан да көп  қаражаттар қажет  болды. Оның ауласында байлық,бұзықтық және жемқорлық гүлдеді. Финанс мәселелерін  шешу үшін, бакуфу көп рет тиын дуасына (қымбат металдардың құрамын азайту) сатушылардан салықты көбейтуге  жүгінді.

     Тек 1806 жылдан 1813 жылға дейін сәйкес тәжірибеде үш рет қолданылып, 1,4 млн.ре- ден көп қаражатқа ие болды. Бір  уақытта феодалдар өз қарыздарын төлеуден бас тартты (ірі даймелер өз қарыздарына төлемдерді 100-200 жылға  дейін кейін қалдырды).

     Әрине, мұндай жағдайларда, сатушылар мен  өсімқорлар шамасы келгенше, дайме  мен  самурайларға несиеге ақша беруден  қашуға тырысты. Соңғылар, өз намыстарын таптап, несие алу мақсатында тап  ережелерінің  нормаларымен қатар,  заңды да бұзуға барды. Олар көпестердің  саудалық артықшылықтарын ұлғайтып, оларға күріш пайктарын алуда  сенімділігін білдіреді, оларға самурай  беделіне сәйкес белгілер- қылыш ұстау  құқығы, ал кейбір жағдайларда көпес  отбасылармен туыстық қатынас құруына  рұқсат етті. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Жуков «История Японии» 1-том
2. http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0%D1%82
3. http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D1%8B
4. http://smsreferat.kz/%D0%9A%D1%83%D1%80%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B-%D0%B6%D2%B1%D0%BC%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80/3324-1918-1935-%D0%B6-%D0%B6-%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81-%D0%B6%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD-%D2%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B-%D0%BA%D1%83%D1%80%D1%81%D1%82%D1%8B%D2%9B-%D0%B6%D2%B1%D0%BC%D1%8B%D1%81.html
5. http://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%91%D0%B3%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%A2%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%B2%D0%B0
6. http://www.venasera.ru/forum/index.php?topic=718.0;wap2
7. http://www.aikidoka.ru/japan_history/538-japan_his_12.html

Орындаған: Бопыш Рыскүл МО11К