Шпаргалка по "История Белоруссии"

Рэпрэсіі закранулі і пісьменніцкую  арганізацыю БССР. Пачатак гэтаму паклала пастанова ЦК ВКП(б) “Аб  часопісах “Звязда” і “Ленінград” (жнівень 1946 г.), Абмеркаванне дзейнасці  гэтых часопісаў было праведзена па ініцыятыве 1. Сталіна. Вядомых дзеячаў  літаратуры М. Зошчанку і Г. Ахматаву абвінавачвалі ў прапагандзе  безыдэйнасці і апалітычнасці. У  студзені 1947 г. была прынята пастанова, у якой абвінавачваліся ў буржуазным нацыяналізме некаторыя беларускія пісьменнікі і паэты. Былі рэпрэсіраваны  пісьменнікі У. Дубоўка, С. Грахоўскі, А. Александровіч, А. Звонак і інш.

Значна павялічылася колькасць  рэпрэсіраваных у пачатку 50-х гг. (15% зняволеных складалі асуджаныя за крымінальныя злачынствы).

Аднак, нягледзячы на рэпрэсіі, большасць  народа была адданая савецкай уладзе, правадыру і настаўніку I. Сталіну. У пасляваенны час яго аўтарытэт  дасягнуў свайго апагея. 3 яго імем звязваліся перамога ў Вялікай Айчыннай вайне, усе дасягненні ў аднаўленні народнай гаспадаркі. У 1947 г. пачалося выданне  на беларускай мове збору твораў I. Сталіна. ВялІкімі тыражамі выходзіла “Кароткая  біяграфія I. В. Сталіна”. На яе вывучэнні  будавалася ўся палітычная вучоба насельніцтва. Усё гэта спрыяла таму, што Сталін стаў дзейнічаць выключна аднаасобна.

У кастрычніку 1952 г. пасля 13-гадовага перапынку адбыўся XIX з'езд партыі, які перайменаваў ВКП(б) у КПСС. Але  з'езд не ўнёс ніякіх змен у грамадска-палітычнае жыццё краіны,

Першыя спробы дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця. 5 сакавіка 1953 г. памёр I. Сталін. Старшынёй Савета Міністраў СССР быў зацверджаны Г. Малянкоў. Сакратарыят ЦК КПСС узначаліў М. Хрушчоў.. Рэгулярна сталі праводзіцца партыйныя пленумы. 2—7 ліпеня 1953 г. пленум ЦК КПСС разгледзеў пытанне аб злачынных антыпартыйных і антыдзяржаўных дзеяннях члена Прэзідыума ЦК КПСС, намесніка Старшыні Савета Міністраў СССР і міністра ўнутраных спраў Л. Берыя. Пленум канстатаваў, што Л. Берыя імкнуўся выкарыстаць органы ўнутраных спраў супраць партыйнага і дзяржаўнага кіраўніцтва, каб захапіць уладу ў краіне. У пастанове пленума адзначалася, што Берыя груба парушаў законнасць, фабрыкаваў хлуслівыя “справы” па абвінавачванню добрасум-ленных партыйных і дзяржаўных дзеячаў і разам са сваімі паплечнікамі, якія працавалі ў рэспубліках і абласцях краіны, распраўляўся з імі. (У Беларусі яго сябрам быў міністр дзяржаўнай бяспекі Л. Цанава.) Па рашэнню суда Л. Берыя і яго паплечнікі за злачынствы перад народам 23 снежня 1953 г. былі расстраляны. (Л. Цанава пасля арышту і ўзбуджэння супраць яго крымінальнай справы пакончыў жыццё самагубствам.)

Новыя рысы ў жыцці краіны, у  тым ліку і Беларусі, з'явіліся  пасля верасня 1953 г., калі першым сакратаром ЦК КПСС быў выбраны М. Хрушчоў. 3 гэтага часу адбыліся значныя змены  ў дзейнасці партыйных, дзяржаўных і савецкіх органаў, а таксама  грамадскіх арганізацый. У прыватнасці, на пленумах ЦК КПБ, пасяджэннях Савета Міністраў рэспублікі сталі аб-мяркоўвацца  пытанні гаспадарчага і культурнага  развіцця Беларусі. Былі пашыраны правы  мясцовых Саветаў. Ім было перададзена  вырашэнне шэрага пытанняў, якія раней  ува-ходзілі ў кампетэнцыю рэспубліканскіх  органаў. Аднак да-біцца сапраўднага  поўнаўладдзя Саветаў у гэты час  не ўдалося.

Значна актывізавалі сваю дзейнасць  прафсаюзы. У 1956 г. яны аб'ядноўвалі 93,7 % рабочых і служачых рэспублікі. Больш ініцыятыўнымі сталі камсамольскія  арганізацыі. Аднак ні прафсаюзы, ні камсамол па-ранейшаму не маглі поўнасцю выконваць свае функцыі. Практыка падмены  функцый грамадскіх арганізацый  партыйнымі органамі працягвалася.

У першай палове 50-х гг. былі здзейснены некаторыя спробы па скарачэнню адміністрацыйнага  апарату, умацаванню законнасці і правапарадку. У Беларусі была значна зменшана коль-касць  міністэрстваў і ведамстваў, адбылося ўзбуйненне абла-сцей і мясцовых Саветаў, штат адміністрацыйна-кіруючага апа-рату такім чынам паменшыўся на 10 тыс. чалавек.

Аднак гэтыя мерапрыемствы не маглі  прынесці адчувальных вынікаў, бо, як і раней, захоўваліся прыярытэты адміністрацый-ных рычагоў кіравання  над эканамічными.

 

 

Вопрос 27 Грамадска-палiтычнае жыцце у республiцы у сярэдзiне  60-х -

                            80-х гг.

 

  Ва умовах  панавання   у краiне сталiнскага таталiтарнага  рэжыму грамадска-палiтычнае жыцце у республiцы вызначалася  гэтым  рэжы- мам.Пасля    XX   з'езда   партыi,якiя   асудзiлi   культ   асобы Сталiна,наступiла так званая "хрушчоуская  адлiга",спынены  арыш-

ты,людзi сталi бльш свабодна ваказваць свае думкi.Але далей  нека-торага паслаблення кантролю зверху справа не  пайшла,таталiтарная сутнасць засталася непахiснай.Пасля 1964г.  калi да улады прыйшоу Брэжнеу,"адлiга" у грамадскiм жыццi стала прызнавацца непатрэбнай раскошай.Узмацнiлiся  ганеннi  па  палiтычных матывах.Партыя,якая

захавала уладу,атрыманую  з  рук  Сталiна,уступаць  яе  нiкому  не збiралася. Саветы,прафсаюзы,камсамолы толькi на словах абараннялi iнтарэсы народа.  Адбылiся  змены  у сацыяльнай  структуры грамадства-рост  гарадскога  i скарачэнне сельскага насельнiцтва.Усе больш прывелей атрымлiвала вярхушка грамадства за  кошт  астатнiх

катэгорый  насельнiцтва.Жыццевы  узровень насельнiцтва,асаблiва у 70-80-я г.,стау знiжацца,стала скарачацца таварная  маса.Пагарша- лася  харчовае забеспячэнне,знiкалi з вытворчасцi i гандлю танныя тавары штодзеннага попыту.З сярэдзiны 80-х г. рэспублiка,як i уся краiна,пачала  упаузаць  у паласу глыбокага эканамiчнага крызiсу, якi праявiуся у першую чаргу у крызiсе забяспячэння  насельнiцтва харчовымi i прамысловымi таварамi,расстройства сферы абслугоуван- ня,узмацнення пазiцii ценявой экономiкi.

 

Вопрос 28 Станаyленне незалежнай рэспyблiкi Беларyсь.Канстытyцыя РБ.

     

     Канец 80-х  пачатак 90-х гадоy. У iсторыi  былога СССР пачаyся рyх народа за разбyрэнне  iмперыi  i  набыцця рэспyблiкамi  сапраyднага дзяржаyнага сyверэнiтэтy. Першай да рэалiзацыi гэтых мэт прыстyпiлi Прыбалтыйскiя рэспyблiкi.  27 лiпеня  1990г.  Вярхоyны Савет БССР   прыняy   Дэкларацыю   аб   дзяржаyным   сyверэнiтэце рэспyблiкi. Прыняy закон "Аб абеспячэннi палiтычнай i эканамiчнай самастойнасцi БССР".  Усе прадпрыемствы на тэрыторыi Беларyсi пераходзiлi y яе yласнасць. 19 верасня 1991г. Вярхоyны Савет прыняy Закон аб назве БССР,  яна пачала называцца-"Рэспyблiка Беларyсь". Новым сцягам з'явiлася палотнiшча з бела-чырвона-белымi палосамi, а дзяржаyным гербам - "Пагоня". 8 снежня 1991г. Беларyсь падпiсала пагадненне аб сyтварэннi Садрyжнасцi Незалежных  Дзяржаy.  Усё гэта закрапiла  Канстытyцыя  рыспyблiкi  Беларyсь,  прынятая вярхоyным саветам 15 сакавiка 1994 года, якая yключае y сябе 8 раздзелаy з  8 глаy y адпаведнасцi з ёй y нас yтвараyцца прэзiдэнская yлада. Па рашэнню i адпаведнасцi  з канстытyцыяй,  y  рэспyблiцы прайшлi выбары першага y гiсторыi рэспyблiцы прэiдэнта.  На выбарах перамог А.Р.Лyкашэнка,  якi i стаy прэзiдэнтам.  За  даглядам над выкананнем  закона  т  адпаведнасць iх канстытyцыi yпершыню y рэспyблiцы створан Канстытyцыйны сyд Рэспyблiкi Беларyсь.

 

29 Развiццё культуры  у рэспублiцы у сярэдзiне 50-60-х  гадоу.

    

     За гады айчыннай  вайны культуры Беларусi былш нанесены значныя матэрыяльныя  страты.  К  1950г.  была  адноулена матэрыяльна-тэхнiчная база навукi i культуры рэспублiкi.  У поуным  аб`ёме разгарнулася работа АН БССР,  дзе працавала больш за 100 дактароу навук, 380 кандыдатау навук. Але эпоха сталiнiзма i росквiт культуры проста былi несумяшчальнымi. I толькi пасля 1953г., калi па-мёр Сталiн, пачалося развiццё культуры. Можна адзначыць творчасць такiх пiсьменнiкау :  Лынькова "Векапомныя днi", Шамякiна "Глыбокая плынь", Мележа "Мiнскi напрамак". Сярод вядомых паэтау былi : Куляшоу, Панчанка,  Танк,  Гiлевiч.  У  тэатральным  мастацтве  : 1944г. -- адчынiуся тэатр Янкi Купалы спектаклем "Позняе каханне" Астроускага, на  сцэне  Вiцебскага  тэатра  Якуба Коласа ставiуся спектакль "Несцерка" Вольскага,  тэатр оперы  i  балета  паставiу оперу Цiкоцкага "Алеся". З вызваленнем Беларусi аднавiлася музычнае жыццё.  У 1952г.  быу створаны Дзяржауны народны хор БССР  на чале з  Цiтовiчам.  Вялiкi  уклад  у музыку таго часу унеслш кампазiтары :  Аладау,  Багатыроу,  Цiкоцкi, Лукас. Значных поспехау дабiлася выяуленчае  мастацтва.  Сярод мастакоу :  Гаурыленка "На партызанскiм аэрадроме",  Хрусталёу "Канстанцiн Заслонау".  Шэраг буйных работ  стварылi  беларускiя скульптары :  Азгур,  Вембель, Глебау. Такiм чынам,  нiякi рэжым не у  стане  забяспечыць  поуны кантроль над духоуным жыццём народа.

    

 

 

Вопрос 30 Развiцце навукi i культуры у БССР у 60-80 гг.

 

  Вядучай навукова-даследчай   установай  рэспублiкi  у гэтыя  гады з'яулялася АН БССР.У 1985 у рэспублiцы налiчвалася 42,5тыс. навуковых работнiкау, у 6 разоу больш,чым у 1960г.Буйны уклад у навуку  унеслi   фiлолагi:Крапiва,   Глебка,Баркоускi,Янкоускi.Гiсто-

рыкi:Перцау,Нiкольскi,Краучанка,Каенцкая. Матэматыкi:Спрынц жук,Супруненка,Платонау.Фiзiкi:Сцяпанау,Федарау,Цэдрык.   Прайшлi змены у адукацыi.З 1958г.  была уведзена абавязковая 8-гадовая, а у 70-я г.  усеагульная сярэдняя адукацыя.Усе  школы  перайшлi  на кабiнетную  сiстэму,пашырылася вакарыстанне тэхнiчных сродкау на-

вучання.У 70-я г.  i прафтэхвучылiшчы  сталi пераходзiць на сярэднюю  адукацыю.Павялiчылася  колькасць  вышэйшых навучальных устаноу.К 1985г.  iх было 33.Значны уклад у развiцце культуры  унеслi пiсьменнiкi:Быкау"Жураулiны  крык",Чыгрына "Плач перапелкi",Адамовiч"Сыны iдуць у  бой",Мележ"Людзi  на  балоце".Вядомымi  беларускiмi ***** былi:Рахленка,Глебау,Уладамiрскi.У 1971г.  Адкрыуся новы тэатр-Дзяржауны тэатр музычнай камедыi БССР.Славутасць беларускаму кiнематографу прынеслi фiльмы:"Воучая зграя","Руiны страляюць","Крушэннне iмперыi","Ласкавая Геннуя".Такiм чынам культура беларусii  у 60-80гг.  працягвала свае развiцце хаця перашкоды на яе шляху была структура партыйнадзяржаунай улады.

 

 

 

Вопросы:

Вопрос 1: Предмет, значение и цели дисциплины "История Беларуси" (в контексте мировой цивилизации). Периодизация истории Беларуси. Источники по истории Беларуси.

Вопрос 2: Первобытное общество на территории Беларуси. Основные занятия и общественный строй первобытных людей. Великое переселение народов. Расселение индоевропейцев. Балты и славяне на территории современной Беларуси.

Вопрос 3: Зарождение государственности у восточных славян. Начало Руси. Полоцкое и Турово-Пинское княжества как первые государственные образования на территории Беларуси.

Вопрос 4: Политическое и социально-экономическое развитие белорусских земель в составе Великого княжества Литовского, Русского и Жемойтского.

Вопрос5: Введение христианства и его влияние на развитие культуры белорусских земель. Письменность и просвещение на территории Беларуси IX-XIII вв. Е.Полоцкая, К.Туровский, К.Смолятич.

Вопрос 6: Культура белорусских земель в составе Великого княжества Литовского. Русского и Жемойтского.

Вопрос 7: Утварэнне РП i палажэнне бел. зямель у яе саставе. Крызiс РП i яе падзелы ý другой палове 18 ст.

Вопрос 8: Культура беларуских зямель у складзе РП.

Вопрос 9: Палiтыка царызму на Беларусi.

Вопрос 10: Обществено-политическое движение в Беларуси в конце XVIII - первой половине XIX вв.

Восстания 1794 и 1830-1831 гг. Беларусь и  Отечественная война 1812

Вопрос  11: Адмена прыгоннага права ý Расii. Буржуазныя рэформы 1860-1880-х гадоý.

Вопрос 12: Паýстанне 1863-1864гг. на Беларусi, яго вынiкi i значэнне.

Вопрос 13: Формирование белорусской нации. Возрождение бел. языка и литературы. Демократическое и национально-освободительное движение в Бел. Во 2-ой половине 19-20 вв.

Вопрос 14: Культура белорусских земель в составе Российской империи в 19-20 вв.

Вопрос 15: Основные тенденции развития экономики Европы в начале XX вв. Социально-экономическое положение белорусских губерний в 1900-1914 гг. Столыпинская аграрная реформа и ее проведение в Беларуси.

Вопрос 16: Первая мировая война. Обострение социально-экономического и политического кризиса в России и Беларуси в 1917 г. Февральская и Октябрьская революция.

Вопрос 17: Проблема белорусской государственности в общественно – политическом движении Беларуси.

Первый Всебелорусский съезд. Провозглашение и деятельность Белоруской народной Республики

Вопрос 18: Образование БССР и Литовско – Белоруской ССР. Война Польши и Савецкай России. Второе провозглашение БССР. Рижский мир.

Вопрос 19: Новая экономическая политика и ее проведение в Беларуси.

Вопрос 20: Культура БССР у міжваенный перыяд(1917-1941гг.).

Вопрос 21: ІНДУСТРЫЯЛІЗАЦЫЯ I КАЛЕКТЫВІ3АЦЫЯ У БССР I IX ВЫН1К1

Вопрос 22: СТАНОВ1ШЧА ЗАХОДНЯЙ БЕЛАРУС1 (20 - 30-я гг.). УЗ'ЯДНАННЕ БЕЛАРУСКАГА НАРОДА

Вопрос 23: ПАЧАТАК ВЯЛ1КАЙ АЙЧЫННАЙ ВАЙНЫ. АБАРОНЧЫЯ БА1. УСТАЛЯВАННЕ АКУПАЦЫЙНАГА РЭЖЫМУ

Вопрос 24: МАСАВАЯ БАРАЦЬБА СУПРАЦЬ НЯМЕЦКА-ФАШЫСЦК1Х ЗАХОПН1КАЎ У БССР

Вопрос 25: ВЫЗВАЛЕННЕ БССР АД НЯМЕЦКА-ФАШЫСЦК1Х ЗАХОПН1КАЎ

Вопрос 26 Грамадска-палітычнае жыццё ў БССР(1944-50).

Вопрос 27 Грамадска-палiтычнае жыцце у республiцы у  сярэдзiне  60-х  -

                            80-х гг.

Вопрос 28 Станаyленне незалежнай рэспyблiкi Беларyсь.Канстытyцыя РБ.

Вопрос 29 Развiццё культуры у рэспублiцы у сярэдзiне 50-60-х гадоу.

Вопрос 30 Развiцце навукi i культуры у БССР у 60-80 гг.