Автор: Пользователь скрыл имя, 16 Февраля 2012 в 08:31, курсовая работа
Өзен ағынының территориясының біркелкі таралмағандығы, жылдық және көпжылдық құбылмалылығы Қазақстан халқына және экономикасына қажетті мөлшерде сумен қамтамасыз етуді қиындатады. Бұл мәселелер су қоймаларының өзен ағынын реттеу есебінен шешіледі. Су қорларын өте тиімді қолдану біртұтас су шаруашылық жүйе құрайтын каскадты орналасқан су қоймаларына жетеді.
Мазмұны
Нормативті сілтемелер............................................................................................
Анықтама..................................................................................................................
Белгілер мен қысқартулар.....................................................................................
Кіріспе.......................................................................................................................
1 Гидрология және ағынды реттеу туралы жалпы мәліметтер...........................
1.1 Ақсу туралы жалпы мәлімет............................................................................
1.2 Жылдық ағынның нормасын есептеу..............................................................
1.3 Теориялық қамтамасыздық қисықтардың параметрлерін есептеу...............
1.4 Ағынның жыл ішіндегі таралуын қатардың жоқ кезінде есептеу................
1.5 Ағынның жыл ішінде таралуы.......................................................................
1.6 Жоғарғы өтімді қатардың жеткілікті кезінде есептеу....................................
1.7 Жоғарғы шығынды қатардың жоқ кезінде есептеу.......................................
2 Су қоймаларының топографиялық және экономикалық
сипаттамаларын есептеу және тұрғызу...............................................................
2.1 Өлі көлемді және пайдалы көлемді есептеу..................................................
2.2 Пайдалы көлемді интегралдық қисықтармен анықтау..................................
2.3 Көп жылдық ағынды реттеуді есептеу............................................................
2.4 Су тастағыш құрамдарды есептеу...................................................................
Қорытынды..............................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі................
(9)
Сонымен қамтамасыздық қисықтың үш параметрі есептеледі.
Олар: , ,
Осы
есептелген кестенің негізінде және үш
параметрлердің арқасында,
эмпирикалық және теориялық (ілімдік)
қамтамасыздық қисықтарды тұрғызамыз.
Теориялық қисықты тұрғызу үшін оқулықтан
414 беттен негізгі мәліметтерді аламыз.
[1]
1.3
Теориялық қамтамасыздық қисықтардың
параметрлерін есептеу
Теориялық
қамтамасыздық қисықтардың
мұндағы
-ағынның модульі, ол СН 435,72 және СНиП 2.01.14 -33 нұсқауларымен алынады.
өзгермелі коэффициент қатардың жоқ кезінде жоғарыда аталған Сн 435,72 және СНиП.2.ОПЧ-33 нұсқаулармен аламыз.
–қатардың жоқ кезінде Қазақстанға
былайша қабылдаған, жоғарыда аталған
нұсқаулар бойынша;
Жоғарыда
жазылған тәсіл аудандық тәсіл деп
аталады. Өзіміздегі вариант бойынша,
берілген ұзындық ендік бойынша
картадан
,
және биіктігінде
табамыз.
Вариант-26
Вариант | Ұзындық | Ені | км2 | ||
26 | 74 | 85 | 0,14 | 8 | 326 |
Табылған
параметрлер арқылы Железников оқулығынан
414 беттен теориялық қамтамасыздық
қисықты сызамыз. Сондықтан есептік
өтімді есептейміз. Ол мына формуламен
анықталады: [3]
;
1.4
Ағынның жыл ішіндегі таралуын
қатардың жоқ кезінде есептеу
Ағынның жыл ішіндегі таралуын есептеуде айлық өтім мына формуламен анықталады:
мұндағы
-ұқсас өзен алқабының айлық өтімінің проценттік таралуы.
Кесте түрінде есептейміз.
– бізге берілген
Кесте
1.3
Ағынның
жыл ішіндегі таралуын есептеуде
айлық өтімі
ай | I | II | III | IV | V | VI | VII | VII | IX | X | XI | XII | Жыл | Орта жылдық |
3 |
2 |
2 |
14 |
38 |
11 |
5 |
4 |
5 |
6 |
6 |
4 |
100 |
8.33 | |
0,12 |
0,08 |
0,08 |
0,56 |
1,52 |
0,44 |
0,2 |
0,16 |
0,2 |
0,24 |
0,24 |
0,16 |
4,204 |
0,33 |
Осы
есептелген кесте арқылы жылдық ағынның
аудандық схема арқылы есептелген
сызбаларын тұрғызамыз.
1.5
Ағынның жыл ішінде таралуы
Ағынның жыл ішіндегі таралуын қатардың жеткілікті кезінде нақты жыл тәсілі арқылы есептеледі.
Ағынның жыл ішіндегі таралуын нақты жыл тәсілі арқылы мына тәртіпте жүргізіледі:
1 Суды тұтынатын шаруашылықты анықтау
2
СН 435.72 немесе СНиП 2. 01.14 - 83 нұсқалары
арқылы анықталған
3
Жылдық үшін жетіспеушілік
мезгілге, маусымға бөлеміз. Ол былай жүргізіледі.
Жылды үш бөлікке бөлуге болады. Молшылық
мезгіл, жетіспеушілік маусым, жетіспеушілік
мезгіл.
4
Нақты жыл мәселенің мәні
Көптеген жылдағы берілген ағынның гидрографияның ішінен ары қарай есептеуге жылдық, жетіспеушілік мезгілдік және жетіспеушілік маусымдық қамтамасыздықтары есептік қамтамасыздыққа тең болатыны қабылданады. Ол үшін жылдық ағынның жетіспеушілік маусымдық және жетіспеушілік мезгілдік шамалары кеңейген түрде жазылады да, олардың қамтамасыздықтары мына формуламен есептеледі:
мұндағы
-қатардың реті;
-жылдар саны.
Осы
есептеулерді кесте түрінде жазамыз:
Есептелген
кестеде нақты жыл анықталады,
анықталған нақты жылдың айлық өтімдерін
кесте түрінде белгілейміз және графиктік
сызбасын сызамыз.
Кесте
1.4
Ағынның
жыл ішіндегі таралуының қатардың жеткілікті
кезінде, нақты жыл тәсілі арқылы
есептеу
№ | |
||||||||||
1985 | 4,123 | 3,329 | 2,28 | 6,39 | 5,109 | 3,85 | 3,74 | 77,79 | 81,51 | 96,34 | |
1986 | 4,1368 | 3,545 | 2,686 | 5,9268 | 5,01 | 3,6 | 7,40 | 74,07 | 70,37 | 62,7 | |
1987 | 4,3168 | 3,585 | 2,977 | 5,358 | 4,67 | 3,58 | 11,11 | 59,25 | 66,66 | 37,08 | |
1988 | 4,5292 | 3,924 | 2,936 | 5,16 | 4,626 | 3,29 | 14,81 | 37,03 | 33,33 | 40,78 | |
1989 | 4,93 | 4,16 | 3,01 | 5,1204 | 4,321 | 3,148 | 18,51 | 25,92 | 25,92 | 33,36 | |
1990 | 4,318 | 3,6959 | 2,775 | 5,0976 | 4,27 | 3,09 | 22,22 | 62,96 | 59,25 | 55,59 | |
1991 | 4,4596 | 3,89 | 2,75 | 4,89 | 4,16 | 3,088 | 25,92 | 44,44 | 37,03 | 59,28 | |
1992 | 3,870 | 3,23 | 2,455 | 4,78 | 3,92 | 3,08 | 29,62 | 88,88 | 88,88 | 88,89 | |
1993 | 5,9272 | 5,107 | 2,82 | 4,6 | 3,919 | 3,01 | 33,33 | 7,4 | 3,7 | 3,9 | |
1994 | 6,40 | 5,01 | 2,58 | 4,5288 | 3,85 | 2,977 | 37,03 | 3,7 | 7,4 | 11,14 | |
1995 | 5,1208 | 4,67 | 3,09 | 4,5 | 3,85 | 2,936 | 40,74 | 18,51 | 11,11 | 22,26 | |
1996 | 3,808 | 3,23 | 2,469 | 4,4592 | 3,776 | 2,888 | 44,44 | 92,59 | 85,18 | 85,19 | |
1997 | 3,936 | 3,92 | 3,9 | 4,458 | 3,774 | 2,879 | 48,17 | 85,18 | 29,62 | 7,6 | |
1998 | 4,3008 | 3,628 | 2,554 | 4,41 | 3,76 | 2,846 | 51,85 | 66,66 | 62,96 | 81,51 | |
1999 | 5,0976 | 4,325 | 3,088 | 4,368 | 3,743 | 2,775 | 55,55 | 22,22 | 18,51 | 25,95 | |
2000 | 4,458 | 3,743 | 2,879 | 4,3164 | 3,698 | 2,78 | 59,25 | 48,14 | 55,55 | 48,17 | |
2001 | 5,358 | 4,626 | 3,148 | 4,314 | 3,634 | 2,689 | 62,96 | 11,11 | 14,81 | 18,54 | |
2002 | 5,16 | 4,27 | 3,29 | 4,3008 | 3,581 | 2,653 | 66,66 | 14,81 | 22,22 | 14,86 | |
2003 | 4,18 | 3,168 | 3,619 | 4,18 | 3,507 | 2,628 | 70,37 | 70,37 | 92,59 | 74,09 | |
2004 | 4,78 | 3,76 | 3,08 | 4,1364 | 3,496 | 2,618 | 74,07 | 29,62 | 51,85 | 29,64 | |
2005 | 4,5 | 3,774 | 2,888 | 4,116 | 3,373 | 2,58 | 77,77 | 40,74 | 48,14 | 44,47 | |
2006 | 4,6 | 3,85 | 2,846 | 4,08 | 3,322 | 2,557 | 81,48 | 33,33 | 40,74 | 51,87 | |
2007 | 4,368 | 3,776 | 2,388 | 3,936 | 3,23 | 2,469 | 85,18 | 55,55 | 44,44 | 92,61 | |
2008 | 4,08 | 3,496 | 2,628 | 3,8796 | 3,23 | 2,455 | 88,88 | 81,48 | 74,07 | 70,39 | |
2009 | 4,41 | 3,373 | 2,653 | 3,804 | 3,168 | 2,388 | 92,59 | 51,85 | 77,77 | 66,69 | |
2010 | 3,74 | 3,065 | 2,67 | 3,75 | 3,065 | 2,28 | 96,34 | 96,29 | 96,31 | 77,78 |
1.6
Жоғарғы өтімді қатардың
Жоғары өтімді қатардың жеткілікті кезінде есептеу мына тәсілдер арқылы жүргізіледі:
1) Момент тәсілі
2) Үлкен шындыққа жақын тәсілі
Курстық
жұмыста біз жоғары өтімді үлкен
шындыққа жақын тәсілмен есептейміз.
Бұл тәсілмен алдымен төмендегідей
статистикалық параметрлер анықталады.
(15)
мұндағы
– жылдар ішіндегі ағынның үлкен айлық
өтімі.
Табылған
статистикалық параметрлер арқылы
СНиП 2.01.14 -84 нұсқауы арқылы
және
параметрі алынады. Ары қарай табылған
,
және
параметрі арқылы эмпирикалық
және теориялық қамтамасыздық қисығын
тұрғызамыз:
Тұрғызылған
теориялық қамтамасыздық қисық
арқылы есептік жоғарғы өтімді анықтаймыз.
Кесте 1.5
Көрсетілген статистикалық
1985 | 0,54 | 0,779688 | 0,94 | -0,071 | -0,0564 | 3,79 | |
1986 | 0,66 | 1,033898 | 0,84 | -0,076 | -0,06384 | 7,48 | |
1987 | 0,87 | 1,389831 | 0,83 | -0,08 | -0,0664 | 11,19 | |
1988 | 0,74 | 1,169492 | 0,82 | -0,09 | -0,0738 | 14,86 | |
1989 | 0,54 | 0,830508 | 0,78 | -0,1 | -0,078 | 18,54 | |
1990 | 0,65 | 1,050847 | 0,73 | -0,14 | -0,1022 | 22,28 | |
1991 | 0,57 | 0,881356 | 0,7 | -0,15 | -0,105 | 25,98 | |
1992 | 0,47 | 0,711864 | 0,69 | -0,16 | -0,1104 | 29,68 | |
1993 | 0,91 | 1,457627 | 0,69 | -0,16 | -0,1104 | 33,39 | |
1994 | 0,69 | 1,084746 | 0,64 | -0,19 | -0,1216 | 37,05 | |
1995 | 0,74 | 1,169492 | 0,62 | -0,2 | -0,124 | 40,83 | |
1996 | 0,41 | 0,694915 | 0,61 | -0,21 | -0,1281 | 44,56 | |
1997 | 0,84 | 1,423729 | 0,58 | -0,24 | -0,1392 | 48,45 | |
1998 | 0,58 | 0,983051 | 0,57 | -0,244 | -0,13908 | 51,92 | |
1999 | 0,78 | 1,322034 | 0,53 | -0,28 | -0,1484 | 55,59 | |
2000 | 0,52 | 0,881356 | 0,52 | -0,28 | -0,1456 | 59,28 | |
2001 | 0,83 | 1,40678 | 0,52 | -0,28 | -0,1456 | 62,98 | |
2002 | 0,57 | 0,966102 | 0,49 | -0,3 | -0,147 | 66,68 | |
2003 | 0,39 | 0,661017 | 0,48 | -0,32 | -0,1536 | 70,37 | |
2004 | 0,73 | 1,237288 | 0,46 | -0,34 | -0,1564 | 74,07 | |
2005 | 0,48 | 0,813559 | 0,42 | -0,38 | -0,1596 | 77,78 | |
2006 | 0,53 | 0,898305 | 0,41 | -0,39 | -0,1599 | 81,48 | |
2007 | 0,7 | 1,186441 | 0,4 | -0,4 | -0,16 | 85,19 | |
2008 | 0,4 | 0,677966 | 0,39 | -0,41 | -0,1599 | 88,86 | |
2009 | 0,36 | 0,610169 | 0,36 | -0,44 | -0,1584 | 92,59 | |
2010 | 0,339 | 0,569496 | 0,339 | -0,47 | -0,15786 | 96,29 |
(17)
СНиП2.01.14 – нұсқасында 1- ші және 2- ші және құрылыстарға түзету енгізу қарастырылған.
Ол түзету төмендегідей формуламен анықтаймыз:
мұндағы
өзеннің зерттелгендігін көрсететін коэффицент.
Егерде = 0.7 өзен алабы зерттелген болса. Егер де =1,5 өзен алабы зерттелмеген болса.
Өзеннің
зерттелген зерттелмегендігін мына
формуламен анықтаймыз:
Егер ≤ 5 .... 10 % зерттелген
Егер
≥ 5 .... 10 % зерттелмеген. Бұл жағдайда
≤ 5 .... 10 %, яғни өзен алабы зерттелген
болып табылады.
орта квадрттық қателік.
СНиП 2.01.14 83 – нұсқауын аламыз; 0,98
Түзетілген
жоғарғы өтім мына формуламен анықталады.
(19)
1.7 Жоғарғы
шығынды қатардың жоқ кезінде есептеу
Қар суының жоғарғы өтімінің есептегенде барлық өзендерді 2 топқа бөлуге болады. Тегістіктегі және таудағы. Өйткені тегістіктегі және таудағы жоғарғы өтімнің құралуы әр түрлі болады. Курстық жұмыста өтімнің тегістіктегі қар суының жоғарғы өтімнің мына формуламен анықтаймыз.
(20)