Компания шығындары

Нарықтық экономикада арнайы банктік емес институттар құрылмаған жағдайда кез келген елдің несие жүйесі аяқталмай қалады. Халық салымдарын толығымен тарту мүддесі мен өзгеріп отырған нарықтық экономика талаптарын толық қанағаттандыру бұл институттардың құрылуын талап етеді, ал олар несие жүйесін толықтырып, байытады, экономикадағы өзгерістерді икемді және сезімтал ете түседі.

Мемлекет, экономикаға  жетекшілік жасай отырып, Ұлттық банк арқылы бірегей ақша – несие саясатын жүргізеді. Бұл принцип айналыстағы  ақша массасының көлемін реттеу жолымен  ұлттық валютаның ішкі және сырқы  тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін, ақша-несие саясатын жалпы экономикалық саясатты жүзеге асыру және оны әлемдік экономикаға интеграциялау саласында республика мүдделерін қорғау үшін қажет.

Негізі Ұлттық банк унитарлық орган болып табылады. Мемлекет – жарғылық қордың жалғыз иесі. Негізгі қор  – ғимараттардан, құрылғылардан, көлік және басқа да құндылықтардан тұрады, ал айналым қаражаты – банкіге тиесілі ақша қаражаттарынан тұрады. Ұлттық банк резервтік және басқа қорлар құрады. Резервтік қор жарғылық көлемінде құрылып, ол өзіндік табыс есебінен толтырылады және осы қорға байланысты нормаларға сәйкес жүргізілетін операциялар бойынша шығындарды жабуға арналады.

Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің негізгі міндеті – Қазақстан Республикасының ұлттық валютасының ішкі және сыртқы тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.

Коммерциялық  банктердің басқа қаржы институттарынан  айырмашылығы және ерекше бір қабілеті ол ақшаны жасауы мен жоюында болып  табылады. Бұл жерде ақша деп, тек  қолма – қол ақшалар ғана емес, сондай-ақ талап етуге дейінгі салымдар түсіндіріледі. Банктердің ақша жасау мүмкіндігі экономика үшін өте маңызды. Ол тиімді несие жүйесін іске асыра отырып, экономиканың өсуіне қажетті жағдай туғызады. Банк несиелерінің жетіспеушілігі және өте жоғары пайыз мөлшерлемесі тұсында өндірісті кеңейту мүмкін емес. Халық шаруашылығындағы осы сияқты іс – тәжірибелер тиімсіз, себебі бір жағынан, мынадай ірі ақша сомасы белгісіз уақытқа қозғалыссыз жататын болса, екінші жағынан, мұндай ақшалар қажетті емес.

     Шетел тәжірибесінде банктердің қызметін реттеудің негізгі мақсаттары:

- Бәсекелестік талаптардың гармонизациясы;

- Несиелік ұйымдардың модернизациясы;

- Банктің қауіпсіздігін қамтамасыз  ету; 

- Клиенттермен қатынасты жақсарту, оның ішінде олардың қызығушылығын қорғау.

  Қолма-қолсыз есеп айырысуды басқарудағы жоғарыда көрсетілген мәселелер қолма-қолсыз есеп айырысу саясаттың маңыздылығын көрсетеді және банктердегі қолма-қолсыз есеп процестің методикалық ұйымдастырылуына, ережелеріне, нормативтеріне сәйкес келеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қолданылған әдебеттер  тізімі

 

1.Қазақстан Республикасының Конституциясы.

2.«Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» заң күші бар Жарлығы.

3.2010 жылы Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан халқына арнаған өзінің  кезекті Жолдауы//Егемен Қазақситан, 2 наурыз.

4.ҚР-сы Президентінің № 1720 «ҚР – ң мемлекеттік  басқару жүйесін одан ары жетілдіру туралы»  жарлығы.

5.Кушербаев Б.П. «Банктер және несие алушылар қарым – қатынастарын реттеу», Қарағанды – 2007ж.

6.Қазақстан Республикасының Президентінің «Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» заң күші бар Жарлығы.

7.Жүнісов Б.,  МәмбетовҰ., Байжомартов Ү.  «Нарықтық экономика             негіздері»    / Алматы «Экономика»-2000ж.

8.Көшенова Б.А. «Ақша, Несие, Банктер, Валюта қатынастары»/ Алматы «Экономика»-2000ж .   

9. Мәдешев Б.   «Нарықтық экономика теориясына кіріспе»/ Алматы «Экономика»-1998ж .

10.Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие», Алматы – 2000 ж.

11.Общая теория денег и кредита: Учебник / Под ред. Е.Ф. Жукова-М.: Банки и биржи, ЮНИТИ, 1998.

12.Сейітқасымов Ғ. С. «Ақша, Несие, Банк»/Алматы «Экономика» -2001.

13.Шалгимбаева Г. Н. «Рынок ценных бумаг. Механизмы государственного регулирования» / Алматы Қаржы қаражат-1997.

14.Шаяхметова К.О. «ҚР-ның екінші деңгейлі банктеріндегі шағын және орта бизнесті несиелеу жағдайы», Хабаршы-2005.

15.http://www.minplan.kz

16.kz.government.kz

17.^{http://www.zhastar.biz}

18.http://www.tsb.kz

19. http://www. atfbank.kz

20. http://www. kazakh.ru

21. http://temakosan.net

 

 

 

 

 

 

^{Қосымша-1}

 

^{1-Кесте.Қазақстанда банк жүйесінің  қалыптасу және даму кезеңдері}

 

1930 жылға дейінгі банк жүйесі	1930-1987 жылдар (одақтық  бір денгейлі банк  жүйесі)	1988-1990 жылдар (одақтық  бірденгейлі маманданған  банктер жүйесі)	1991 жылдан бастап (дербес  екі денгейі банк  жүйесі)
Ресей Мемлекеттік  банкі  және көптеген несие банк мекемелері	1КСРО Мембанкі (оның  ішінде КСРО мемлекеттік  еңбек жинақ кассалары  жүйесі). 2КСРО  Мемлекеттік Құрылыс  банкі. 3 КСРО Сыртқы сауда  банкі.	1банк жүйесін  қайта ұйымдаст-ыру:КСРО  Мем-банкі және  маманданды-рылған  банктер: КСРО  Өнеркәсіп құрылыс  банкі, КСРО Агроөнеркәсіп  банкі, КСРО Тұрғын  үй әлеуметтік  банкі. КСРО Жинақ  банкі. КСРО Сыртқы  экономика банкі.  2 Жаңадан кооперативтік  және коммерциялық  банктердің  құрыла  бастауы.	Егемен Қазақстанда  өзінің  банк жүйесінің  құрылуы. Екі денгейлі банк жүйесі Ұлттық банк және коммерциялық банктер.

 

Мәлімет көзі: kz.government.kz