Банктік ресурстардың қалыптастыру көздері

Банктің пруденциалдық  нормативтерді орындауы соңғы жылдары  сын көтерместей дәрежеге жетуі Банктің сыртқы қарыздары мен клиенттер алдындағы міндеттемелерін өтеу барысында шығындалуы себеп болды, алайда мемлекет тарапынан Банктің өтімділігін қолдау мақсатында жасаған шаралары өз нәтижесін бұл күндері беріп жатыр. Сондай-ақ бұл қызмет Банктің пайдасына да әсер етіп, таза пайда алуға мүмкіндік берді.

Кесте 9 «Альянс банк»АҚ-ның бөлінбеген табысы, млрд. теңге

Жалпы Банктің  бөлінбеген таза пайдасы 2008 жылы 15,1 млрд. теңгені құрады, ал 2009 жылы бөлінбеген таза табысы немесе жабылмаған зияны 603,3 млрд. теңгеге жетіп, Банк залал шекті. Банктің пайдасы бұл жылы операциялық  қызметтен туындаған жабылмаған зияндардың орнын толтыруға жұмсалып, ал қалған залалдардың орнын меншікті қаражаттар көздерінен қамтылды. Сол жылы банктің пайдасымен қатар меншікті қаражататры да теріс нәтиже көрсеткен болатын. Ал 2010 жылы Банктің бөлінбеген таза табысы оң нәтижеге қайта құрылымдаудың табысты аяқталуымен байланысты. [16]

Кез келген коммерциялық мекеменің басты мақсаты пайдатабу  екендігі баршамызға белгілі. Сондықтан  да соңғы жылдары банктің табыстылыққа ұмтылуында негізгі негізгі параметрлерді  анықтап алғаны дұрыс.

3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНКТЕРДІҢ РЕСУРСТАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

3.1 Коммерциялық банктер ресурстарын жетілдіру мәселелері және оның даму жолдары

Қазақстанның нарықтық қатынастарға өтуі Кеңес Одағында негізі қаланған банк жүйесінің өзгерістерге ұшырауына негіз болды. Сонымен қатар банктердің ресурстық базасының құрылымының да ұшырауына себепкер болды.

Қазіргі қалыптасқан  банктік жүйемізді басқаруда  қаржы дағдарысы тұсында толыққанды жетілмегенінен айғақ берді. Алайда дағдарысқа дейінгі кезеңде өз биігіне жеткен банк секторы әлі де болса нарықтан тысқары қалмауда. Бұл отандық банктердің күрделі құрылым ретіндегі дәлелін айғақтады.

  Соңғы уақытта белгіленген оң тенденцияларға қарамастан қазақстандық экономиканың бүгінгі күнгі жағдайы болашақта халықтық шаруашылықтың бірқатар салаларындағы өнімділік пен экономикалық белсенділіктің кемуімен, экономиканың нақты секторында ұзақ мерзімді инвестициялар көлемінің кетуімен сипатталады, барлығы қарыздар мен төлемеудің қиыншылығымен күрделенеді.

Әрине, экономикадағы бұндай жағдай банктік сферадағы істерге әсерін тигізбей қойған жоқ. Осының нәтижесі сияқты, қазақстандық банктердің соңғы жылдардағы дамулары саясатта, экономикада және әлеуметтік ортада өте қиын кері және жобалауға қиын процестер ортасында болды. Бұдан басқа, айырбас бағамының аймағындағы жаңа саясаттың нәтижесінде банктік жүйе үлкен зардап текті. Ұлттық валютаның құнсыздануы оның капитализациясы алдыңғы аралықпен салыстырғанда шамамен үштен бірге кеміді. Сонымен қатар енді депозиттердегі маңызды қаражаттар уақытша валюталық бағалы қағаздардағы тыйым салыну болып қалады. Үкімет, банктің жүйесінде бұл өтімділігіне кері әсерін тигізеді. Әзірше, екінші деңгейлі банктердегі салымдардың негізгі бөлігі Үкімет пен Ұлттық банк бағдарламасы бойынша айырбасталынбаған . Бұл осы қаражаттардың банктік жүйеден шығу қаупін туғызады. Сонымен қатар соңғы уақытта банктік операциялар мен банктердің тұтастай табыстылығының үлкен төмендеуі белгіленген. Ұзақ мерзімді несиелерді беруді шешкен банктер үлкен тәуекелділікке баруы мүмкін. [12]

Біздің пікіріміз бойынша, экономикаға үлкен қиыншылық қазақстандықтардың өз ұлттық валютасынан қашқақтауы болып табылады. Қазақстандықтар теңгеге сенбейді, ақшаны АҚШ долларында алуға тырысады. Мамандардың айтуы бойынша, қазір тұрғындардың қолында бірнеше милиард АҚШ доллары бар, бұл Ұлттық банктің алтын валюталық қорларынан да артады. Осы ресурстарды өндірістік сфераға қалай бағыттау мәселесі соңғы жылдары ғана қаралуда. Елдің «долларландыруы» өз кезегінде басқа бай елдерді несиелеуді білдіреді және мемлекеттік бюджеттік және ақша саясатын жүргізуді күрделендіреді, себебі үкімет бақылауына келмейтін ақша массасының элементі артады. Нәтижесінде, Қазақстанда елдің төлеуші балансының тұрақты қолайсыз тенденциясы байқалады.

Қазақстанның банктік жүйесінің қазіргі күнгі даму кезеңі үшін сай келетін негізгі ішкі қиыншылықтар ретінде келесілерді атап өтуге болады:

• Меншікті ресурстық базаның әлсіздігі;
• Банктерге жақсы жүйелік экономикалық талдаудың жоқ болуы;
• Банктің өтімділік тәуекелін ұстап тұруда филиалдарының қағидаттарды тиісті деңгейде ұстап тұра алмауы;
• Әлсіздік немесе маркетингтік қызметтердің банктерде тиісті деңгейде болмауы не халыққа нақты жетпеуі;
• Мониторинг жүргізуге және коммерциялық банктің қызметін реттеуге мүмкіндік беретін, негізгі көрсеткіштердің белгілі бір жиындарының түрлеріндегі қызметтерді нақты бағыттауыштарының болмауы;
• Банктердің компьютерлендіру мен бағдарламалық қамтамасыз етілудің төмен деңгейі;
• Банктер <span class="dash0411_0435_0437_0020_0438_043d_0442_0435_0440_0432_0430_043b_0430__Char