Кәсіпорын есебі

     6. ʸñiïîðûííûң æàëïû ºàðæû ñоìàñûíäà¹û  íåãiçãi ºîðëàð ìåí ìàòåðèàëäûº  àéíàëûì ºұралдарының íàºòû º½íû  êîýôôèöèåíòi

      Бұл көрсеткіштің өсуі тауарлық-материалдық  запастардың артуымен байланысты болған.

    Жалпы    алғанда    ЖШС   талданып    отырған     мерзім      ішінде    қаржылық жағдайының нашарлағанын көреміз. Кәсіпорынның     қаржылық     жағдайын     қанағаттанарлық    деп    санау қиын,  ал   оны   болашақта    қаржылық      тұрақтылығын     қамтамасыз    ету   үшін    өзара      төлемсіздіктерге     жол    бермеуі    тиіс.      Әсіресе     дебиторлық     қарыз     қайтару    бойынша     шаралар     қабылданған      дұрыс.

      Кәсіпорынның    тиімділік    қызметі    нарықтық       экономика     жағдайындағы     қаржыландыру    көздерін    кірістіру    қабілетін    және   олардың    табысты    пайдалану   қабілетін   анықтайды.

      «Компания Гранд Алатау-ТК»      ЖШС  -ң     активтерінің    пайдалылық    және    айналымдылылық      көрсеткіштерін    талдау       деректері  3.4.2   кестеде    берілген.     Кесте    деректері        өнім    өткізуден    түскен    табыс     2    жыл    ішінде     101785     мың   теңгеге    өскен,     өткізілген    өнімнің     өзіндік     құны     46691    мың   теңгеге    өсіп    отыр,    таза    табыс   17348     мың   теңге   өскен.     Жалпы    активтердің     орташа    жылдық    құны    21471    мың   теңгеге    өсіп    отыр.     Ағымдағы    активтердің     орташа    жылдық    құны    3956    мың    теңгеге   артқын,     оның    ішінде    ақшалай     қаражат     көлемі    1034    мың   теңгеге    өскен.

      Пайдалылық   көрсеткіштеріне    талдау    жасайтын    болсақ,     жалпы    активтердің     пайдалылық    коэффициенті    жылдан    жылға    өсіп  отыр.  Бұл мәннің оң  тенденция  беру кәсіпорында  таза пайданың  өсуімен  байланысты  болып отыр.   Өткізілген    өнімнің  пайдалылық коэффициенті де 1%-ға артқан. Ағымдық    активтердің айналымдық коэффициенті талданып отырған    мерзім    ішінде 1,02  -ге жоғарылаған.

Сонымен   бірге  бізге белгілі, неғұрлым айналым   қаржылары    жасайтын  айналымдар саны көп болса, онда  соғұрлым  айналым қаржылары жылдамырақ айналып,    тиімдірек    пайдаланылады.

      Біздің  жағдайымызда талданып отырған мерзім  ішінде    берілген жалпы айналымдылық коэффициенті жылдамдатылған.. Бұдан  қоғамда    айналым қаржылары  тиімді пайдаланып отыр деп  қорытынды    жасаймыз.

      Төлемдік  қабілеті төмен кәсіпорындардың  балансының  қанағаттанарлықсыз құрылымын  бағалау үшін, критерийлер    ретінде  келесі көрсеткіштер пайдаланылады: өтімділіктің жалпы     коэффициенті, кәсіпорынның меншіктік айналым  қаржыларымен     қамтамасыз етілу коэффициенті  және төлемдік қабілетін  қалпына    келтіру  коэффициенті. 

Кесте   3.4.2 

Активтердің  пайдалылығы   және   айналымдық   көрсеткіштерін   талдау 

     Сонымен кәсіпорынның   қаржыларының   мобильді  бөлігі  -  айналым    құрадарының  өскенін байқаймыз.

          Кәсіпорынның ұзақ мерзімді активтері - бұл ұзақ мерзімдік   мақсаттармен  қозғалмайтын   мүлікке,   облигацияларға,   акцияларға   т.б.    қаржыларды  бөлу  болып  табылады. Олар баланс активтерінің   I   бөлімінде     бейнеленеді.  Ұзақ мерзімді   активтерге    материалдық   емес    активтер   де жатады.

      Аналитиктер оларды осы активтерге  қаржы бөлу тәуекел деңгейін  бағалау  үшін зерттейді. Ұзақ  мерзімді активтердің құрамы  мен   құрылымын   талдау  үшін   3.1.2.   кесте   деректерін    пайдаланамыз. 

            Кесте  деректері  бойынша ұзақ  мерзімді активтердің  жылдан  жылға артып отырғанын  көреміз.  Оның құрамында негізгі   қорлар  үлесі орын алған, ал  материалдық емес активтер кәсіпорын  балансында орын алмаған. Негізгі қорлардың бастапқы құны 555 мың тенгеден 2009 жылы 4884  мың тенгеге өскен. Олардың тозу шамасы да талданушы мерзім ішінде өсу тенденциясына ие болған. Негізгі қорлардың қалдық құны 555 мың тенгеден 2009 жылы 4 757 мың тенгеге дейін өскен. Негізгі қорлардың тозу деңгейі оның тозу шамасының негізгі қорлардың бастапқы құнына қатынасы ретінде анықталады Бұдан кәсіпорында негізгі қорлардың техникалық жағдайы салыстырмалы түрде жақсарған деп қорытынды жасай аламыз.

    Ағымдық активтер (айналым құралдары) жалпы  кәсіпорын қаражаты сомасында анағұрлым  үлкен үлес салмақ алады. Оларды тиімді  пайдалану  және  өндіріс айналым  сферасына дұрыс  еңгізу кәсіпорынның    табыстылығына  өз  әсерін  тигізеді. 

    Сонымен қатар кәсіпорынның төлемдік қабілеті мен   қаржылық тұрақтылығы  ағымдық  активтерге байланысты. 3.1.3 кестеде  ағымдық активтердің құрамы мен  құрылымына талдау деректері берілген.