Орталық банктің ақша – несие саясаты

 
 

Қазақстан республикасы

білім және ғылым министірлігі 
 
 

кафедра: «Банк ісі» 
 
 
 
 

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС 

_______ «Ақша, несие, банктер»________________пәні бойынша 

      Тақырыбы  : __ Орталық банктің ақша – несие саясаты.____  

      Курстық жұмыстың                                                       Орындаған

      бағасы            Студент  

                                                      /калы, аты –жөні  тобы /

      ______________         

      /бағасы, уақыты / 

      Комиссия       Жетекшісі

                                                            /калы, аты –жөні  /

      ______________

      /калы, аты –жөні / 
 

_ _____________

      /калы, аты –жөні / 
 
 
 
 
 

 

М. О. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАІІ МЕМЛЕКЕ ТТІК

УНИВЕРСИТЕТІ

Кафедра: Бапк ісі

«БЕКІТЕМІН»

Кафсдра меңгерушісі : 

                                                   .

«           »                     200        ж 
 

КУРСТЫҚ ЖҮМЫСҚА ТАПСЫРМА 
 
 

            Ақша, несие, банктер                   Пәні бойынша 

Студент тобы   

      Курстық  жұмыстың тақырыбы  Орталық банктің ақша – несие саясаты .

.                                                                                                                                                      .       

Курстық жүмысқа  бастапқы берілетін мәліметтер                                                                .

.                                                                                                                                                     . 

 
 
 
 
 
 

Әдебиеттер: 1 ҚР банк және банк қызметі туралы заңы                                    . 

2 .ҚР –ға Ұлттық банкінің  жартысы 2003                              .

3 Тимоти У Кох  упровление банком         

4 ҚР Ұлттық банкінің  статистикалық бюлетен  1996 ж  2001 ж   

 

Тапсырмасын берілген күні                                                                                             .

Курстық жүмысты  қорғау уақьіты                                                                                 .

Жүмыстың жетекшісі                                                                                                      .

                                    (қызметі, аты/  жөні қолы)   

  
 

Тапсырма қабылданған

/аты-жөні, студенттің  қолы/ 

  МАЗМҰНЫ 
 

КІРІСПЕ................................................................................................................ 

I   ҰЛТТЫҚ БАНК –  ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ОРТАЛЫҚ БАНКІ................................................................................................................... 

           1.1   Ұлттық Банктің мақсаты, міндеті және құрылымы.....................

           1.2   Ұлттық Банктің негізгі қызметтері және   операциялары...........

           1.3    Орталық банктердің қызметінің шетелдік тәжірибелері............  

II  ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ БАНКІНІҢ АҚША-НЕСИЕ САЯСАТЫН ЖҮРГІЗУДЕГІ ЭКОНОМИКАҒА ТИГІЗЕТІН ӘСЕРІН ТАЛДАУ........................................................................ 

           2.1 Қазақстан Республикасының экономика жағдайын және даму динамикасын бағалау............................................................................................

           2.2 Ұлттық Банктің ақша-несие саясатын жүргізудің негізгі көрсеткіштерін экономикалық талдау ...............................................................

           2.3  Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің  ақша-несие саясатын жүзеге асырудағы негізгі бағыттар................................................... 
 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..................................................... 
 
 
 
 
 

 

   КІРІСПЕ 

  Банктік жүйе – нарықтық экономиканың ең маңызды  және біртұтас құрылымдарының бірі.

  Банктер нарықтық экономикаға басты қаржылық делдалдар болып табылады. Өз қызметінің үрдісінде, олар ақша нарығында тауар болатын, жаңа талаптар мен міндеттемелерді жасады. Клиенттердің салымдарын қабылдау арқылы банк депозит деген жаңа міндеттеме жасаса, ал қарызды беру арқылы қарыз алушыға жаңа талап қойды.

  Банктік жүйесінің мақсаты мен міндеттері негізінен экономиканы  жалпы  басқарудан мақсаттары  және міндеттерімен  бірдей, әйтсе де банктер басқарудың кішігірім жүйелері ретінде экономиканы  басқарудың  жалпы мақсатына  жетуді қамтамасыз  ететін, өзіне тән жеке міндеттерін орындайды.

  Экономиканы басқару процесінде банктер негізінен  басқарудың экономикалық қатынастары  ең алдымен мүдде ретінде көрініс  алады, ал экономикалық мүдде өндірістің мақсаты, яғни оны қозғаушы фактор болып табылатын әдістемелерді пайдаланады. Мүддені осылай деп түсінуден келесі туындайды, яғни оларға қажеттіліктерді қанағаттандыру арқылы әсер етуге байланысты. Банктер басқарудың экономикалық әдістері мәселен, несиелеу арқылы, экономикалық әр түрлі буындарының қарыз қаражаттарындағы қажеттіліктерін әр түрлі несиелермен немесе қолма-қолсыз  есеп айырысу арқылы экономиканың үздіксіз қызмет етуіндегі қажеттілігін қанағаттандырады, қоғамдық өнімнің тоқтаусыз қозғалысын қамтамасыз етеді.

  2006 жылдың сәуір айында Елбасы елдің қаржылық жағдайын талдап,  инфляциямен күрес, қазына және монетарлық саясат жайында жиналыс өткізді.

  Былтырғы  жыл қаржылық сектордың, елміздің ең үдемелі дамыған экономиканың басты  саласы ретінде көзге түскенін  Президент атап өтті. Екінші деңгейлі банктердің   активтерінің көрсеткіштері жалпы ішкі өнімнің қатынасында 2005 жылы 67 пайызды құрады, бұл шығыс Еуропа  елдеріне сәйкес көрсеткіш.  Қазақстан Республикасы қаржы нарығындағы басқа көрсеткіштерімен де осы елдер қатарына қосылуына  жақындап қалды. Осыған сәйкес  елдегі инфляцияның қарқынын төмен деңгейде сақтап отыру, басты мақсат екенін Елбасымыз атап айтты [1].

  Елбасы  Қазақстан Республиксының Үкіметіне және Ұлттық Банкке  инфляцияға қарсы нәтижелі іс-шараларды ұйымдастыруға тапсырыс берді. Ақша-несие саясатын одан әрі нығайту біздің елімізге қажетті.

  Елдің экономикалық өсуін қамтамасыз ету  үшін Ұлттық Банк экономикаға ақша ұсынысын теңгерімділік түрде көбеюін  тізбектілік саясатын жүргізу керек.

  2010ж.  Қазақстан Республикасы өзінің  жалпы ішкі өнімін  2000 жылға қарағанда екі есе көбейтуге жоспарлаған еді, бірақ қазіргі таңда Қазақстан үшін оның  екі еселенуі  2008 жылда болады деген сенім бар.

  Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуы, экономиканы мемлекеттік  қаржылық  реттеу бағытында құрылған экономикалық саясатының нәтижесі.

  Бюджеттік, салықтық, кедендік және ақша-несиелік тетіктер арқылы мемлекет экономиканы реттеп отырады.  Халық арасында бюджеттік, салықтық, кедендік тетіктер экономиканы реттеуде  көп қолданыс таппайды, сондықтан нарықтық экономикасы дамыған елдерде реттеу ақша-несие тетігі арқылы, яғни қаржы нарығындағы басты реттеуші орган -   Орталық банк арқылы жүзеге асырылады.

  Қазақстан Республиксының жетістігі Ұлттық Банктің  қызметінің нәтижесі болып табылады. Ұлттық Банктік қызметі және жүргізіп отырған саясаты елдің әлеуметтік-экономикалық дамуына тигізетін әсері соншалықты, Парламент, Үкімет және шаруашылық жүргізуші субъектілердін мәжілісінде басты мәселе ретінде қарастырылады.  Қандай құралдар және әдістер арқылы жүзеге асырылады.  Экономикасы дамыған елдерде, мәселен Шығыс Еуропа мен АҚШ,  қандай жаңаша әдістер қолданыс тапқаны. Сонымен қатар Ұлттық Банктің және Қазақстан Республиксының экономикасы дамыған және дамушы елдермен салыстырғанда қай белеске жеткенін талдау керек.   

  Ұлттық  Банктің қызметін талдау мынадай  макроэкономикалық көрсеткіштер арқылы көруге болады: инфляциның динамикасы, жалпы ішкі өнімнің динамикасы, мұнай  өндеудің салыстырмалы  динамикасы,  шетел инвестицияларының адам басына шаққандағы таза ағымы, салалардың дамуын бағалау және өнім шығару.

  Қазақстан Республиксының банк жүйесі, қаржы  жүйесі көптеген қиын белестерден өтті, бірақ 2000 жылдан бастап макроэкономикалық  көрсеткіштер өсе бастады, бұны жыл  сайын өткізілетін несие рейтингтері  көрсетті. Бұл рейтингтерді Standart and Poor*s, Moody*s Fitsh сияқты тәуелсіз компаниялар жүргізді. Осы рейтингтер бойынша Қазақстан Республиксының экономикасының дамуы  басқа ТМД елдермен салыстырғанда  2 жылға озық дәрежеде болғанын көрсетті, бұны Ұлттық Банктің дұрыс жүргізген саясатының нәтижесі деп білуге болады.

  Ұлттық  Банктік Қазақстан Республикасының  экономикасына тигізетін әсерін зерттеу дипломдық жұмыстың басты мақсаты болып табылады, өйткені халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайын көтеру  және елбасымыздың жолдауы бойынша, Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясының негізі екенін көріп отырмыз.         
 
 
 
 
 
 
 

  I   ҰЛТТЫҚ БАНК –  ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ 

  ОРТАЛЫҚ БАНКІ 

    1.1  Ұлттық  Банктің мақсаты, міндеті және құрылымы 

  Қазақстан Республиксының екі деңгейлі банк жүйесі бар.  Қазақстан Республиксының Ұлттық Банкі Қазақстан Республиксының орталық банкі болып табылады және Қазақстан Республикасы банк жүйесінің  жоғары деңгейін білдіреді. Ерекше құқықтық мәртебесі бар Қазақстанның Даму банкін қоспағанда, барлық өзге банктер  төменгі деңгейдегі банктер болып табылады.