Материалдық емес активтердің есебі

-өндiрiс  iшiндегi есеп беру. Iшкi есеп берудi  жүргiзудiң барлық мәселесiн кәсiпорынның өзi  шешедi, оның кезектiлiгiн, есеп беру нысаны мен  құрамын және есептi беру мерзiмiн, сондай-ақ потенциалды тұлғаларын  анықтайды.  Есеп саясатының ұйымдастырушылық бөлiгi келесiдей мәселелердi қарастырады:

-Бухгалтерлiк қызметтiң құрылымы мен ұйымдастырушылық нысаны.  Кәсiпорын құрылымдық бөлiмше ретiнде, өзiнде бухгалтерияны ұстау керек пе, жоқ, әлде келiсiм-шарттық  негiзде тиiстi мамандарды  жалдау керек пе; Бiрајқ барлық жағдайды кәсiпорынның басшысы бухгалтерлiк есептiң дґрыс ұйымдастырылуына қажеттi жағдайларды жасауы керек. 

-Есептi  орталықтандыру деңгейi. Кәсiпорынның  нақты қызметiнiң жағдайына байланысты  есеп орталықтандырылған нысанда  ұйымдастырылуы мүмкiн, ол кезде  кәсiпорынның  барлық бөлiшелерi  бiртұтас есептiк жұмысқа бiрiктiрiледi; ал орталықтандырылмаған жағдайда, кәсiпорынның жекелеген құрылымдық бөлiмшелерi дербес бухгалтерия құрып, балансқа дейiнгi есеп жұмысының барлық циклын толығымен аяқтап, кәсiпорынға тек балансты  жасауға тиiстi мәлiметтердi бередi;

      Есеп  саясатын құрудың негiзгi қағидалары мен талаптары №1-БЕС жан-жақты  берiлген.

      Есеп  саясатын әзiрлеген  кезде кәсiпорын  өз мүлiктерi мен мiндеттемелерiн  басқа кәсiпорынның мүлiктерi мен  мiндеттемелерiн бөлiп көрсетуi тиiс, кәсiпорын өзiнiң көз жетерлiк болашақ кезеңiнде өз қызметiн жалғастыруды көздейтiн болса, яғни өз қызметiн тоқтату жөнiнде ниетiнiң жоқтығын бiлдiрсе, онда толассыздық, Үздiксiздiк қағидасын сақтағаны болып табылады, кәсiпорын өзi таңдап алған бухгалтерлiк есептi жүгрiзудiң тәсiлiн жүйелi пайдаланып, тек тиiмдi түзетулердi ғана жасап отырса, онда ол жүйелiк қағидасын сақтағаны, ал егер де кәсiпорында орын алған барлық шаруашылық фактiлерiн сол кезеңiне жатқызатын болса, онда мерзiмдiлiгi  анықталған қағидасын ұстағаны болып табылады.

      Аталған қағидалар мен талаптар кез келген кәсiпорынның есептiк саясатын әзiрлеу барысында оның негiзiн қалайды. Егер де олар толығымен сақталмаса, онда бухгалтерлiк есептi жүргiзудiң дұрыс  еместiгi ретiнде танылуы және кәсiпорынның мәлiметтерi бұрмалануы мүмкiн. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1.2. Қазақстан Республикасындағы  бухгалтерлік Есеп  туралы заңы. 

     24 июнь 2002жыл №32-1 Қазақстан Республикасының  қаулысы бойынша бухгалтерлік  есеп заңына өзгерістер енгізілген.Бухгалтерлік  есеп шоттары Қазақстаның стандартына көшкен, сонымен қатар бухгалтерлік есеп бас жоспары өзгерген.Екі санды кодтан үш санды кодқа көшкен Қазақстан Республикасының қаржы министрлігінің бұйрығы бойша 2005жылы 22 желтоқсанда №426 халық аралық  қаржылық  есеп беру  стандартына сәйкес Қазақстан Республикасының бухгалтерлік  есеп стандартына көшкен.

     Бухгатерлік есеп туралы заңында 5- тарауы.

     1 тарауда жалпы ережелер жазылған ,бұл заң барлық  жеке кәсіпкерлерге  заңды тұлғаларға Қазақстан Республикасының  аумағында тіркелген міндетті  түрде бухгатерлік есеп және қаржылық есеп беру осы заңға сәйкес тапсырлады .Бұл заң конститутцияға сәйкес жазылған .Бұл заңда бухгалтелік стандарттары шоттардың типтік жоспары ұсынған, және бухгалтерлік есеп негізгі принціптері мен функциялары бекітілген. Бұл заңның 6 бабында бухгалтерлік құжаттардың анықтамасы түрлері регистрлары оларға қабылданған талаптары мен міндеті реквезиттер бекітілген мыналаржатады:

1. құжаттың аты-жөні
2. толтырылған күні
3. мекеменің аты жөні
4. операцияның мазмұны
5. өлшем бірлігі
6. жауапты адамның аты жөні мен қолтаңбасы.

     7-бабында  бухгалтерлік есепті ұйымдастыру  туралы жазған 1) басқарушылар кәсіпорынның  есеп саясатын құрайды. Бухгалтерлік  есеп басшылар бас бухгалтер  қызметінің шотына кіргізіледі  немесе өзі жеке бухгалтерлік  есеп жүргізеді.

     8-бабында  бухгалтерлік есеп жүргізетін ішкі бақылау туралы жазылған.

     9-бабында  бухгалтердің қол таңбасын қоюға  құқықы бар қызметшілер кіреді

     10-бабында  ақпараттардың құпиясы туралы  жазған.

     11-бабында  бухгалтерлік есепті сақтау туралы  жазған.

3 тарауда  қаржылық есепті бақылау элементінің бағалауы көрсетілген.

4 тарауда  қаржылық есептің бақылау формалары.      

5  тарауда  соңғы ережелер Қазақстан Республикасының  бухгалтелік есеп Заңын бұзған  үшін жауап берушілігі.

     Бухгалтерлік  құжаттары бухгалтер есепті ұйымдастыруы, ішкі бақылау бухгалтерлік есеп ақпараттың құпиясы, қаржылық есептің элементтерін бағалауы. Қаржылық есептің түрлері, заңды бұзғаны үшін жауабы жазылған. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

                 «Тұлпар» Кәсіпорынның  қаржы  жағдайын талдау.   

                                                                                                                 1-кесте. 

      Мүлiктiк  түрлер имоблизацияланған құралдар:  Материалды емес

активтер 2005жыл 2100-3,9. 2006жыл 1300-2,5. 2007 жыл 800-1,4. Негiзгi

құралдар: 2005жыл 22800-42,1. 2006жыл 19300-27,6. 2007жыл 21000-

37,9. Аяқталмаған  өндiрiс: 2005жыл 810-1,5. 2006жыл 902-1,8. 2007жыл 702-1,3. Ұзақ мерзiмдi инвистициялар 2005жыл 510-9,4. 2006жыл 6100-11,9. 2007жыл 7000-12,6. Барлығы: 2005 жыл 30810-56,9. 2006жыл 27602-53,8. 2007жыл 29502-53,2. Запастар және шығындар: 2005жыл 8100-15,0. 2006жыл 8200-16,0. 2007жыл 9100-16,4. Дебиторлық берешек: 2005жыл 2200-4,1. 2006жыл 1850-3,6 2007жыл 2100-3,8. Қысқа мерзiмдi қаржы салымдар: 2005жыл 890-1,6. 2006жыл 620-1,2. 2007жыл 770-1,4. Ақша қаражаты: 2005жыл 12150-22,4. 2006жыл 13000-25,4. 2007жыл 14000-25,2. барлығы 2005 жыл 23340-43,1.2006 жыл 23670-46,8. 2007 жыл 25970-46,8. жиыны 2005 жыл 54150-100, 2006 жыл 51272-100. 2007 жыл 55472-100.

        «Тұлпар» Кәсіпорындағы запастың  шығындармен есебі.   

                                                                                                            2-кесте.

  Кәсіпорынның  запастары мен шығындарының есебі  2005, 2006, 2007 жылдары  

Көрсеткіштер  мынадай материялдардың айналым  құралдары бөлімі бойынша өндірістік запастар 2005 жыл 8100-28,6. 2006 жыл 8200-34,1. 2007 жыл  9100-35,8. Өндірістін запастарының өзгеруі 2006 жыл 1000, 2007 жыл 900. Аяқтал-маған өндіріс 2005 жыл 811-2,9. 2006 жыл 902-3,8. 2007 жыл 702-2,8. Дайын өнімдер 2005 жыл 11200-29,6. 2006 жыл 8920-37,1. 2007 жыл 10050-39,6. Тауар-лар 2005 жыл 8190-28,9 2006 жыл 6000-25,0. 2007 жыл 5550-21,8. Барлығы 2005 жыл 38301-100. 2006 жыл 24022-100. 2007 жыл 25402-100.   

       «Тұлпар» Кәсіпорындағы қаржыландыру  көздерін талдау.  

                                                                                                              3-кесте.