Инфрақұрылым экономикалық өсімнің мүмкіндіктерін кеңейтуге тиіс

Жоғары  оқу орындарындағы оқудың екінші курсынан бастап кәсіпорындардағы міндетті өндірістік тәжірибені заңнамалық тұрғыда  бекіту.

 

(4) Бізге  оқыту әдістемелерін жаңғырту  және өңірлік мектеп орталықтарын құра отырып, білім берудің онлайн-жүйелерін белсене дамыту керек болады.

Біз қалайтындардың барлығы үшін қашықтан оқытуды және онлайн режімінде оқытуды қоса, отандық  білім беру жүйесіне инновациялық әдістерді, шешімдерді және құралдарды қарқынды енгізуге тиіспіз.

Ескірген  немесе сұраныс жоқ ғылыми және білім  пәндерінен арылу,  сонымен бірге, сұраныс көп және болашағы бар  бағыттарды күшейту қажет.

Орта және жоғары білім берудің оқу жоспарларының  бағыттылығы мен басымдықтарын  оларға тәжірибелік машықтарға үйрету бойынша және тәжірибелік біліктілікке ие болу бағдарламаларын  қосып, өзгерту.

Кәсіпкерлікке бағдарланған оқу бағдарламаларын, білім беру курстары мен институттарын  құру.

 

Инновациялық  зерттеулерді дамытудың жаңа саясаты

 

Бүкіләлемдік  тәжірибенің көрсетуінше, бүкіл инновациялық өндірістік циклды жеке бір елде жүзеге асыруға тырысу - велосипед ойлап шығару деген сөз. Бұл - өте қымбатқа түсетін және әрдайым нәтижелі, жемісті бола бермейтін іс. Табысқа жету үшін ғалымдардың талай буынының тәжірибесіне, тарихи қалыптасқан ғылыми мектептердің арнаулы ақпарат және білімдерінің көп терребайт көлеміне негізделген дербес ғылыми база қажет болады.

 

Жаңа технологиялық  толқын жалына жармасып, теңдессіз  инновациялар жасау барлық елдің  қолынан келе бермейді. Біз осыны жете түсінуге тиіспіз.

 

Сондықтан біз өте шынайы, барынша прагматикалық  стратегия құрғанымыз жөн. 

 

Біз шығыны көп емес зерттеулер мен әзірлемелерге  ден қоюға тиіспіз.

 

Бізге елімізге қажетті технологиялар  трансферті мен оларды қолдану үшін мамандарды оқыту керек. ЭКСПО-2017 бұл процеске серпін беріп, бізге болашақтың энергиясын дамыту үшін жаңа технологияларды таңдап алуға көмектесуі тиіс.

 

Біз - жас ұлтпыз және бұл біздің қолымыздан келеді.

 

Оған қоса, біз ауқымды халықаралық  ғылыми-зерттеу жобаларына әбден-ақ белсене қатыса аламыз. Бұл бізге ғалымдарымыздың күш-жігерін шетелдік ғылыми-зерттеушілік қоғамдастықпен стратегиялық инновациялық бағыттар бойынша ықпалдастыруға мүмкіндік береді. Біздің мақсатымыз - жаһандық технологиялық төңкерістің бөлшегіне айналу.

Біз 2013 жылдың өзінде-ақ ғылым мен  бизнестің толыққанды кооперациясы жөнінде шаралар қабылдауға тиіспіз. Үкіметке технология трансферті мүмкін болатын салааралық секторларды  анықтауды және оларға жер қойнауын пайдаланушылар мен ұлттық компаниялар тарапынан сұраныс тудыруды тапсырамын.

Болашағы зор ұлттық кластерлер қалыптастыру жөнінде нақтылы Жол  карталарын әзірлеу аса маңызды.

Мемлекеттік-жекеменшік әріптестігі  үшін құқықтық базаны анықтауды да тездету қажет. Міндет - мұндай әріптестіктің бүгінгі күнгі ең озық құралдары мен тетіктерін енгізу.

Авторлық құқықтар мен патенттер  мәселелерін реттейтін заңнаманы  қайта қарау. Үкімет 2014 жылдың соңына дейін бұған дейін берілген барлық патенттер мен тіркелген авторлық құқықтарды олардың коммерциялануының ықтималдығы жөнінен талдаудан өткізуі қажет.

 

Құрметті отандастар!

 

Мен сөзімді, әсіресе, жастарымызға арнағым  келеді.

 

Бүгін мен жариялаған Жаңа саяси  және экономикалық бағыт сіздерге жақсы  білім беруді, яғни бұдан да лайықтырақ болашақ сыйлауды көздейді.

 

Мен сіздерге - жаңа буын қазақстандықтарға  сенім артамын. Сіздер Жаңа бағыттың қозғаушы күшіне айналуға тиіссіздер.

 

Мемлекет басшысы ретінде мен  әрдайым сіздердің оқуларыңыз бен  өсіп-өнулеріңіз үшін барлық жағдайды жасауға тырыстым. Әлемдік деңгейдегі университет, зияткерлік мектептер аштым, «Болашақ» бағдарламасын құрдым.

 

Қазір мемлекеттік жастар саясатының жаңа тұжырымдамасы әзірленуде.

 

Мемлекет сіздердің алдарыңыздан жаңа мүмкіндіктер ашылуы үшін барлығын жасауда. Олар - сіздердің ата-аналарыңыз тіпті ойлап та көрмеген мүмкіндіктер.

 

Естеріңізде болсын: сіздердің табыстарыңыз - ата-аналарыңыздың табысы, туғандарыңыз мен туыстарыңыздың табысы, отбасыларыңыздың табысы, барлық отандастарыңыздың табысы, біздің Отанымыздың табысы.

 

 

 

5. МЕМЛЕКЕТТІЛІКТІ ОДАН ӘРІ НЫҒАЙТУ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАНДЫҚ ДЕМОКРАТИЯНЫ ДАМЫТУ

 

 

 

Біздің мақсатымыз - мемлекеттік  басқарудың жаңа түрін қалыптастыру. Ол  қоғамға қызмет ету мен  мемлекеттілікті нығайтудың жаңа міндеттеріне сай болуы тиіс.

 

Бірінші. Бізге Мемлекеттік жоспарлау және болжау жүйесін одан әрі жетілдіре түсу керек.

 

Қойылатын мақсат - жоспарлар мен  бағдарламалар әзірлеуде мемлекеттік  органдардың жауапкершілігін күшейту. Осыған байланысты Үкіметке беретін  тапсырмам:

Менің пайымдауымдағы Қазақстанның 2050 жылға дейінгі Даму стратегиясын ескере отырып, жұмыста және өмірде еліміз басшылыққа алатын стратегиялық құжаттарды қайта қарау.

Елде Мемлекеттік аудит енгізу тұжырымдамасын әзірлеп, келесі жылы Парламентке  тиісті заң жобасын енгізу. Бізге  мемлекеттік аудиттің ең озық әлемдік тәжірибесі негізінде кешенді жүйе құру қажет. 

Экономикалық стратегияларымыз жүзеге асуы үшін мемлекет дағдарыстық жағдайларды  күні бұрын тиімді түрде біліп, оларға қарсы шара қолдануы тиіс. Бұл үшін бізге дағдарысқа қарсы әрекет етудің көпдеңгейлі жүйесін құру қажет.

 

Бізде ықтимал дағдарыстық жағдайларға  арналған стандартты іс-әрекеттер жиынтығы болуы керек. Бұл, әсіресе, өңірлер  үшін маңызды. Ол жүйені әзірлеу барысында  мен айтқан барлық қатерлерді ескеру қажет.

 

Екінші. Біз басқаруды орталықсыздандыруды сауатты жүргізуіміз керек.

 

Орталықсыздандыру идеясының мәні - шешім қабылдау үшін құқықтар мен  қажетті ресурстарды орталықтан өңірлік билік органдарына беру.

 

Біз 2013 жылы жауапкершілік пен өкілеттіктерді орталық пен өңірлер арасында бөлу жөнінде нақты шаралар қабылдауымыз қажет.

 

Жергілікті жерлердегі билік органдарының өкілеттіктері қаржылық және кадрлық  ресурстармен нығайтылатын болады.

 

Қоғам және азаматтар мемлекеттік  шешімдер қабылдау процесі мен олардың  жүзеге асырылуына тікелей қатыстырылуы қажет. Жергілікті басқару органдары арқылы халыққа жергілікті маңызы бар мәселелерді өз бетімен және жауапкершілікпен шешуіне нақты мүмкіндік беру керек.

 

Мен Жергілікті басқаруды дамыту тұжырымдамасын бекіттім. Ол ауылдық, селолық деңгейде басқару сапасын арттыруға мүмкіндік жасайды және азаматтардың жергілікті маңызы бар мәселелерге қатысуын кеңейтеді.

 

Біз селолық әкімдіктерге қосымша  өкілеттіктер береміз және олардың  ауылдағы ахуалға ықпалын күшейтеміз.

 

Бірақ, сонымен бірге, бізге қоғамдық бақылауды,  жергілікті жерлердегі ахуалға азаматтардың ықпалын күшейту керек. Сондықтан мен мәслихат арқылы ауыл әкімдерінің сайланбалылығын енгізу туралы шешім қабылдадым. Сайлауды біз 2013 жылдың өзінде-ақ бастаймыз.

 

 

Барлығы 2533 әкім, соның ішінде селолық округтердің, кенттердің және аудандық маңызы бар 50 қаланың әкімі сайланатын болады.

 

Бұл барлық деңгейдегі әкімдердің жалпы  санының 91,7%-ы!

 

Осылайша, біз азаматтармен тікелей  жұмыс жасайтын және мәселені жергілікті жерде шешетін барлық әкімдерді сайланбалылықпен қамтитын боламыз. 

 

Азаматтардың жергілікті жерлердегі өзекті мәселелерді шешуге, жергілікті билік органдарының жұмысын бақылауға  белсене араласатын уақыты туды.

 

Үкіметке менің Әкімшілігіммен бірлесіп, қажетті заңнамалық актілер әзірлеуді тездетуді, ал Парламентке олардың басымдық тәртібімен  қабылдануын қамтамасыз етуді тапсырамын.

 

Біз бүкіл әлеммен бірге өркениетті жолмен жүруге және қоғамның одан әрі  демократиялануына бағыт ұстауға  тиіспіз.

 

Парламенттің өкілеттіктерін күшейту жөніндегі саясатымызды жалғастыру керек.

 

Сонымен бірге, орталықсыздандыруға  тек жергілікті деңгейде белгілі  бір өкілеттіктер беруге болатын  жаңа билік органдарын құру процесі  ретінде қараудың керегі жоқ.

 

Орталықсыздандыру - ең алдымен мемлекеттік  басқару жүйесінің сапалық өзгерісі, мәселелерді жергілікті деңгейде шешу жүйесін өзгерту.

 

Бұл орайда орталықсыздандыру жоғарыдан  төмен қарай басқару билігінің  әлсіреуіне, орындаушылық тәртіп мен  реттіліктің төмендеуіне апарып соқтырмауы тиіс.  Оған жол беруге болмайды. Жергілікті жерлерде әкімдер, Үкімет мұны ерекше бақылауда ұстауға тиіс.

 

Үшінші. Алдымызда, мен бүгін жариялаған қағидаларға сәйкес, халыққа және мемлекетке қызмет етуді барлығынан жоғары қоятын кәсіпқой мемлекеттік  аппарат  қалыптастыру міндеті тұр.

 

Біз мемлекеттік қызметтің кадрлық  құрамын іріктеу және кәсіби даярлықтың жетілдірілген әдістемелерін енгізу арқылы сапалы түрде жақсартуымыз керек.

 

Басқарушылық шешімдер мемлекет деңгейінде төмендегідей талаптарға сай болуы  тиіс:

Тек қысқамерзімді ғана емес, ұзақмерзімді нәтижелерді де есепке алу.

Басқарушылық шешімнің мультипликативті әсерін есепке алу.

адал бәсекелестік және кәсіпкерліктің еркіндігі ережелерін қамтамасыз ету. 

Мемлекеттік қызметшілердің лауазымдық міндеттерінің екі түрлі түсіндірілуін болдырмау. Олардың қызметінің заңнамалық тұрғыдан дәл регламенттелуі.

 

Жаңа талаптарды ескере отырып, біз  әкімшілік реформасының екінші кезеңін  бастап кеттік.

 

Ең алдымен мемлекеттік аппарат  реформаланатын болады. Мен мемлекеттік  қызметтің жаңа жүйесі туралы Заңға қол қойдым. Ол сыбайлас жемқорлыққа қарсы шараларды күшейтуді, мемлекеттік қызметшілерді іріктеуде ашықтықты арттыруды, меритократия қағидаларын енгізуді, яғни жақсы кадрларды ілгерілетуді қамтамасыз етеді.

 

Біз Кадр саясаты жөніндегі ұлттық комиссия құратын боламыз. Мемлекеттік саясаттың нақты бағыттарын жүзеге асыруға жауапты кәсіпқой басқарушылардың мүлдем жаңа санаты - «А» корпусы  құрылады.

 

 «А» корпусына бірінші кезекте  жауапты хатшылар мен облыс  әкімдерінің аппарат басшылары,  комитет төрағалары, қалалар мен аудандар әкімдері кіреді. Өзімнің Әкімшілігіме «А» корпусына үміткерлерге қойылатын біліктілік талаптары туралы Жарлық жобасын дайындауды тапсырамын.

 

Бұдан былай мемлекеттік қызметші лауазымдық сатымен кезең-кезеңмен, билік иерархиясының бір сатысынан келесісіне өзінің машығын жетілдіре және кәсіби деңгейін арттыра отырып көтерілетін болады. Белгіленген көрсеткіштерді асыра орындағандар мен өзінің тиімділігін көрсеткендерге және жоғары нәтижеге қол жеткізгендерге ғана ерекшелік жасалуы керек.

 

Мемлекеттік қызмет істері жөніндегі  агенттікке 2013 жылдың соңына дейін  мемлекеттік қызметшілердің лауазымдық өсуінің осындай мүлде жаңа тетігін  енгізуді тапсырамын.  

 

Ерекше назарды мемлекеттік  қызметтер көрсетудің сапасын арттыруға  аудару қажет. Міндет - мемлекеттік аппараттың халықпен өзара қарым-қатынастарында біржақты-өктем көзқарастардан арылып, азаматтарға мемлекеттік қызметтерді тиімді және жедел түрде көрсетуге көшу.

 

Қазір Парламентке «Мемлекеттік қызмет туралы» заң жобасы енгізілді. Оны 2013 жылдың бірінші тоқсанының соңына дейін қабылдау керек.

 

Біз мемлекеттік органдарды оларға тән емес функцияларды орындаудан босатып, мемлекеттік институттардың дербестігін  сапалық тұрғыдан кеңейтуге тиіспіз. Үкімет оның орындалуын 2014 жылдан бастап жергілікті бюджет қалыптастырудың жаңа тетігін енгізумен ұштастыруы керек.

 

Төртінші. Мемлекеттік аппарат  бизнес-қауымдастықпен жаңа өзара іс-қимыл  жүйесін құруы керек.

 

Біз бизнеске араласпауға және «бәрін қолынан жетелеп жүрмеуге» тиіспіз. Біз бизнеске ертеңгі күнге деген сенімділік сіңіруге тиіспіз,  кәсіпкерлер өздерінің күшіне сенуге және мемлекет оларды алдамайтынын, қорғайтынын білуге тиіс. Олардан тек адал жұмыс істеу ғана талап етіледі.

 

Бұл үшін біз, біріншіден, жекеменшік құқығының беріктігін іс жүзінде қамтамасыз етуге кепілдік беруге тиіспіз деп санаймыз. Екіншіден, шарттық міндеттемелерді қорғауға кепілдік беру керек.

 

Мемлекеттің міндеттемесі - азаматтарға  олардың іскерлік белсенділігін  жүзеге асыруға барынша мүмкіндік  беру. Ал бұл дегеніміз - отандық бизнес үшін инфрақұрылым құрудың қамын ойлау.

 

(1) Осы мақсатта жаңа 2013 жылдың  өзінде ұлттық құқықтық жүйені  жаңғыртудың кезекті кезеңін  бастау керек.

 

Заңнама тек ұлттық мүдделерді ғана қорғап қана қоймай, қарқынды дамып  отырған халықаралық құқықтық ортамен де үйлесуге тиіс. Үкіметке жария, сондай-ақ жеке құқықтың барлық базалық салаларында біздің құқық жүйеміздің бәсекелестігін арттыру жөнінде жүйелі шаралар қабылдауды тапсырамын.

 

(2) Үкіметке 2013 жылы менің Әкімшілігіммен  бірлесіп атқаратын мынадай тапсырма беремін:

 Қылмыстық және Қылмыстық-іс  жүргізу заңнамаларын реформалауды  бастау керек. Ілгері ізгілендіруге,  оның ішінде, экономикалық құқық  бұзушылықты қылмыссыздандыруға  маңыз беру керек; 

 Парламентке 4 жаңа кодексті: Қылмыстық-іс жүргізу, Қылмыстық, Қылмыстық-орындаушылық және Әкімшілік құқық-бұзушылық туралы кодексті әзірлеп, енгізу керек.

 

Бұл өзекті заң актілерінің қабылдануы қылмыстық сот ісін жүргізуді  және, ең алдымен, қылмысқа қарсы мемлекеттің  күрес саясатын тұжырымдық тұрғыдан жаңғыртады, біздің құқықтарымызды қазіргі сын-қатерлерге өз дәрежесінде әрекет жасайтындай деңгейге көтереді.

 

Бесінші. Мемлекет тәртіпсіздікке мүлдем төзбеушілік принципін ұстануға тиіс.