Ақмола облысы бойынша бюджеттік түсімдер мен жанама салық төлемдерін талдау

n:justify">          -  салықтық түсімдерге шаққанда келетін операциялы шығындарды минимизациялау

          - салықтық түсімдерге жалпы сомасындағы салықтар мен жиналымдардың қарыздарының төмендеуі

          -  салық төлеушілерге арналған қызметтердің сапасының жоғарлауы

          -  салық қызметкерлерінің сапасының азаюы   

             Салықтық  әкімшіліктендірудің күрделілігімен динамикалық дамуы салық салу объектілерінің түрлерінің көп түрлілігі мен, өндірістік процестердің әр түрлі дәрежедегі қиындығымен бизнес-іскерліктің масштабымен бизнес формасымен өндірістік миграциясы мен анықталады. Бұл ретте, салық жүйесінің ақпараттық технологиясының негізгі функциясы салықтық заңдылықты сақтаудағы бақылауды іске асыру жолында салықтық әкімшіліктендірудің жұмыс процедураларын қамтамассыздандыруы болып табылады.

             Басты міндеттерін орындаудың алғы шарттары:

          -  ҚР салық жүйесінің дамуы әлемдік тәжірибенің алдыңғы жетістіктері бағытында жүргізіледі

           -  Салықтық  әкімшіліктендірудің жұмыс процесін қолдау үшін негізгі ақпараттық сервистердің прототиптері жасалады.

           -   Салықтық  әкімшіліктендірудің ақпараттық жүйенің тұрақты фундаменті болатын салықтық әкімшіліктің жумыс процестерінің унификациясы мен стандарттары іске асырылады

            -  әдістемелік бөлімшелер мен ақпарат қызметтері арасында терең әріптестік және айқын арақатынастың болуы-салық жүйесінің кепілденген нәтижелілігі

            -  салық органдарының канн айналу жүйесі- телекомуникациялық құралдар

            -  ақпаратты қорғауды ұйымдастыру алдыңғы қатардағы технологиялық шешімдер негізінде іске асуға тиісті.

Алғы шарттарды іске асыру шаралары:

1)                 -  салық органдарымен салық төлеушілердің ара қимылының алшақтық формасын дамыту. Салық төлеушілерге ақпараттық сервистер ұсыну.

Салықтық әкімшіліктендірудің ақпараттық дамуының 2-ші этапында (2005-2007) салық жүйесінің алдында әр түрлі масштабтағы бмзнес құрылымдардың іскерлігіне максималды ықпао жасайтын, ақпарат қызметі сферасын кеңейтіп ұсыну және соныменқатар салық төлеушілердің салық міндеттемелерін өтеуді қарапайымдауды іске асыру міндеттемелері тұр. Олар:

      -  салық есебін қашықтықтан беру және камералдық тексеру нәтижесіндегі мәліметті алу мүмкіндігі

      -  салық төлеушінің жеке шотының жағдайын қашықтықтан қарау, оның салық салу объектілері туралы ақпаратты қашықтықтан алу мүмкіндігі

      -  салық төлеушіге арналған программалық өнімдермен жұмыс істеуді қашықтықта үйрету

      -  телефон жүйесінің көмегімен салық төлеушілерге қызмет көрсету үшін анықтамамен кеңестерді мультимедиясын байланыс жүйесін пайдалану

      -  салық төлеушілерді тіркеу процедураларын жеңілдету

      -  салық төлеуші үшін WEB-портал жасау

      -  салықтық тексерулердің мөлдірлігі

      -  салық төлеушілерге прналған салық жүйесінің программалық өнімдерін тарату

         Ақпарат қызметінің бір қатары бірнеше мемлекеттік құрылымдарының күштерін қосылуы арқылы ғана іске асырыла алады. Ол кәсіпорынды тіркеу, сыртқы экономикалық іскерлікке қатысушы салық төлеушіні салық салуобъектілерін және тағы да солсияқтыларды тіркеу сұрақтарын шешулер.

         2007 жылға дейін программалық өнімдерді жасау, дамыту және салық төлеушілерге ұсыну бағытындағы жұмыстар жүргізіліп онда келесідей шарттар қамтамасыздандыруы керек:

       -  электрондық турде берілетін салықтық есеп қағаз құжаттарды  түгелдей ауыстырады және оны ұсынуға жұмсалатын уақыт пен қағаз есепті беруге жұмсалатын шығындарды қысқартады.

       -  салық есебінің электрондық формасына ақпаратты қолмен еңгізу кезінде электрондық анықтамалар кең қолданды. Ол мәліметтерді еңгізу уақытын қысқартып, механикалық қателер жіберу мүмкіндігін азайту

       -  программалық қамтамасыздандырудың қарапайым және түсінікті графикалық интерфейсі болу керек

       -   программалық қамтамасыздандырудың тек ақпаратты қолмен еңгізуге ғана мүмкіндік бермей, сол сияқты ақпаратты   XMLформатында орналастырған файлдар түрінде іске асыруға болады.

           Олмаксималды унификацияда болып, стандарттық офистік жүйелер классыны қосымшаларына жақын болуы керек.

        -  құжаттарда қысқа және қарапайым түрде қажетті іс қимылдар мен процедуралардың әр қадамдық суреттемелер болу керек.

   2) -  Ақпарат жүйесімен ақпарат көлемінің өсуіне байланысты келесідей міндеттерді шешу керек - өнімсіз жұмыстардан максималды және оптималды босатылған жүйе құру, ақталмаған аралық тізбектерді жою, ақпарат ағымдарын қарапайымдау және оптимизациялау, мәліметтердің қайталана беруінің алдын алу.

 

Қорытынды

Жоғарыда айтылған материалдардан келесі қорытындыларды жасауға болады:

1.      Экономика дамуында салық саясаты маңызды рөл атқарады. Ол Қазақстан экономикасының жағдайында маңызды бөлігі болып табылады. Біздің күндерімізде салықтар жүйелік реформалардың кешендік бөлігі болуы тиіс. Ол қоғам алдында тұратың негізгі мақсаттарға бағытталатың шешімі болуы тиіс. Қазақстан Республикасының үкіметі салық саясатының негіздерін қалыптастырып, керекті қиын мәселелерді шешті.

2.      Қазіргі зерттеулер дамыған мемлекеттердің соғыстан кейінгі салық реформалардың жүйелік талдауы болып табылады, сонымен бірге Кеңес Одағындағы болған мемлекеттерді қоса. Осы реформалардың өткізу механизмі мен идеологияның елеулі емес айырмашылықтарына, олардың даму стадиясының әр-түрлігіне қарамай, біз жалпы салық реформасын таптық.

3.      2007-2009ж.ж. аралығында Ақмола облысы бюджетінің табысы 39%-ға, шығын көлемі- 73%-ға өсті.

4.      Салық органдары дұрыс жұмыс істеу үшін  салық жүйесінің нақты құқықтық базасы құруымыз керек, салық төлеуден қашқандарға санкциялар мен айыптарды қатан жасауымыз керек. Барлық дамыған елдерде салық органдарында коррупцияны болдырмау үшін, қызметкерлердің еңбек ақысы жоғары дәрежеде болуы тиіс. Біздің мемлекетіміз дамыған елдердің тәжірибесін алуымыз керек

5.      ҚР Үкіметі 2009 жылдың 1 қаңтарынан бастап өндірістік айналымнан айналым қаражаттарын алып тастауларды төмендету есебінен отандық әлеуметті инвесторлардың іскерлік белсенділік арттыру мақсатында ҚҚС-н 14% дейін төмендетуді жүргізген еді.

      

Үлкен салықтық реформа кезеңі өткізілді, кейбір қайыршылықтарға қарамай, салықтық реформалау дұрыс жаңдалды. Бірақ реформа әлі де болады.

Ал экономикалық ғылымда сау және бос бәсекелестік, кең дискуссиялар болуы тиіс. Осылай ғана мемлекеттің манызды дерегі, Салық Кодексі шығарылуы керек.Осы процестің жолында, жеке негізгі салықтардың жиналуы мен есептеу механизімі жақсартылуы тиіс.

Тұрғындардан салықты реформалауды әрі қарай өткізуіміз керек, біріншіден, ол заңды тұлғалардан табыс салығы.

Әлеуметтік салыққа келсек, мемлекеттік әлеуметтік бюджеттік емес қорларға түсетін сақтандыру төлемдері, осы салыққа ауысуы керек. Салық Кодексінің екінші бөлімінің жобасы осындай жағдайда сай етеді.

Салық жүйесінің либерализациялаумен бірге, салықтық әкімшілеу мен салық салудан қашқандармен күресті қатандатуымыз керек.

Жалпы, салық заңдарын орындағаны үшін, оларды женілдетуіміз керек.

Салықтық реформа, бір жағынан қиын ұйымдастырылған экономикалық жүйе болып табылады. Ол, динамикалық дамып жатқан, көп нұсқалы және көп мақсатты процесс және бірнеше элементтерден(кезеңдерден) тұрады. Осы кезеңдер үшке бөлінеді: дайындалу кезеңі, жаңа заңнаманы еңгізу кезеңі және маңыздыкезең.

Экономикалық процеске тән қасиеттер, ол математикалық талдау әдісін пайдалану, оны модэльдеу, жақсарту, стратегиялық мақсаттарды, міңдеттерді, салық реформаның негізгі параметрлерін дұрыс, ғылыми таңдау, осы процесті қаржылық, еңбек және материалдық ресурстармен қамту, аз шығынмен және тиімділікпен оны басқару.

 

 

 

                   

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1.	Н.Ә.Назарбаев «Қазақстан – 2030» Алматы: Білім, 1997 жыл
2.	«Салықтар» Д.Г.Чернина – Москва «Қаржы және статистика» – 1997 жыл
3.	Ламашарыпов К., Сакиев К., «Намыз тағылымы» Алматы, ТПО «Қаламгер» 1990жыл.
4.	С.М.Мусин «ҚР бойынша тұрғындар салығы» Алматы «Қаржы-қаражат» 1996 жыл.
5.	Мельников В.Д., Имесов К.К. «Қаржы» Алматы «Баспа» 1997 жыл 80 бет.
6.	Қарағузова Г.Д. «Салықтар:қолдану тәртібі» Алматы «Қаржы-қаражат» 1994 жыл.
7.	Уәлихановтық оқулар. Көкшетау. №6,7,8,9. 1997-2002жыл Ш.У. Мемлекеттік Униветрситеті
8.	Қ.Қ.Құсаинов «Монография» «Салықты экономиканы реттеу» Көкшетау 2005жыл
9.	«Өркениетті Қазақстан» - Алматы, Полиграфкомбинат, 1998 жыл.
10.	Салық және инвестиция бойынша халықаралық орталық Қазақстан Республикасының қаржы жүйесінің қайта құру. Алматы 1997 жыл.
11.	Тургенев Н.Н. «Салық теориясының іс-тәжірибесі» Москва 1937 жыл 11 бет
12.	Сидоренко А.П. - Ш.Уәлиханов атындағы мемлекеттік университетінің аға оқытушысы–«Ақмола обдысы бойынша салықтардың бюджетке түсуінің ықпалы» Көкшетау2000 жыл.
13.	«Қазақстан в цифрах» - статистикалық жинақ 1991-2002 жыл.
14.	«ҚР статистика агенствосы» - 2009жыл

 

 

 

9