Адам мен адамзаттың денсаулығына қарсы қылмыстар

   Қауіпті жағдайда қалдырудың себептері әр түрлі  болуы мүмкін: жас мөлшеріне байланысты (сәби, қарттық) адам ағзасында орын алатын патологиялық немесе физиологиялық прорцестерге байланысты (науқастың күнге күйіп денесінің жансыздануы, басы айналып құлап қалу, көпшілік жүретін немесе басқа да жерде адмның ескілікті дертіне байланысты уақытша есі ауып зардап шегуі) табиғи апаттарға байланысты (жер сілкіну, су тасу, қар көшкіні салдарынан үйінді астында қалған адамдар).

     Кінәлі адамдардың өмірін немесе денсаулығын қауіпті жағдайға өзі қалдырып, көмек бермей кетіп қалса осы бап бойынша жауаптылыққа тартылады. Мұндай жағдайларда жол көлдік оқиғасынан зардап шеккендерді тастап кету; көзі көрмейтін адамды көшеден өткізуге міндетті адамның оны жолға тастап кету т.б осы сияқты әрекеттер жатады.

    Қылмыс құрамы формальдық және ол заңда көрсетілеген әрекетсіздіктерді істеген уақыттан бастап аяқталған деп саналады.

      Қылмыс субьективтік жағынан  тікелей қасақанылықпен істеледі. Заңдағы қауіпті жағдайда көрінеу көмексіз қалдыру деген сөздің өзі осы қылмыстың субьективтік жағының дәл мәнәі айқындап тұр Қылмыстық ниет әртүрлі болуы мүмкін, ол жаза тағайындағандыеске алынады.

    ҚК –тің 119-бабының 2-тармағында осы қылмыстың ауырлатаын түрі – көмексіз қалдырылған адамның абайсызда өлуіне немесе өзге де ауыр зардаптарға

әкеп  соққан әрекеттер үшін жауаптылық көздлген. Бұл ұғымдардың түсінігі ҚК-тің 101 және 111-баптарында көрсетіл 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 

     Осы  курстық жұмысты  орындау  барысында , жұмыстың  мақсатына  сай  мынандай қорытынды жасауға  болады:

     Әрбір  жеке  адамның денсаулығы – ол  адам өміріндегі  айтарлықтай  орын  алатын  фактор  болып табылады. Себебі  адам  денсаулығы – оның негізгі  байлығы. Осыған байланысты адам денсаулығын қорғау  мәселесі – жалпы мемлекеттің,  қоғамның, әрбір азаматтың негізгі борышы.

     Осы курстық жұмыста алдымызға   қойған  басты  мақсат –  ол денсаулыққа қарсы  қылмыстардың  қылмыстық-құқықтық сипатын  ашу.Сондықтан да денсаулық  дегеніміз – адам организмінің  дұрыс  әрі қалыпты жұмыс  істеуі. Денсаулық – адам өміріндегі негізгі  байлығы болып есептеледі.

   Қазіргі  кезде  мемлекетімізде Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес денсаулықты сақтау  мәселелері жөнінде мемлекеттік  бағдарламалар әзірленген, осы  бағдарлама  бойынша  ҚР Денсаулық сақтау  ісі жөніндегі агенттігі жұмыс істеп отыр. Қазақстан РЕспубликасының Конституциясының  Адам мен Азамат  бөлімінің 29-бабының тармақтарына сәйкес, ҚР азаматтарының денсаулығын  сақтауға  құқығы бар.

   Осы курстық жұмыстың  негізгі  бөлімінің 1.2 тармақшасында  Адам мен азаматтың  денсаулығын  сақтауға Конституциялық құқығына тоқталсақ:

   Адамның  денсаулығын сақтау құқығы – бұл  мемлекеттік  денсаулық сақтау  мекемелерінде көрсетілген тегін медициналық көмек арқылы жүзеге асырылады. Осы құндылық заңмен қорғалаған. Соған мысал ретінде адам мен азаматтың денсаулығына қарсы қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылықтың көзделуін қарастыруға болады.

   Денсаулыққа қарсы қылмыстарды топтау  кезінде, оларға:

1. Денсаулыққа  қасақана  ауыр  зиян  келтру;
2. Денсаулыққа  қарсы  орташа  ауырлықтағы  зиян  келтіру;
3. Денсаулыққа қарсы  жеңіл  зиян  келтіру;
4. Денсаулыққа абайсызда зиян келтеру;
5. Науқасқа көмек көрсету  тағы  басқа түрлері жатады.

       Осы  курстық  жұмыста    адам  денсаулығына қарсы қылмыстардың  жекелеген түрлері мен оларды  топтаған  кезде жеке-жеке  тоқталдық және  де  ерекше  мән беріле  жазылды.

     Адам денсаулығына  қарсы  қылмыстың   обьектісі,  субьектісі  туралы  түсініктер  жан-жақты  қаралды.

   Осы курстық жұмысты орындау барысында  біз көптеген ғалымдардың еңбектерімен таныстық. Оларды айтатын болсақ: Арықбай  Нүсіпәліұлы Ағыбаев, Алауханов  Е.О., Ғайрат Сапарғалиев, Төлеубеков Б.К., Смитенко В.Н. тағы басқа да атақты ағаларымызбен таныс болдық.

     Қорытындылай  келсек, осы  адам  денсаулығына қарсы  қылмыстар   туралы  жазылған  курстық   жұмыста ең басты  айтылған  мәселе оның  адам  денсаулығына, өміріне  тигізетін зияны   туралы жайлы  түсінік кеңінен  көрініс  тапты.  

                           
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

  Ι. Нормативтік  - құқықтық актілер

    1.1 Қазақстан Республикасы Конституциясы 1995 жыл 30 тамыз, 1998 жылы 7 қазандағы № 284 І заңымен енгізілген  өзгертулер мен тылықтырулар./ Алматы: «ЮРИСТ» Баспасы. – 2004, 31 бет.

    1.2 Қазақстан Республикасы  Қылмыстық Кодексі.- Алматы: «ЮРИСТ», 2005.-    141 бет.

     1.3 Қазақстан Республикасы  Қылмыстық іс жүргізу Кодексі.- Алматы: «ЮРИСТ», 2005.-141 бет.

    1.4 Қазақстан Республикасы  Жоғарғы Соты Пленумының « Азаматтардың       өмірі мен денсаулығына қарсы әрекеттер үшін  жауапкершілікті көздейтін заңдарды соттың қолдануы  туралы » 1994 жылғы 23 желтоқсандағы № 7 қаулысы ( ҚР Жоғарғы Сотының жаршысы, 1994, № 1 ). 

ΙΙ  Негізгі оқу  әдебиеттері

    2.1 Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы  бөлім. 3-басылым.- Алматы : Жеті Жарғы, 2001.-352 бет.

    2.2 Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық.  Ерекше бөлім. 2-басылым.- Алматы: Жеті  Жарғы, 2003,-560 бет.

    2.3 АлаухановЕ.О., Бапанов Т.Ә., Рахметов С.М. Қылмыстық құқық. Ерекше бөлім. І том. Алматы: « Дәнекер » институты, 2000,-428 бет.

    2.4Алауханов Е., Рахметов. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім.- Алматы: Жеті Жарғы, 2001 жыл.

    2.5Алауханов Е. Қылмыстық құқық.Ерекше бөлім. 2-басылымы.- Алматы: Жеті Жарғы , 2003.-244 бет.

    2.6Сапарғалиев Ғ. Қазақстан Республикасы Конституциялық құқығы: Академиялық курс.- Алматы: Жеті Жарғы, 2004.- 480 бет.

    2.7Сапарғалиев Ғ. Қазақстан Мемлекеті мен құқығының негіздері.- Алматы: Атамұра, 1998.-168 бет.

    2.8 Төлеубеков Б.К. Қазақстан Республикасы Қылмыстық Іс жүргізу құқығы. Жалпы бөлім. – Алматы: Жеті Жарғы, 2000.-416 бет. 

ΙΙΙ Қосымша оқу әдістері

1. Брайнин Я.М. Уголовный закон и его применение7 М., 1967.
2. Денсаулық журналы № 3, 2006.- 18 бет.
3. Егемен Қазақстан. № 7, 2005.- 44 бет.
4. Козаченко     И.Я. Уголовное право . Общая часть. Учебник для вузов. М., 1998.
5. Пионтковский А.А. Уголовно –правовая борьба с наркоманией. Киев.-1988.
6. Наумов А.В. Уголовное право. Общая часть: Курс лекции. М., 1996.
7. Саркисов Г.С., Красиков Ю.А. « Ответственность за преступления против жизни, здоровья, свобода и достоинство личности » Еревечи. 1990 г.
8. Смитенко В.Н. Обьект престепления против здоровья населения, Омск.- 1973 г.
9. Читлов Д.С. « Охраны здоровья граждан от тяжких насильственных посятельств; уголлвно – правовые и криминологические исследования »

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 

    аударып, халықтың денсаулық сақтау мәселесінің  шешілуіне белгілі бір шаралар  қолданып, қоғам үшін біршама септігін тигізуі керек

      Осы  курстық жұмысты  орындау  барысында , жұмыстың  мақсатына  сай  мынандай қорытынды жасауға  болады:

     Әрбір  жеке  адамның денсаулығы – ол  адам өміріндегі  айтарлықтай  орын  алатын  фактор  болып табылады. Себебі  адам  денсаулығы – оның негізгі  байлығы. Осыған  байланысты адам денсаулығын  қорғау  мәселесі – жалпы  мемлекеттің,  қоғамның, әрбір азаматтың  негізгі борышы.

         Осы курстық жұмыста алдымызға   қойған  басты  мақсат –  ол денсаулыққа қарсы  қылмыстардың  қылмыстық-құқықтық сипатын  ашу.Сондықтан да жоғарыда айтып кеткеніміздей,  денсаулық  дегеніміз – адам организмінің  дұрыс  әрі қалыпты жұмыс  істеуі. Денсаулық – адам өміріндегі негізгі  байлығы болып есептеледі, яғни, адам организмінің әрбір органы, әр мүшесі сол жаратылған қалпында сақталып, оның дұрыс әрі қалыпты түрде белгілі бір функцияларды атқаруы.

   Қазіргі  кезде  мемлекетімізде Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес денсаулықты сақтау  мәселелері жөнінде мемлекеттік  бағдарламалар әзірленген, осы  бағдарлама  бойынша  ҚР Денсаулық  сақтау  ісі жөніндегі агенттігі жұмыс істеп отыр. Қазақстан Республикасының  Конституциясының  Адам мен Азамат  бөлімінің  29-бабының тармақтарына сәйкес, ҚР азаматтарының денсаулығын  сақтауға  құқығы бар.

   Осы курстық жұмыстың  негізгі  бөлімінің 1.2 тармақшасында  Адам мен азаматтың денсаулығын  сақтауға Конституциялық құқығына тоқталсақ:

   Адамның  денсаулығын сақтау құқығы – бұл  мемлекеттік  денсаулық сақтау  мекемелерінде көрсетілген тегін  медициналық көмек  арқылы жүзеге асырылады. Осы құндылық заңмен қорғалаған. Соған мысал  ретінде адам мен  азаматтың денсаулығына қарсы қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылықтың  көзделуін  қарастыруға  болады.

   Денсаулыққа қарсы қылмыстарды топтау  кезінде, оларға:

6. Денсаулыққа  қасақана  ауыр  зиян  келтру;
7. Денсаулыққа  қарсы  орташа  ауырлықтағы  зиян  келтіру;
8. Денсаулыққа қарсы  жеңіл  зиян  келтіру;
9. Денсаулыққа абайсызда зиян келтеру;
10. Науқасқа көмек көрсету  тағы  басқа түрлері жатады.

        Осы  курстық  жұмыста    адам  денсаулығына қарсы  қылмыстардың  жекелеген  түрлері  мен  оларды  топтаған  кезде  жеке-жеке  тоқталдық  және  де  ерекше  мән  беріле  жазылды.

     Адам денсаулығына  қарсы  қылмыстың   обьектісі,  субьектісі  туралы  түсініктер  жан-жақты  қаралды.

   Осы курстық жұмысты орындау барысында біз көптеген ғалымдардың еңбектерімен таныстық. Оларды айтатын болсақ: Арықбай Нүсіпәліұлы Ағыбаев, Алауханов Е.О., Ғайрат Сапарғалиев, Төлеубеков Б.К., Смитенко В.Н. тағы басқа да атақты ағаларымызбен таныс болдық.

   Курстық жұмыстың құрылымды мазмұны мына  бөлімдерден тұрады: кіріспе бөлімі, екі тарау,  жеті  параграф және қорытынды бөлімі,  сондай-ақ  жұмыстың  соңында қолданылған әдебиеттер тізімі  қамтылған.

     Қорытындылай  келсек, осы  адам  денсаулығына қарсы  қылмыстар   туралы  жазылған  курстық  жұмыста ең басты  айтылған  мәселе оның  адам  денсаулығына, өміріне  тигізетін зияны  туралы жайлы  түсінік кеңінен  көрініс  тапты.