Несиелік портфельдің сапасын бағалау

     Химиялық  және мұнай-химиялық саласы алатын несиелердің  көлемі 520 341 мың теңгег азайды. Себебі бұл салаға несиемен қаржыландырудың орнына қарағанда көбінесе шетел  инвистициялары құйылып жатыр.

     Банк  ЦентрКредит Европалық Даму және Қайта құру банкінің несиелік желі және Германияның үкімет бағдарламасы бойынша шағын және орта бизнесті несиелеу бағдарламысына үздік қатысады. Оның басты мақсаты жеке кәсіпкерлер мен шағын кәсіпорындардың бизнесін кеңейту болып табылады.

     Азиялық Даму банкі мен дүниежүзілік банкінің агенті болып табылғандықтан, Банк ЦентКредит ауыл шаруашылық кәсіпорындарды қолдау мақсатында көптеген бағдарламаларды жүзеге асырады.

     Сонымен қатар Қазақстан Даму банкісімен және мемелекттік азық-түлік корпорациясымен  ынтымақтастық жүргізгендіктен  отандық тауар өндірушілердің ішінде ауыл шаруашылық өндірушілерді қаржыландырады. Яғни банк клиеттері төменгі пайызбен несие алады.

     Банк  ЦентрКредит халыққа ипотекалық несиені өзінің жеке және Қазақстан  Ипатекалық Компаниясының бағдарламасы бойынша ұсына.

     Қорта айтқанда берілген несие көлемінің  өсуі ең алдымен шетел банктерінің  несиелік желілерін тартумен және шетел  елдерінің экспорттық-несиелік агенттіктерін сақтандырумен, сондай-ақ депозиттер санының өсуімен байланысты болады.

     Жалпы коммерциялық банктер қысқа мерзімді несиелерді беруге тырысады, яғни бір  жылға дейінгі несиелер. Бұл белгілі  факторлармен түсіндіріледі:

1. Нарыққа өтудің қазіргі даму сатысында тұрақсыз экономика жағдайының бар болуы. Ал бұл берілген несиелермен және оларға есептелген пайыздарды қайтаруының нақты болжау дәрежелерін анықтауға мүмкіндік бермейді.
2. Нарықтың пайыздық ставкалармен байланысты тәуекелдерге тәуелді болуының төмендігі.
3. Қысқа мерзімді ссудалардың жоғары өтімділігі және олардың айналымдылығы.

     Сондай-ақ, бұрынғы кезде Қазақстан Республикасының  көптеген кәсіпорындар мен ұйымдардың төлем қабілетсіздігі банктердің берілген несиелерінің қайтарылмауына әкелді.

     Ал  орта және ұзақ мерзімді несиелерді беру үшін банк қарыз алушымен байланысты барлық тәуекелдерді есептегеннен кейін  ғана береді. Себебі мұндай орта және ұзақ мерзімді несиелермен жұмыс істеу  тәуекелі жоғары және банк үшін шығындарды көп қажет етеді. Банктің шығындарына ұзақ мерзімді несиені алған кезде кепілге жылжымайтын мүлікті қоюмен байланысты болады. Ал бұл кепілдің бағалау құнын және нарықтық құнын анықтау ұзақ уақытты қажет етеді.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

    Қазақстан Республикасы экономикасының қарқынды өсіп дамуы қаржы мекемелерінің қызметтерімен тығыз байланысты болып отыр. Өйткені экономикадағы қаржы секторының дамуы негізінен экономиканың өндіріс секторларын ақшалай қаражаттармен қамтамасыз ету болып табылады. Кәсіпкерлер және кәсіпорындар банктің несиесінсіз өз қызметтерін толығымен дұрыс жолға қоя алмайды. Оларда әр уақытта ақша қаражатына деген қажеттілік туып отырады. Ол қажеттілікті банк несиесі арқылы қанағаттандыру мүмкіндігі бар. Банктік несие – бұл банктік мекемелерден қарыз алушыларға ақшалай түрде берілетін несиені білдіреді.

    Қорыта  келе біз банктің несиелік портфелін  және оның сапасын бағалауда банктің  несиелік портфелінің мәні мен құрылымын, банктің несиелік портфелін басқаруды, банктің несиелік портфелін бағалауды, банктің несиелеу тәртібін, проблемалық несиелермен банктердің жұмысын және несиелік тәуекелдерді басқару әдістерін қарастырдық.

    Бітіру  жұмысын   зерттей отырып мынадай  түйіндерге келдік:

    1.Несиелік  портфель дегеніміз – бұл белгілі  критерийлер бойынша жіктелінген және берілген несиелердің сапасы мен құрылымының сипаттамасы.

    2.Несиелік  портфельді басқару – бұл банк  қабылдауға дайын болып  отырған  тәуекел түрлерінің барлығын  айқындауды және олардың ең  жоғарғы жететін деңгейін анықтауды  талап ететін жоғарғы жетекшілер қызметі  болып табылады.

    3.Банктің  несиелеу тәртібі несиелеу механізмі  арқылы  жүзеге   асырылады.  Несиелеу механізмі – бұл несиенің  берілу мен қайтарылу әдіс-тәсілдерін  және несиелеу процесін, сондай-ақ  несиенің қозғалысына бақылауды  қамтитын несиелік механизмнің құрамдас бөлігі.

    4.Банктің  несиелік портфелін бағалау банктің  несиелік  портфелінің құрылымы, экономика салалары бойынша берілген  банк несиесі және мерзімі  бойынша  берілген   несиелер  негізінде жүзеге асырылады. Жалпы  несиелік портфельдің құрылымына байланысты стандартты несиелер көбейді, ал үмітсіз несиелер азайды.

     5.Проблемалық  несиелер дегеніміз – бұл кез  келген мерзімі кешіктірілген,  банк алдында қарыз алушының  қандай да міндеттемелерін орындамау  факторлары тіркеледі, банк үшін  қарыз туғызатын несиелер деп көрсетіледі. 
 

                   
 
 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

 

     1. “Қаржы лизингі” туралы ҚР  заңы. 05.07.2000жыл

     2. Положение Нацбанка РК от 16.11.2002. №465 “О классификации активов  банка и условных обязательств  и расчете провизий по ним банками II-го уровня РК.”

     3. Положение Банк ЦентрКредита  “О порядке мониторинга кредитов”.

     4. Положение Банк ЦентрКредита  “О работе с проблемными кредитами”.

5. Банк ЦентрКредиттің жылдық есебі. 2003 – 2004.

6. Банковское  дело / Под ред. Г.С.Сейткасымова. – Алматы: “Қаржы-Қаражат”, 1998.

     7. Коммерциялық банктер операциялары / С.Б.Мақыш. – Алматы: “ИздатМаркет”, 2004.

     8. Ақша айналысы және несие / С.Б.Мақыш. – Алматы: “Қазақ Университеті”, 2000.

     9. Межбанковский кредит: дилинговые  операции на рынке “Коротких денег” / Под ред. С.В.Гагарина, Г.А.Шамаева. – Москва, 1995.

     10. Управление рисками коммерческих  банков / Под ред А.Б.Садвакасова,  А.Б.Хаджиева. – Алматы: “Қазақ Университеті”, 2000.

     11. Банковское дело / Под ред. О.И.Лаврушина.  – Москва: “Финансы и статистика”, 1998.

     12. “Ақша, несие, банктер” Г.С.Сейтқасымов.  – Алматы, 2001.

     13.“Кәсіпорынның  қаржылық жағдайын талдау” / К.Ш.Дүйсенбаев, Ж.Г.Жумагалиева. – Алматы: “Экономика”, 2001.

     14.Банктік  тәуекелдер / К.О.Шаяхметова. – Алматы: “Қазақ Университеті”, 2004.

     15. Банковское дело /  Под ред.  Г.Г.Коробовой. – Москва, 2004.

     16. Банки и банковские операции / Под ред. Е.Ф.Жукова. – Москва, 1997.

     17. Банковское дело: стратегическое  руководство / Под ред. В.Платонова,  М.Хиггниса. – М.: “Консалтбанкир”, 1998.

     18. Банки Казахстана №1, Алматы 2004.

     19. Финансы и Кредит  23 (113), Москва 2002.

     20. Управление кредитным риском / Вестник  КазГУ №6 (40) 2003. 
 

         
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Білім және Ғылым Министрлігі

Халықаралық Бизнес Университеті 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

Курстық жұмыс 

Тақырыбы: Несиелік портфельдің сапасын бағалау 
 
 
 
 
 
 

                                                              Орындаған:Мухамбетшин Б.

                                                   Тексерген:Абуова Ж. 
 
 
 
 
 
 
 

                                             Алматы 2011 жыл