Қызметкерлермен еңбек ақы бойынша есеп айырысудың есебі

Бет есебі  кітабы, есептеу ведомостысы және төлеу ведомостысы ірі компаниялар  мен корпорацияларда қолданылады. Орта және шығын ұйымдарда «Есептеу-төлеу  ведомостысын» қолдануға болады. Бұл ведомостыға тиісті бастапқы құжаттар бойынша рәсімделген мәліметтер тікелей жазылады.

Еңбек ақы есептеу мен төлеу  мәліметтерін жинақтау үшін осы ай ішінде жасалынған барлық есептеу, төлеу мәліметтері жинақталады. Жинақтау ведомостысы есептелінген еңбек ақы бойынша сыйақы, жәрдемақы, ұсталынған табыс салығы, аударылған ақша, төленген ақша жөніндегі мәліметтерді бухгалтерлік есеп счеттарына жазу барысында қолданылады. Осы ведомост бойынша жинақталған мәліметтер «Еңбек ақы бойынша есеп айырысу» счеттарының жинағы жазылған Бас кітаптағы мәліметтермен салыстырып, синтетикалық жинақтау және аналитикалық жіктеу счеттарындағы мәліметтердің дұрыстығы тексеріледі.

Еңбек ақы  бойынша есеп айырысу процесі  өте күрделі психологиялық адами  процеске байланысты екендігін және бухгалтерлік есептің бұл объектісі  құқықтық, міндеттемелік мәселелердің өз уақытына шешілуіне тікелей байланысты екендігін естен шығармаған жөн. Көптеген ұйымдарда еңбек ақы төлеу жөніндегі мәліметтер коммерциялық құпия түрінде сақталады. Мұның өзі еңбек ақы есебін жүргізуші бухгалтерге қосымша міндеттер жүктеу және шектеу туғызатындығын түсіну керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Жалпы алғанда, Қазақстан Республикасы алдындағы  міндеттер, алдына қойған мақсат бұл - әлеуметтік-экономикалық бағыттағы жоғары тиімді экономиканы қалыптастыру, әлемдік кеңістікте өз орнын табу, экономикалық тәуелсіздікті қамтамасыз ету, халық шаруашылығы құрылымында жоғары технологияны пайдалану болып табылады. Міне, осыған жетуіміз үшін, халықтың тұрмыс дәрежесін көтеруіміз қажет, түрлі меншік иелеріне жол ашып, нарық орталықтарында тиімді заңға негізделген іскерлікке қол жеткізуіміз керек. Сондай-ақ жоғары дәрежелі еңбек өнімділігіне жетуіміз қажет.

Нарықтық  экономика жағдайында ұйымның жұмысын жетілдіру және бақылау үшін бухгалтерлік есепті белсенді пайдалану қажеттілігі артып отырғаны белгілі. Демек, бухгалтерлік есеп шаруашылық қызметі сипаттап қана қоймай, оның дамуына септігін тигізеді. Сондай ақ қазіргі нарықтық экономика кезеңінде бухгалтерлік есепке жүктелетін міндеттер қай кезеңдегіден болмасын күрделі болып отыр. Өйткені, қазір де қоғамдық дамудың жаңа кезеңінде өндіріс жабдықтарына түрлі меншіктер мен қатар кооперативтер орын алуда және олардың дамуына Қазақстан Республикасының меншік туралы заңдары арқылы кең өріс ашылуда. Осыған орай қазіргі нарықтық экономика кезеңіндегі ұйымдар арасындағы экономикалық және қаржылық қатынастар саясаты жаңа сипат алып отыр.

Кейбір  ұйымдар өндірген өнімге норма бойынша қажетті еңбек шығындарын көп жұмсап, еңбек өнімділігін қолдан кемітіп жүр. Содан шаруашылықтың табысын азайтып мемлекеттік төленімге тиіс салықтардың мөлшерін азайтып көрсетеді. Мұндай жағдайда еңбектің есебін жетілдіруге кері әсерін тигізуде. Сондықтан еңбек есебін жетілдіру және оған ақы төлеуді жақсартудың біздің ойымызша шаруашылықтың барлық түрлеріне тиімді еңбек күнге көшірудің маңызы үлкен. Себебі, оның есебін жүргізу аса күрделі емес және шаруашылық үшін тиімді.

Жалпы еңбек  және оған еңбек ақы төлеу қай  кезде болмасын күрделі мәселе. Өйткені  еңбек ақы мөлшері әрбір еңбекшінің тағдыры. Мысалға, ТМД мемлекет аралық статистикалық комитетінің деректеріне  қарасақ ТМД елдеріндегі орташа айлық жалақы мөлшері біздің елден көп төмен.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1.“Бухгалтерлік  есеп  және  қаржылық есеп беру  туралы” Қазақстан    Республикасының   заңы.. 28.02. 2007 жыл).

2.  Бухгалтерлік  есеп стандарты. Қазақстан Республикасының   Ұлттық  комиссиясы.- Алматы 2004 жыл.

3. Ержанов  М.С. Финансовая отчетность / оқу  құралы, 2008 ж.

4. Еңбекті  нормалау ҚР-ның Еңбек және  халықты  әлеуметтік қорғау  министрлігінің 2000жыл 22-ші маусымындағы  №152-10 Бұйрығымен  бекітілген.

5. “Еңбек  туралы” Қазақстан Республикасының   кодекс  Алматы 2007жыл.

6. “Қазақстан  Республикасының Азаматтық кодексі  ” Алматы 2001жыл.

7. Қазақстандағы  аудиттің халықаралық стандарттары. Алматы,  Раритет  2004 жыл.

8. “Салықтар және бюджетке  міндетті басқа  төлемдер туралы”        Қазақстан Республикасының   Кодексі. (өзгертулерімен және толықтырулармен 01.01. 2009 жыл) Алматы 2009 жыл.

9. ХҚЕС  бойынша шоттар жоспары Қазақстан  Республикасының Қаржы министрінің  2005 жылғы 22 желтоқсандағы №426 бұйрығы.

10.  Әжібаева  З.Н., Байболтаева Н.Ә.,  Жұмағалиева Ж.Ғ. Аудит, Алматы 2006ж.

11. Әбдіманапов.  Ә.Ә. Бухгалтерлік есеп теориясы  және принциптері.  Алматы, 2001ж.

12. Бюлетень  бухгалтера №2 январь 2007г, Т.Митюгина  “Сроки уплаты ИПН, ОПВ, СН, Соцотчис”.

13. Большой  бухгалтерский словарь,/ под.ред. Азрилияна А.Н./,      “Институт новой экономики”,1999ж.

14. Дүйсембаев  К.Ш. “Теория аудита” Алматы, 2001г.

15. “Исчисление пособия по временной нетрудоспособности в 2001г.”,    Разьяснения Министерсва труда и социальной защиты.

16. Кеулімжанов Қ.К., З.Әжібаева, Құдайбергенов Н. “Бухгалтерлік есеп  принциптері”. Оқу құралы. Алматы, 2003жыл.

17. Насырова М.Р., Токсанбай С.Р, Кулпыбаев С.К., Гуляева С.П.,   “Современный экономический русско-казахский толковый словарь-справочник”, Алматы, 2003г.