Бухгалтерлік есеп пен аудиттің жалпы құрастырылу принципі

 

Инвестициядан түскен табыс 500

 

Валюта айырбасынан келген залал (40)

 

Салыққа дейінгі және төтенше  жағдайлардың нәтижелері

бойынша таза пайда 3 350

 

Төтенше баптар – жер сілкінісінің зардаптары өтемі ретінде

алынған сақтандыру түсімдері 180

 

Төтенше баптан кейінгі таза пайда 3 530

 

Пайдаға салынатын салық (300)

 

Таза пайда 3 230

 

19-2 ж. аяғындағы шоғырландырылған  баланс 19-2 19-1

 

Активтер:

 

Ақша қаражаттары және ақша

 

қаражаттарының баламалары 410 160

 

Дебиторлық берешек 1 900 1 200

 

Босалқылар 1 000 1 950

 

Инвестициялық портфель 2 500 2 500

 

Бастапқы құны бойынша  жылжымайтын мүлік,

үйлер мен жабдықтар 3 730 1 910

 

Жинақталған амортизация (1 450) (1 060)

 

Жылжымайтын мүліктің, үйлер  мен жабдықтардың

таза құны 2 280 850

 

Активтердің жиынтығы 8 090 6 660

 

Міндеттемелер:

 

Сауда операциялары

 

бойынша берешектер 250 1 890

 

Төленуге тиіс пайыздар 230 100

 

Төленуге тиіс пайдаға  салынатын 400 1 000

 

салық

 

Ұзақ мерзімді берешек 2 300 1 040

 

Міндеттеме жиынтығы 3 180 4 030

 

Акционерлердің меншікті капиталы

 

Акционерлік капитал 1 500 1 250

 

Бөлінбеген пайда 3 410 1 380

 

Акционерлердің меншікті капиталының жиынтығы 4 910 2 630

 

Міндеттеме мен акционерлердің

меншікті капиталының  жиынтығы 8 090 6 660

 

Тікелей әдіс бойынша ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп (18а-параграфы)

 

19-2

 

Операциялық қызметтен түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Клиенттерден ақша қаражаттарының түсімдері 30 150

 

Жеткізушілер мен қызметкерлерге төленген ақша қаражаттары (27 600)

 

Операциялық қызметтен түскен ақша қаражаттары 2 550

 

Төленген пайыздар (270)

 

Пайдадан төленген салық (900)

 

Төтенше баптарға дейінгі  ақша қаражаттарының қозғалысы 1 380

 

Жер сілкінісі зардаптарының  өтемі ретіндегі ақша

қаражаттарының түсімдері 180

 

Операциялық қызметтен түскен ақша қаражаттарының

таза сомасы 1 560

 

Инвестициялық қызметтен  түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Иемденіп алынған ақша қаражаттарын қоспағанда,

Х еншілес кәсіпорнын сатып  алу (А ескертпесі) (550)

 

Жылжымайтын мүлік, үйлер  мен жабдықтар сатып алу (В  ескертпесі) (350)

 

Жабдық сатудан алынған  түсімдер 20

 

Алынған пайыздар 200

 

Алынған дивидендтер 200

 

Инвестициялық қызметте пайдаланылған

ақша қаражаттарының таза сомасы (480)

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызметтен түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Акционерлік капитал шығарудан  түсімдер 250

 

Ұзақ мерзімді қарыз қаражаттарынан түсімдер 250

 

Қаржылық жал бойынша  міндеттемелер төлемі (90)

 

Дивидендтер төлемі ** (1 200)

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызметте пайдаланылған

ақша қаражаттарының таза сомасы (790)

 

Ақша қаражаттары мен  олардың баламаларының таза артуы 290

 

Кезеңнің басындағы ақша қаражаттары мен олардың

баламалары (С ескертпесі) 120

 

Кезеңнің аяғындағы ақша қаражаттары

мен олардың баламалары (С  ескертпесі) 410

 

Жанама әдіс бойынша ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп (18b-параграфы)

 

19-2

 

Операциялық қызметтен түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Салық салынғанға және төтенше  баптарға дейінгі таза пайда 3 350

 

Мыналарға түзетулер:

 

Амортизацияға 450

 

Валюта айырбасынан келген зиянға 40

 

Инвестициядан түскен табысқа (500)

 

Пайыздар бойынша шығысқа 400

 

3 740

 

Сауда және басқа да дебиторлық берешектің артуы (500)

 

Босалқылардың кемуі 1 050

 

Сауда кредиторлық берешегінің  кемуі (1 740)

 

Операциялық қызметтен түскен ақша қаражаттары 2 550

 

Төленген пайыздар (270)

 

Пайдадан төленген салық (900)

 

Төтенше баптарға дейінгі  ақша

 

қаражаттарының қозғалысы 1 380

 

Жер сілкінісі зардаптарының  өтемі ретіндегі

 

ақша қаражаттарының түсімдері 180

 

Операциялық қызметтен түскен ақша

қаражаттарының таза сомасы 1 560

 

Инвестициялық қызметтен  түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Иемденіп алынған ақша қаражаттарын қоспағанда,

Х еншілес кәсіпорнын сатып  алу (А ескертпесі) (550)

 

Жылжымайтын мүлік, үйлер

 

мен жабдықтар сатып алу (В ескертпесі) (350)

 

Жабдық сатудан алынған  түсімдер 20

 

Алынған пайыздар 200

 

Алынған дивидендтер 200

 

Инвестициялық қызметте пайдаланылған

ақша қаражаттарының таза сомасы (480)

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызметтен түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Акционерлік капитал шығарудан  түсімдер 250

 

Ұзақ мерзімді қарыз қаражаттарынан түсімдер 250

 

Қаржылық жал бойынша  міндеттемелер төлемі (90)

 

Дивидендтер төлемі* (1 200)

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызметте пайдаланылған

ақша қаражаттарының таза сомасы (790)

 

Ақша қаражаттары мен  олардың баламаларының таза артуы 290

 

Кезеңнің басындағы ақша қаражаттары

мен олардың баламалары (С  ескертпесі) 120

 

Кезеңнің аяғындағы ақша қаражаттары

мен олардың баламалары (С  ескертпесі) 410

 

Ақша қаражаттарының қозғалысы  есебіне ескертпелер (тікелей әдіс пен жанама әдіс)

 

А. Еншілес кәсіпорынды  сатып алу

 

Кезеңнің ішінде топ Х  еншілес кәсіпорнын сатып алған. Сатып алынған активтер мен қабылданған  міндеттемелердің әділ құны мынадай  болды:

 

Ақша қаражаттары 40

 

Босалқылар 100

 

Дебиторлық берешек 100

 

Жылжымайтын мүлік, үйлер  мен жабдықтар 650

 

Сауда кредиторлық берешегі (100)

 

Ұзақ мерзімді борыш міндеттемелері (200)

 

Сатып алудың жалпы бағасы 590

 

Алып тастау: Х ақша қаражаттары (40)

 

Иемденіп алынған ақша қаражаттарын қоспағанда, сатып алумен

байланысты ақша қаражаттарының қозғалысы 550

 

В. Жылжымайтын мүлік, үйлер  мен жабдықтар

 

Кезең ішінде топ жалпы  құны 1 250 ақша бірлігі тұратын жылжымайтын  мүлік, үйлер мен жабдықтар сатып  алды, одан 900 ақша бірлігіне қаржылық жал арқылы сатып алынды. Жылжымайтын мүлік, үйлер мен жабдықтар сатып алу кезінде ақша төлемдері 350 ақша бірлігі көлемінде жүзеге асырылды.

 

С. Ақша қаражаттары мен  олардың баламалары

 

Ақша қаражаттары мен  олардың баламаларына кассадағы  ақша қаражаттары мен банктердегі  шоттардағы қалдықтары, сондай-ақ ақша рыноктарының құралдарына салынған инвестициялар жатады. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есепке кіргізілген  ақша қаражаттары мен олардың  баламалары баланстың мына сомаларынан  тұрады:

 

19-2 19-1

 

Кассадағы ақша қаражаттары  мен банктердегі шоттардағы қалдықтар 40 25

 

Қысқа мерзімді инвестициялар 370 135

 

Бұрын хабарланған ақша қаражаттары  мен олардың баламалары 410 160

 

Валюталардың айырбас  бағамы өзгерістерінің нәтижесі - 40

 

Қайта есептелген ақша қаражаттары  мен олардың баламалары 410 120

 

Ақша қаражаттары мен  олардың баламаларына кезеңнің аяғында  еншілес кәсіпорынға тиесілі 100 ақша бірлігі мөлшеріндегі банк депозиттері  жатады, олар валюталар айырбасы бойынша  шектеулерінің болуына қарай  холдингтік компанияның пайдалануы үшін еркін қол жеткізілмейді.

Топтың 2 000 ақша бірлігі мөлшерінде пайдаланылмаған қарыз қаражаттары  бар, осыдан 700 ақша бірлігі тек болашақтағы  кеңею үшін ғана пайдаланылуы мүмкін.

 

D. Сегменттер бойынша хабарлама

 

Сегмент Сегмент Жиынтығы

 

А В

 

Мыналардан ақша

 

қаражаттарының қозғалысы:

 

Операциялық қызмет 1 700 (140) 1 560

 

Инвестициялық қызмет (640) 160 (480)

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызмет (570) (220) (790)

 

490 (200) 290

 

Баламалы ұсыну

(жанама әдіс)

 

Балама ретінде жанама әдіс бойынша жасалған ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есебіне операциялық  пайда капитал айналымындағы  өзгерістерге дейін кейде мына төмендегіше  беріледі:

 

Инвестициялық табысты қоспағанда, табыстар 30 650

 

Амортизацияны қоспағанда операциялық  шығыстар (26 910)

 

Айналым капиталындағы өзгерістерге дейінгі операциялық пайда 3 740

 

В қосымшасы

 

Қаржы мекемесіне арналған ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп

 

Бұл Қосымшаның тек қана бейнелеп көрсету сипаты ғана бар және осы  стандарттың бір бөлімі болып  табылмайды. Қосымшаның мақсаты - оның мағынасын түсіндіруге көмектесу  үшін стандарттың қолданылуын көрсету.

 

1. Мысал тек ағымдағы  кезеңнің сомасын ғана көрсетеді.  Мұның алдындағы кезең үшін  салыстырмалы деңгей 1-«Қаржы есептілігін  беру» ХБЕС-ына сәйкес ұсынылуға  тиіс.

 

2. Мысал тікелей әдісті  қолдану арқылы берілген.

 

19-2

 

Операциялық қызметтен түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Пайыздар мен комиссиялық  сыйақылардың түсімдері 28 447

 

Пайыздар төлемдері (23 463)

 

Бұрын есептен шығарылған қарыздарды қайтару 237

 

Жеткізушілер мен қызметкерлерге ақша төлемдері (997)

 

4 224

 

Операциялық активтердің (артуы) кемуі

 

Қысқа мерзімді қорлар (650)

 

Монетарлық немесе реттеушілік  бақылау мақсаттары үшін

ұсталып қалатын депозиттер 234

 

Клиенттерге аванспен төленген қаражаттар (288)

 

Кредиттік карточка бойынша  дебиторлық

 

берешектің таза артуы (360)

 

Басқа да қысқа мерзімді айналым  бағалы қағаздары (120)

 

Операциялық міндеттемелердің артуы (кемуі)

 

Клиенттердің депозиттері 600

 

Еркін айналыстағы депозит  сертификаттары (200)

 

Пайдаға салынатын салыққа  дейінгі операциялық қызметтен

түскен ақша қаражаттарының таза сомасы 3 440

 

Пайдадан төленген салықтар (100)

 

Операциялық қызметтен түскен ақша

қаражаттарының таза сомасы 3 340

 

Инвестициялық қызметтен  түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Ү еншілес кәсіпорнын сату 50

 

Алынған дивидендтер 200

 

Алынған пайыздар 300

 

Дилерлік операцияларға  арналмаған бағалы қағаздарды

 

сатудан түсімдер 1 200

 

Дилерлік операцияларға  арналмаған бағалы қағаздарды сатып  алу (600)

 

Жылжымайтын мүлік, үйлер  мен жабдықтар сатып алу (500)

 

Инвестициялық қызметтен  түскен

ақша қаражаттарының таза сомасы 650

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызметтен түскен ақша қаражаттарының қозғалысы

 

Қарыз капиталын шығару 1 000

 

Еншілес кәсіпорынның артықшылықты акцияларын шығаруы 800

 

Ұзақ мерзімді қарыздарды өтеу (200)

 

Басқа да қарыз қаражаттарының таза кемуі (1 000)

 

Төленген дивидендтер (400)

 

Қаржыландыру жөніндегі  қызметтен түскен ақша

қаражаттарының таза сомасы 200

 

Ақша қаражаттары мен  олардың баламаларына

валюталар айырбас бағамы өзгерісінің ықпалы 600

 

Ақша қаражаттары мен  олардың баламаларының таза артуы 4 790

 

Кезеңнің басындағы ақша қаражаттары мен

олардың баламалары 4 050

 

Кезеңнің аяғындағы ақша қаражаттары

мен олардың баламалары 8 840

 

**- Бұл мән сондай-ақ  операциялық қызметтен түскен  ақша қаражаттарының қозғалысы  реттінде көрсетілуі мүмкін.

 

*- Бұл мән сондай-ақ  операциялық қызметтен түскен  ақша қаражаттарының қозғалысы  реттінде көрсетілуі мүмкін.