Солтүстік Қазақтан Мұражайлары

Жол картасы бағдарламасын  іске асыру барысында үй-мұражайда  және қонақ үйде толыққанды жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Мұражай аумағында жазушыға арнап бюст орнатылған.

С.Мұқановтың туғанына 110 жыл  толуына орай қазіргі заманның талаптарына  сай жаңа жәдігерлерді қоса жаңа экспозиция құру жоспарлануда.

Шал ақын ауданындағы  тарихи-өлкетану мұражайы

Шал ақын ауданындағы тарихи-өлкетану мұражайы 1986 жылдың 25 ақпанында мектеп мұражайы негізінде қаланды. Негізін  қалаушы Ұлы Отан соғысының қайраткері Кузнецов Василий Дмитриевич.

2005 жылы мұражай мемлекеттік  мекеме мәртебесін иеленді. 2007 жылы  мұражай жаңа жөнделіп жабдықталған  ғимаратқа көшірілді.

Мұражай аумағы 668 ш.м. құрайды, одан экспозиция көлемі 239,0 ш.м.

Экспозицияда жаңа қазіргі  заманға сай жабдықталу, залдарда 1326 жәдігер орналасқан. Жалпы жәдігер  саны — 3534.

Қорлар мен экспозиция Шал, ақын ауданының тарихына, Сергеевка  қаласының атақты тұлғаларға арналған аумақты материалға толы.

Экспозиция өлке тарихы ертедегі заманнан қазіргі күндерге дейін  тарихи кезеңдерге бөлінген.

Ұлы Отан соғысына арналған экспозиция мұражайдың көлемді бөлігін  қамтиды. Мұражай қорларында аудан  тарихына қатысты фотобейнелер, қол  жазбалар, әр қилы құжаттар сақталған.

2009 жылы Сергеевка қаласында  қаланың құрылу күніне 40 жыл толу  мерекесі тойланды.

Мұражаймен «Сергеевка -кеше, бүгін, ертең" атты көрме дайындалды. Қала, су қойма мен субайланысының алғашқы құрылысшылары шақырылды.

Мұражайда бейбітшілік күні, Конституция күні, Білім күні, Қарт адамдар үшін ашық есік күндеріне  арналған сабақтар өтеді.

Явленка тарихи-өлкетану мұражайы

Есіл ауданының Явленка  тарихи-өлкетану мұражайы 1972 жылы

19 желтоқсанда жауынгерлік  және еңбек даңқы мұражайы  ретінде 17 жыл бойы бірінші  қоғамдық директоры мен қордың  басты сақтаушысы өлкетанушы  М. П. Ключеровпен негізі қаланған  еді.

1983 жылы Қазақ КСР мәдениет  министрлігімен мұражайға халықтық  атағы беріліп, ал 1990 жылдан мемлекеттік  мәртебеге ие болды.

Көлемі 210 ш.м. тұратын 7 экспозициялық  залдары бар. Мұражай жәдігерлері  ғасырлардағы аудан тарихы, оның аса  маңызды тарихи оқиғалары мен  аудан өмірінде жарық із қалдырған  тұлғалар туралы әңгімелейді.

Мұражайда экскурсиялар жүргізіледі, дарынды қызығушылық тудыратын  адамдармен кездесулер, басқа да іс-шаралар  өткізіледі.

Өлке тарихын зерделеу, ауылдардың құрылуы, біздің бабаларымыздың мәдениеті мен дәстүрін зерделеу бағыттарында ғылыми-зерттеулік жұмыстар іске асырылады.

Мұражайда Кеңес Одағының батыры Т. С. Позолотин, Г. З. Закиров, соғысқа қатысушы И. А. Ошмарина, С. Т. Белопухова және тағы басқалардың Ұлы  Отан соғысы қайраткерлерінің жиынтығы саны жағынан ең үлкен бөлігін  құрайды.

Мұражай «Жерлестер» аудандық клубы, аудандық ардагерлер кеңесімен  бірлесе жауынгерлік отансүйгіштікке  баулу жұмыстарын жүргізеді

Қорытынды

Сонымен қорытындылай келгенде, бүгінгі күні Солтүстік Қазақстан облысы — республиканың солтүстік қақпасы. Солтүстік Қазақстан облысының әкімшілік орталығы – Петропавл қаласы, 1752 жылы негізі қаланды. Облыста 13 әкімшілік аудан бар; 5 қала – Петропавл, Булаев, Мамлют, Тайынша, Сергеев; 4 қала типтес кенттер – Смирнов, Талшық, Еңбек, Кішкенекөл. Облыс аумағы Қазақстанның Қостанай және Ақмола облыстарымен және Ресей Федерациясының Қорған, Түмен, Омбы облыстарымен шекараласады. Солтүстік Қазақстан облысы – Қазақстанның солтүстігінде орналасып, (Сары-Арқа) Қазақтың ұсақ үстүртінің бір бөлігін және Батыс Сібір ойпатының қиыр оңтүстігін алып жатыр. Жер бедерінде ойлы көл қазандықтары, дала ойпаттары, аласа таулар мен ауысып келген жалдар көп кездеседі. Оңтүстік-шығысы мен оңтүстік-батысында биіктігі 115 - 120 м биіктер солтүстік-шығысында, оңтүстігі мен оңтүстік-шығысында 200 м жетеді. Облыстың оңтүстік-батыс бөлігі(Сары-Арқа) Қазақтың ұсақ үстүртіне жатады және Көкшетау қыратының солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Сары-Арқа – ежелгі таулы ел, жер қыртыстарының құрылымы палеозойда пайда болған. Уақыттың өтуімен табиғи факторларының әсері таулы бедерге таңғажайып түр береді. Қалың ормандармен қаптаған қыраттар әсем, құмды жағажайлармен тұщы және тұзды көлдердің қазандықтарында орналасқан. Орманды-далалы зоналарда қалың қайың шоқтарын тамашалауға болатын «Ақ қайыңдар аймағы» ақындық атауы осыдан. Облыста пайдаланылып отырған ауыл шаруашылық маңызы бар жердің көлемі 6,7 млн.гектар. Ал егістік жер мөлшері 4,6 млн.га. Соңғы үш жыл ішінде тыңайған жерлер мен жерді түбегейлі жақсарту нәтижесінде егістік көлемі 432 мың га артты. Осы жылы ауыл шаруашылық дәнді дақылдарды егетін егіс көлемі 4,5 млн.га жеткенін айтқым келіп отыр. Егіннің сапасын арттыру үшін ылғалды сақтайтын жаңа технологияларды енгізумен бірге тыңайтқыштың жаңа түрін пайдаланудың маңызы зор. Егер 2006 жылы ылғалды сақтайтын технологиялардың 500 мың га. жерге пайдаланылса, 2009 жылы жаңа технологиялар 2,9 млн. га жерге, анығырақ айтқанда, 6 есе мөлшерде артық енгізілді. Биыл осы технологиялар бойынша игерілетін егістік көлемі 3 млн.га жетті.     Петропавл (қазақ БАҚ-тарында Қызылжар деп те аталады - Солтүстік Қазақстан облысының қаласы, облыс орталығы (1936 жылдан). Қаланың негізі Есіл өзеннің оң жағалауында 1752 жылы қаланған. Облыс мұражайлары: Солтүстік Қазақстан облысының тарихи-өлкетану мұражайы, Бейнелеу өнерінің мұражайы, «Абылай ханның резиденциясы» мұражай кешені, Мағжан Жұмабаевтың мұражай, «Қарасай мен Ағынтай» мемориалдық кешені, И.Шухов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйі, Жазушы Ғ.Мүсіреповтың үй-мұражайы, С.Мұқанов атындағы әдеби-мемориалдық мұражай-үйі, Шал ақын ауданының тарихи-өлкетану мұражайы, Явленка тарихи-өлкетану мұражайы.             Өткен кезеңде мұражайлар 2 514 экскурсия, 568 лекция, 283 көрме ұйымдастырды, 157692 адамға қызмет көрсетті. 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. http://refik.ucoz.kz
2. http://ru.wikipedia.org
3. http://kz.sko.kz
4. http://nur.kz
5. http://kaz.gazeta.kz
6. http://kk.newikis.com  сайттары.