Бизнес-жоспардың теориялық аспектілері

9. Әрекеттегі құқықтық нормалар мен ережелерді жариялау. Ішкіфирмалық қызмет “public relations” компания қызметкерлері арасында түсіндірме жұмыстар жүргізеді. Компания қызметіне қатысты болғандықтан, құқықтық реттеу мен заңдар жүйесі туралы жарималар жасайды, сонымен қатар оның басшыларының жаңа өкімдері мен ережелерімен байланысты хабардар етеді.

Ішкіфирмалық қызмет “public relations” жоғарыда қарастырылған барлық қызметтері үшін бір жалпы принцип сипатты: барлық жұмыскерлер компания басшылары үшін олардың пікірлері өте маңызды екеніне сенімді болуы керек және олар пікірлерін ашық және еркін айта алады, ал басшылар барлық уақытта оны тыңдауға дайын болулары керек.

Ішкіфирмалық отандық қызмет “public relations” Ресейдің өздік жағдайларында, бұрынғы кәсіпорында қолданылған партиялық және комсомол ұйымдарының тәжірибелерінің белгілі бір аспектілерін қолдана алады (әңгіме олардың мазмұны туралы емес, олардың кадрлармен жұмыс істеу пішіндері мен әдістері туралы).

Өздерінің қызметін орындау үшін, ішкіфирмалық “public relations” саласындағы мамандардың жеткілікті тиімді құралдары бар. Олардың қатарына ескеріліп кеткен, ішкіфирмалық басылымдарда жатады. Мысалы, Ұлыбританияда осындай бюллетендер мен басқа фирма ішіндегі басылымдыр шығаратын компаниялар жүздеп саналады. Соңғылары шағын журналдарды немесе бюллетендерді, көп тираждыларды және қабырға газеттерін, ақпараттық парақтарды көрсетеді. Олардың ішіндегі әйгілісі ақпараттық тақталар. Оларды, сәйкесті ақпаратпен көбірек адамдар танысуы мақсатында, ұйымның ғимараттарында, бөлмелерінде орналастырады. Ол барынша әртүрлі болады және жоғарғы басшылардан шығуы міндетті емес. Ақпараттың сипаттамасы ақпарат тақтасының типіне байланысты. Кез – келген ақпаратты орналастыруға болатын тақталарда болады. Бірқатар жағдайларда тақталарды секциялар қатарына бөледі, олардың әрқайсысы ақпараттың белгілі бір түріне арналған. Бұл тақталарға хабарламаларды орналастыру бірнеше сатылардан тұрады: ақпаратты кез – келген түрде “public relations” менеджеріне береді; ол бұл ақпаратқа қажетті сыртқы түр береді және оны қажетті мөлшерде (санда) тираждайды; осы ақпаратты тақтаға орналастыруменде ол айналысады.

Техникалық қатынаста ішкіфирмалық коммуникацияның ең күрделі құралы болып табылатындар бейнетаспалар мен теледидар. Фирма ішіндегі ақпарат көгілдір экранға жазылып алынған немесе тікелей эфир әдісімен беріле алады. Коммуникацияға салмақты көңіл аударатын, фирмалар бұл каналды тұлғалар аралық коммуникацияда тиімді қолданады.

Ішкіфирмалық “public relations” құралдарының қатарында, қызметкерлер оларды белсенді қолдана алатын, ұсыныстар мен ескертулерге арналған жәшіктерде бар.

Компанияға жаңадан жұмысқа келгендер үшін, корпорацияның мақсаттары мен мәдениетін дұрыс қабылдауға көмектесуге арналған арнайы ақпараттық әдебиеттер болады. Осы мақсатта компанияның тарихының баяндалуы, оның қызметінің негізгі бағыттары, басқару құрылымдары мен менеджмент бернелері қызмет атқарады. Әншейінде, мұндай текті ақпарат, әрбір жаңа келгендерге ұсынылатын, буклет түрінде рәсімделеді. 

“public relations” саласында білікті мамандары бар батыс компаниялары, әртүрлі деңгейдегі қызметкерлер үшін және компанияның түрлі кәсіпорындарында арнайы конференциялар ұйымдастырады. Жалпы ұлттық конференцияларда жүргізуге болады. Олар, пікірлер мен ақпараттарды алмастырудан өзге қызметкерлерде «бір команда» рухын қолдауға белсенді қолданылады.

Бөлімшелері , филиалдары немесе өндірістік нүктелі көп компаниялар, жоғарғы басшылардың сол жерлерге ресми сапарлары тәжірибеге енгізген. Көбінесе мұндай сапарлар қандайда бір бөлімшенің немесе филиалдың бір маңызды жағдайларына үйлестіріледі. Мұндай ресми сапарлар тәжірибе алмасу мақсатындада жүргізіледі, ол кезде компанияның өндірістік бөлімінің жұмыскерлері өткізуші бөлім немесе қаржы бөліміне барады, ол жерде сәйкес бөлімнің қызметінің сипатымен және ерекшеліктерімен танысады. “public relations” саласындағы мамандар қызметкерлер үшін біріктірілген шараларды ұйымдастыруға үлкен мән береді (туған күндерді тойлау, компанияның өміріндегі есте қалар күндерді атап өту, компаниның әртүрлі бөлімдері мен бөлімшелерінің арасындағы спорттық жарыстар, жәнеде т.б.).

Компанияның қызметін түсіндіріп тарату үшін фирма ішінде мұражай, тұрақты әрекеттегі немесе уақытша көрмелер ұйымдастырылады. Олар қызметкерлер мен сырттан келушілерді компания қызметінің тарихымен және қазіргі кезеңімен, оның өнімімен, менеджмент пен маркетинг тәжірибелерімен таныстыруға арналған.

Жоғарыда айтылып кеткен бейне- және аудио материалдар жаңа қызметкерлерге арналған немесе меншікті компаниясының акционері болуға жиналған қызметкер үшін.

Қазіргі “public relations” арсеналында ішкіфирмалық коммуникацияларды жүзеге асырудың басқада тиімді әдістері бар. Олардың көбісі мен қазақстандық мамандар жақсы таныс,  оданда бұрын, бұрынғы орталықтандырылған басқару жүйесі шеңберінде белгілі бір түрде әлдеде оларды қолдануда тәжірибелері бар. Дегенмен, көптеген жағдайларда, бұл әдістер бәрінен бұрын, «біріккен команда рухын» жасау және қолдаудың, басқарушылар мен басқарылушылар арасындағы жақсы сенімшілдік пен өзара әрекеттесуінің арқасында қызметкерлердің тиімді жұмыстарын өсіру үшін нақты мәселелерді шешуге қарағанда, белгілі бір идеологиялық және саясаттық мақсаттарды ұске асыру үшін қолданылды.

“Рublic relations” туралы менеджменттің пернесі ретінде айта отырып,  ескеру керек, әңгіме бір немесе бірнеше әдістердің оқшауланып қолданылуында емес, ал фирма ішіндегі коммуникацияның икемді және тиімді жүйесін жасау туралы екенін. Тиімді ішкі фирмалық коммуникациялар, уәждеменің барынша жоғары деңгейіне шығудың әрекеттегі құралы қызметін атқарады – мысалы, әлеуметтік деңгей, сыйласу деңгейі және өздік өткізілімдік сияқты.

Менеджменттегі барлық қабылданған уәждеменің тұжырымдамалары коммуникацияның қызметкерлер уәждемесінің жоғары деңгейін қамтамасыз етуінің маңызды мәнін көрсетеді. Ішкі коммуникациялар мен уәждемелердің арасындағы өзара байланыс көзге көрініп тұр. Қазіргі кездің менеджментінде “адамдарды басқару олардың ықыластарын басқару арқылы”, ең алдымен, тиімді  коммуникациялар көмегімен жүзеге асырыла алады.

Жоғарыда айтылғандарға байланысты маркетингілік стратегияны жетілдіру үшін фирмаға келесідей ұсыныстар беруге болады:

Кәсіпорынның жарнамалық қызметінің әрекеттегі әдістерін (стенділер, витриналар, көрсеткіштер, газеттер) радиожарнамамен толықтыру тиімді.

Мүмкіндігінше туристік бағыттарды кеңейту және оны жарнамада көрсету.

Жарнамалық компанияны сауатты жоспарлауға көңіл аудару. Тапсырыскерлер қажетсінуінің динамикасын бақылау мақсатында мониторингілік зерттеу жүргізу ұсынылады.

 

 

 

 

3.Туризм саласында  бизнес-жоспардың қажеттілігі

3.1 Туристік саладағы  бизнес-жоспар ерекшелігі

 

Туризм – ең қарқынды дамып келе жатқан шаруашылық қызметтің бір түрі.  Туризм қалалардық инфрақұлымының дамуына, халықты жұмыспен қамтымасыз ету, экономикалық жағынан жақсаруға үлкен үлес қосады. Бүкіләлемдік Туристік Одағының мәлңметтері бойынша 2014 жылға қарай туристердің саны 1018 миллионға өспек. Қазақстанның туризмі басқа мемлекеттерге қарағанда абжауқын көрінеді, соған қарамастар біздің мемлекеттегі көптеген өзгерістерді көруге болады. Мысалы, «Туристік қызмет туралы заң» заң қабылданған, лицензиялау мен сертификаттау енгізілген, туризм және спорт министіргілі жұмыс істеп жатыр. Алматы туризмнің орталығына айналып келе жатыр.

Туристік бизнес  –  оңай және тез арада көп табыс әкелетін емес. Бірақ ол – алдын-ала білінеді, яғни алдын ала комиссия мөлшері белгілі, адамдардың дәстүрлі қай жаққа баруының бағыты белгілі, күні, ұшу уақыты белгілі. 

Егер барлығын жақсылап есептеп, барлық мәліметтерді ескере отырып, аяқ асты жағдайларды дұрыс шешу арқылы алға қойған мақсатқа жетсек, онда ойлағандай табыс табуға болады.

Біріншіден, бұл іс-әрекеттің түрі маусымдық мінезге ие, сондықтан турагенттіктің жұмысшылары өздерінің қозғалысты және жағдайды бағалауы қажет, яғни қысқы демалыс ұсыну немес сол сияқты фирманы қалыпты жағдайда ұстап тұратын басқа да қызмет түрлерін ұсынуы қажет.

Екіншіден, туристік саяхат – бұл адамдардың ең бірінші қажеттілігі емес, бұл адамдардың табысына байланысты болады. Сондықтан турларды жасаған кезде сол мәселелерді де ескеру керек. Мысалы, қымбат емес автобус турлары неме индивидуалды "VIP" турлар.

Үшіншіден, бұл ешкімге де құпия жағдай емес, біздің мемлекетте негізінен шығу туризмі қарқынды дамыған, ал ол болса мемлекетіміздің бюджетінде кері әсерін береді, сондықтан кіру туризмін дамыту үшін жайлы демалыс ұсынатын шарттар жасаған дұрыс болады.

Бірақ ол үшін ішкі инфрақұрылымды дамыту керек (мемлекет ішіндегі авиа тасымалдауды жақсарту, қонақ үйлерді жаңарту, туристік барларды жаңарту, мотелдерді жаңарту, қызмет көрсету саласын оқыту арқылы жақсарту және т.б.). Статистикалық мәліметтер туристердің шет елдерге шығуының көптігін көрсетеді.

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Нарықтың экономикада бизнес-жоспар кәсіпкерліктің барлық сферасында қолданылатын негізгі жұмыс құралы болып табылады. Бизнес-жоспар фирманың қызмет процесін сипаттайды, кәсіпкердің ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді мақсаттарын анықтап, оларға жетудің тактикасы мен стратегиясын көрсетеді. Жақсы әзірленген бизнес-жоспар фирманың өсуіне, нарықта жаңа позицияларды басуға, инвестициялық және несиелік ресурстарды алуға, өзіндік дамудың перспективалы жоспарын құруға, жаңа тауарлар мен қызмет өндірісінің және оларды тартудың рационалды әдicтepiн тандау концепцияларын құруға көмектеседі.

Бизнес-жоспар фирмаішілік өзгерістерге немесе нарықтағы өзгерістерге байланысты жаңаланып отырады, оған өзгерістер енгізілді. Бизнес-жоспарды әpбіp фирма көлемінде байланыссыз құрады. Кіші фирмалар бизнес-жоспарды әзірлеуге консалтинг ұйымдардың мамандарын шақыра алады.

Бизнес-жоспар төмендегілерге cүйенеді:

- белгілі бip тауар (қызмет) өндірісінің нақты жобасына-бұйымның жаңа типінің құрылуы немесе жаңа қызметтердің көрсетілуі;

- өндірістік шаруашылық және коммерциялық қызметтердің жан -жақты талдауына, оның мақсаты әлсіз және күшті жақтарын көрсету, басқа ұқсас фирмалардан өзгешеліктері мен спецификаларын көрсету болып табылады;

- нақты қаржылық, техника-экономикалық және ұйымдастырушылық механизмдердің зерттелуі, ол экономикада нақты мақсаттардың жүзеге асырылуы үшін қолданылады.

Кәсіпкерліктің жұмысының жемісті болуы оның басшылырында, басқару стратегиясында және бизнес - жоспардың дұрыс құрылуында. Бизнес - жоспар кәсіпкерлік саласындағы өте құнды құжат. Ол кәсіпорынның болашақтағы жемicтepi. Бизнес - жоспар бұл кәсіпкерлік қызметтің негізгі мәселелері қамтылған, яғни кәсіпкердің өзекті мәселелері таңданып, оны шешу жолдары қарастырылған маңызды құжат. Әсіресе бүгінгі таңда жаңа ақпараттық технологиялардан пайдаланып бизнес-жоспар жасау өзекті мәселеге айналып отыр. Яғни, әрбір экономист мамандығын меңгерген маман MS Excel мүмкіндіктерін пайдалана білуі керек.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1. Абрамов Л.Е. Основы анализа финансовой, хозяйственной и инвестиционной деятельности предприятия: М.: Экономика и жизнь, 1994
2. Алексеева М.М. Планирование деятельности фирмы: М.: "Наука". 1997
3. Бизнес - план: Методические материалы/ Под рад, проф, Р.Г.Маниловского.
4. Бизнес - план: полное руководство /Колин Барроу, Пол Барроу, Роберт Браун. -Пер. с анг. М. Веселковой. -М.: "Фаир-Пресс", 2003.
5. Воркуеев Б.Л. Модели экономического равновесия. М.:"Юнити", 1990.
6. Голубков Е.П. Маркетинговые исследования: теория, практика.-М.: "Финпресс", 1998.
7. Дүйсен Г.М. Основы формирования и развития индустрии туризма в Казахстане. Алматы, 2006. С. 94.
8. Дюсембаев К.Ш.Анализ финансового положения предприятия Учебное пособие. – А.: «Экнономика», 1998.
9. Ердавлетов С.Р. География туризма. История, теория, методы, практика. Алматы, 2008ж.
10. Ким И.Г., Тарапунова Г.С. Как разработать бизнес – план. – Алматы: “LEM” 1998.
11. Лабароторные работы на персональном компьютере /И.Ф. Цисарь.-М.
12. Маниловского Р. Г. - М.: Финансы и статистика, 1996.
13. Тулегенов Б.Т., Джолдасбаева Г.К. Разработка бизнес - плана на предприятии. – Алматы,1997.
14. www.astana.kz
15. www.krugosvet.ru