Сынаудың жіктелуі. Сынау бағдарламасы

Егер үлгi аралықтары үштен бiр немесе үлгiнiң қиратуын жазықтығы орташа емес тозса, тiк жазықтыққа 15ке қарағандасы көп еңкейсе, онда бұл сынау нәтижесi үлгiлердiң топтамасының бетонының орташа берiктiгiнде анықтауында есепке алмайды. Үлгiлер 5-сызбаға арналған пресстер немесе сынау құрылымынның тақталарында орнатады

 

              а)Цилиндрлік үлгі;             б) ұяшықты          в)куб үлгілері

  бетонның барлық  түрлері              бетоннан              бетонның барлық түрлері                         

 

 

 

 

 

 

 

 

г) ауыр бетонның призмалық  үлгісі

5-сызба. Сынаудың созылу  кезіндегі жару схемасы.

Құрыштан жасалған шанышпалы төсеммен және Куба бетiнiң аралығында үлгiсiне күштер бiр қалыпты берiлуi үшiн немесе престің тiрек тақталарының арасындағы үлгiнiң бетiнің ұзындығы фанера, қатырма төсемiн кемiнде орнатуға қосымша ретінде рұқсат етiледi. Үлгiлер - призма ұзындығы бойынша бiрнеше қималарда дәйектi түрде жарады. Жаруды қималар арасындағы қашықтық призманың биiктiгiнiң жартысы болуы керек.

Орташа тығыздығын кезіндегі  сынау жүргізген кезде терiс форманың үлгiлерiнiң көлемiн көлем өлшегiште немесе гидростатикалық өлшеулермен анықтайды. Сынау алдында бетонның сызат бетiнде каверналары болмайтын шырын кез-келгенше құрылымды қабыршақ болатын үлгiлердi тәулік бойы сумен парафиндеп немесе қанықтырады. Тазарту төмендегiдей өндiрiп алады. Тұрақты массаға дейiн құрғатылған үлгi 60 дейiн қыздырады және мұндай оның бетiнде 1 мм шақты жуандығын парафинның қабыршағы iріктену үшiн есептеумен ерiтiлмеген парафиндерға әлденеше батырады. Үлгіні осыдан кейін өлшейді. Тазарту төмендегідей жүргізіледі: үлгіні қалыпты температураға келгенше кептіргіш шкафта 60 градусқа дейін қыздырады. Қаламның көмегімен парафинмен толтырады 100 қыздырылған күйде.  Осыдан кейін үлгілерді өлшейді.

6-сызба. 1 - ыдыс; 2 - труба; 3 - суды жинау үшiн сыйымдылық.

7-сызба. 1 - сумен ыдыс; 2 - үлгi үшiн аспа; 3 - үлгi; 4 - салмақтар; 5 - ұсақ гiр.

Екiншi тазарту мұндай үлгiде 1 мм жуандығын парафинның қабыршағы iріктену үшiн есептеумен ерiтiлмелi парафин туралы екi еселi батулармен өндiрiп алады. Содан соң үлгiлерді қайта өлшейді. Көлем өлшегiш кез келген форманың ыдысы болады, шама қай үлгiлер осы стандартта ескерiлген өлшеммен сынап көруге мүмкiндiк бередi. (20 ± 2) °С температурада көлем өлшегішті сумен толтырады. Тұрбалардан қашан тамшы құлауы тоқтатылғанша дейін, оған астында алдын ала ойлап-пiшiлген сыйымдылықтарды құрады.

Жылу өткізгішті анықтау кезіндегі сынау жүргізген кезде сынау алдында үлгілерді өлшейді. Кептірілген үлгілер үшін ылғалдылығы өзгергенін анықтайды. Үлгілер немесе рамасын бұйымдармен бірге жылу ауыстырғыш арасымен орнатады. Үлгілердің орналасуы көлденең және тігінен болып келеді. Көлденең орналасқан үлгілердің ажылу ағыны жоғарыдан төмен қарай орналасқан. Берілген жылу ағының температурасын мағынасын орнатады. Температураның төмендеуі кептірілген үлгіде 10-30 градус аралығында болуы керек, орташа температура кезінде үлгілерді сынауға минус 40тан плюс 40градус болады. Ағымында 30 мин дәйектi түрде он өлшемдер жылу үлгiнiң тұрақты жылулық күйiнiң анықтауларынан кейiннен өткiзедi. Егер үш өлшемдер бiртiндеп жылу  болса жылу ағынының түрлендiргiштер арқылы әрбiр 10 мин шығарылған эққда болса, үлгiнiң жылулық күйi тұрақты санайды, 5% олардың орташа мәнi аспайтын ауытқуларды бередi. Өлшеп болған соң үлгілерді өлшейді. Өлшеу нәтижелер үлгiнiң массалары өзгерiс енгізілсе осы өлшеудiң нәтижелерiне енгізу керек. Нақты түрдiң материал немесе бұйымына НТҚ сәйкес үлгiнiң тығыздықтарын анықтайды. Сынаудың нәтижесін протоколға енгізеді.

 

4.5 Сынау нәтижелерін  өңдеу

Қысу және созылу кезіндегі  беріктіктігін анықтау кезінде  сынау барысында сығуды бетонның беріктігін 0,1 МПа (1 кгс/см2) дәлдікке дейін, созылуға сынағанда 0,01 МПа (0,1 кгс/см2) дәлдікте мына формулалар бойынша есептеп шығару керек:

Қысу кезінде:

Остік созылу кезінде:

Жарылу кезіндегі созылу:

Иілу кезіндегі созылу:

мұндағы : F   - бұзушы салмақ, Н (кгс);

       А    - үлгінің жұмыс аланың қиылысы ,мм2 (см2);

       a, b, l – сәйкес ені, призмалардың жоғарғы қиылысы және сынау барысындағы иілу кезіндегі созылу тіреуіштердің арасындағы ара қашықтығы мм (см);

       a, b, g, d- бетонның беріктігін масштабтық коэффициентінде келтіргенде үлгілердің бастапқы өлшемдерімен;

       kw- сынау кезіндегі үлгінің ылғалдылығын есептегенде ұяшықты бетонға түзетілген коэффициенті..

Жылу өткізгіштікті Вт/(м×К) келесі формула бойынша есептейді:

мұнда : d — үлгінің қалыңдығы, м;

             Dt – үлгілердің жоғарғы бөлігіндегі температурасының төмендеуі, °С;

             qср – жылу ағынының орташа тығыздығы, Вт/м2;

             rк — үлгілер арасындағы термиялық кедергі мен жылу алмасу немесе үлгі қабаттары, м2×К/Вт, Rк = 0,005 м2×К/Вт;

             п — байланыс саны.

Жылу ағынының орташа тығыздығы (qср) жылу ағынының орташа арифметикалық мәні ретінде есептеп, үлгілердегі кіріс және шығыс еспетейді.

Жылу ағынының тығыздығы (q1,2) Вт/м2, кіріс және шығыс үлгілерді келесі формуламен анықтайды:

q1,2 = К1,2*Еq1,2

мұндағы: К1,2 - жылу ағынының түрлендіргіш градуирлік коэффициенті, Вт/(м2×мВ);

       Еq1,2 - Термо-ЭДС жылу ағынының түрлендіргіш, мВ.

Бетон үлгісінің тығыздығы rw, 1 кг/м3 ауытқуда келесі формула бойынша есептейді:

мұнда: m –үлгі массасы, г;

             V – үлгі көлемі, см3.

Бетонның сериялық үлгілерінің  тығыздығы орташа арифметикалық  мәндерінің нәтижесін сериялық үлгілерді  сынаудан алады.

Нормалы ылғалдылықтағы бетонның тығыздығын rн (кг/м3) келесі формула арқылы анықтайды:

                                                     

мұндағы: rw – ылғалдылықтағы бетон тығыздығы Wм, кг/м3;

       Wн – бетонның нормаланған ылғалдылығы, %;

       Wм – сынау кезіндегі бетонның ылғалдылығы, %.

Сынау нәтижелерін журналға тіркеп, келесі бөлімдерден тұруы керек:

- үлгі маркасы;

- бетонның жасы және сынау күні;

- сынау кезіндегі үлгінің;

- сериялық үлгілердің және бетонның үлгілерінің тығыздығы.

Массасы Wм бетон үлгісінің ылғалдылығы пайыз есебінде 0,1 % ауытқумен келесі формула бойынша анықталады:

 

 

мұнда : - кептірілгенге дейінгі бетон үлгісінің массасы, г;

        - кепкеннен кейінгі бетон үлгісінің массасы, г.

Көлемі Wo бетон үлгісінің ылғалдылығы пайыз есебінде  ауытқумен келесі формула бойынша анықтайды:

мұнда: - құрғақ бетонның тығыздығы, г/см3;

       - судың тығыздығы 1 г/см3.

Үлгі бұйымдарының сорбционды ылғалдылығы (Wс) пайыз есебінде келесі формуламен есептейді:

мұнда: м1 – сорбция процессі аяқталғаннан кейін бұйымдардың үлгі бюкстің массасы, г;

  м2 - тұрақты массаға келгенше дейінгі кептірілген бюкс массасы, г;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Осы курстық жобада құрылыс  материалға, оның ішінде ұяшықты бетонды сынауға арналған сапа көрсеткіштеріне байланысты сынау жұмыстары жүргізілді. Ұяшықты бетонды сынаудан өткізген кезде қысу және созылуға беріктігін, орташа тығыздығын, ылғалдылығын, жылу өткізгіштігін, сорбциондық ылғалдылығын, бу өткізу кедергілерін, призмалық беріктіктіктерін анықтап, стандарт талптарына сай нәтиже алды. Осы жасалынған жұмыстардың нәтижесіне сүйене отырып жоғары сапалы ұяшықты бетон келесідей техникалық талаптарға сәйкес болуы керек.

Бетондарды көлемдi масса бойынша: ерекше ауыр (артық тығыздық  2500 кг/м³) барит, магнеттік, лимониттік; ауыр (тығыздығы 1800 ден 2500 кг/м³)- гравийдік, щебёндік (базальтік, әктік, граниттік); жеңіл (тығыздығы 500 ден 1800 кг/м³) — керамзитобетон, пенобетон, газобетон, арболит, вермикулиттік, перлиттік; жеңілдеу (тығызыдығы 500 кг/м³ кем емес).

Қысу және созылуға беріктігін ескере отырып, ұяшықты бетон үшін ол 25-30 МПа құрайды. Беріктікті сипаттау кезінде беріктік дәрежесіне (Д200, Д250, Д300, және т.б.) байланысты «Д» әрпімен белгілейді. Құрылыс кезінде осы параметрлерді ескерген, яғни 2-3 қабатты коттедждерді қалаған кезде Д200 маркісін қолдануға болады, ал көп қабатты үйлерді салғанда Д250 және одан да жоғары маркілерді қолдану керек.

Бетонның орташа тығыздығы 1000 кг/куб метр болуы керек.

Бетонның ең жоғарғы  температурасы 105-115 °C аспауы қажет.

Құрылыс материалдардың ішінде ұяшықты бетон озық болып есептеледі. Ұяшықты бетон экологиялық таза өнім болып келеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

 

1.  Тайманова Г.Қ., «Өнімді  сынау, бақылау және өнім қауіпсіздігі»  пәні бойынша оқу-әдістемелік  кешен. Астана 2008

2.  ГОСТ 25485 – 89 Ұяшықты бетон. Техникалық  шарттары.

3. ГОСТ 10180 - 90 "Бетоны. Методы определения прочности по контрольным образцам" .

4. ГОСТ 12730.1-78 «Бетоны. Методы определения плотности».

5. ГОСТ 12730.2-78 «Бетоны. Метод определения влажности».

6. ГОСТ 7076-87 «Материалы и изделия строительные. Метод определения теплопроводности».
7. ГОСТ 24816-81 «Материалы строительные. Метод определения сорбционной влажности».
8. ГОСТ 25898-83 «Методы определения сопротивления паропроницанию».
9. ГОСТ 24452-80 «Бетоны. Метод определения призменной прочности, модуля упругости и коэффициента Пуассона».