Сынаудың жіктелуі. Сынау бағдарламасы

МАЗМҰНЫ
		бет
КІРІСПЕ		4
1	БАСТАПҚЫ МӘЛІМЕТТЕР	5
2	ҰЯШЫҚТЫ БЕТОННЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ	9
3	ҰЯШЫҚТЫ БЕТОНҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР	11
3.1	Жалпы техникалық талаптар	11
3.2	Ұяшықты бетонның сынауға жататын сапа көрсеткіштері	13
4	ҰЯШЫҚТЫ БЕТОННЫҢ СЫНАУ ӘДІСТЕМЕСІН ҚҰРУ	15
4.1	Сынаудың жіктелуі. Сынау  бағдарламасы	15
4.2	Сынауға арналған құрылғылар мен аспаптар	15
4.3	Үлгілерді сынауға дайындау	16
4.4	Бұйымды сынау әдістемесі	20
4.5    Сынау нәтижелерін  өңдеу		23
ҚОРЫТЫНДЫ		26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР		27

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   

 

 

КІРІСПЕ

 

Материал – материалды шындық, яғни құрылыста, өнімді өндіруде немесе басқа материал, объект немесе зат  өндіруде қолданады.

Құрылыс материалдар  – материал, яғни ғимарат немесе басқа да үйлердің құрылыстық конструкциялық жасау және де құрылыс бұйымдарын өндіру.Көптүрлі құрылыс материалдары мен бұйымдары олардың әртүрлі химиялық құрамдары мен құрылыстары бойынша әртүрлі саладағы ұйымдарда, бірақ көбіне – социалды жоғары саладағы техникалық өнеркәсіптерде өндіріледі.

Қолдану саласы мен материалдарды  алу ерте заманнан анық болды, өйткені  олар оны тұрмыста қолданып отырды және мәдениетін дамыту үстінде болды. Міне, сондықтан гректер адам тарихын  алтын, күміс, қола және темір ғасырлары  деп бөлген. Таулы нәсіл, жандыру  барысында тасқа айналатын балшық, табиғи цемент және олардың ерітіндісі.

Біздің елдің аймағында  ежелгі содан кейін орта ғасырларда жоғары және ескерткіш құрылыстар мен  ғимараттар алынды. Сонымен қатар, Арменияда, Грузияда, Азербайджанда тасты, силикаттық кірпішті, жеңіл және ауыр құрылыс ерітіндісін, тақтайша және басқа да керамикалық, темір құрылыс материалдарын пайдаланды.Ең терең зерттеулер кейіннен, яғни олардың сапасын анықтап, оны жақсарту үшін құратын, қасиетін өзгертуді анықтаған соң. Ең бірінші керамиканы анықтап, оны балшықты жағу арқылы алған болатын.

Құрылыс материалдарын  таңдаған кезде олардың жүктілікке тұрақтылығын тексереді. Кейбір материалдардың қысуға, кейбіреулерінің созуға тұрақты  талаптары болады. Материал әрдайым  қозғалтқыш күштерге қарсылық бере алу керек. Сонымен бірге материалдардың физикалық және химиялық факторларға тұратығын атап өту керек.

Бетон - қатудың нәтижесiнде және тып-тығыз (цемент немесе басқалар) байлаушы затқа араластыруға ұтымды жинақтап алынатын жасанды тас материалының толтырғыштарының құрылыс материалы. Кейбір жағдайларда арнайы қосымшалар ретінде бола алады. Соның ішінде ұяшықты бетонға келетін болсақ, ол жасанды кеуектi материал негiзінде минералды тұтастырғыш және кремнезем толтырғышы болып табылады.

Қазіргі уақытта елімізде құрылыс көлемі даму үстінде, сондықтанда елімізді сапалы құрылыс материалдармен қамтамасыз ету керек. Сонымен осы курстық жобада құрылыс материалдардың ішінде ұяшықты бетонның сапасына сынау жүргізуді мақсат қылып алдық. Бұл мақсатқа жету үшін келесі мәселелерді шешу керек:

• жалпы техникалық талаптарын анықтау;
• ұяшықты бетонға сынау өткізу үшін нормативтік базасын қарастыру;
• ұяшықты бетонның сапасын сынау және бағалау үшін сынау бағдарламасын құру;
• ұяшықты бетонның сынау картасын әзірлеу.

1 БАСТАПҚЫ МӘЛІМЕТТЕР

 

Өнімнің өмірлік кезең процесі маркетингтік зерттеуден басталады. Содан кейін жобалау және жаңа өнімді дайындау процестері болады. Жобаланып отырған өнімді дайындау үшін материалдық-техникалық жабдықтау, өндірісті дайындау және жалпы осы өнімді өндіру процесін бастау қажет. Бұдан кейін бақылау және сынау процестері жүргізіледі. Қажет болған жагдайда консервация, қорап, оны сақтау және тасымалдау процестерінде өнімді жүзеге асырғаннан кейін оның жұмыс істеу процесін алдын-ала қарастыру керек және ең соңында пайдаланылғаннан кейінгі жоюды.

Қандай да бір өнім шығаратын кез-келген ұйым сынау және сараптамалық зертхананың қызметін пайдаланылады. Көп жағдайда мұндай зертханалар ұйымның құрылымдық бөлімшелері болып табылады және сапа менеджментінің жалпы жүйесіне жатады.

Кәсіпорынның өнімінің өмірлік циклындағы сынау зертханасының рөлі едәуір маңызды. Зертхана темендегідей процестерге тікелей қатысады:

• жаңа жобаны жобалау және дайындау процесіне - әзірленіп жатқан материалдарды сынау мен сараптама жүргізуге;
• сатып алу процесіне - белгіленген материалдарды бақылау;
• өнімді өндірудің технологиялық процестеріне – технологиялық уақыт ішінде бақылаудың белгіленген нүктелерінде аралық өнімді сынау және сараптамадан өткізу. Сонымен қатар қоршаған орта мен жұмыс істейтін аймақтағы ауаның құрамын сараптау;
• дайын өнімді бақылау процесінде - шығарылатын өнім сапасының өлшемдерін бекіту үшін сынау және сараптау;
• жою процесінде - жойылатын материалдардың құрамын анықтау.

  Сынау міндеті – өнімнің сапалық немесе сандық қасиеттерін бағалау,

белгіленген жағдайда қажетті  қызметті атқаруға қабілеттілігін бағалау. Мұндай міндет сынау зертханаларында  шешіледі. Оның шешімі сынаудан кейін  өнімнің өлшемдері көрсетіліп, хаттама  толтырылады.

Бакылау міндеті – өнімнің қасиеттерінің нормативті құжаттарда оның ішінде, сынау қорытындылары бойынша көрсетілген талаптарға сәйкес келуі. Бұл міндетті хаттаманың негізінде сертификация бойынша органның сарапшылары орындайды. Сондықган бақылау міндетін сараптамалық бағалаудың міндеті деп айтуға да болады.

Нысаналарды бақылау  немесе өндіріс процесінің кезеңдері  төмендегідей болуы мүмкін:

• ұшатын - оны өткізу үшін уақыт шектелмейді;
• кезеңдік - белгілі бір уақыт аралығында өткізіледі (сағат, тәулік, айлар);
• үздіксіз - үздіксіз жүргізіледі (тұрақты).

Зерттеулік сынаулар қандай да бір сыртқы фактордың әсері кезінде нысананың тәртібін зерттеу үшін не болмаса, қажетті ақпарат көлемі болмағанда жүргізіледі. Сынау процесінде үлгінің жұмысқа қабілеттілігін бағалайды, конструкторлық шешімнің дұрыстығын, мүмкін болар қасиеттермен, өлшемдердің өзгеруінің заңдылығы мен қарқындылығын анықтайды.

Зерттеулік сынаулар жиі анықтау және бағалау үшін жүргізіледі.

Анықталған сынаулардың  мақсаты – берілген нақты және дұрыс бір немесе бірнеше шаманың мағынасын табу.

Кейде сынақ кезінде тек нысанның жарамдылығын ғана орнату керек, яғни бұл нысанның түрі белгілі талаптарға сай келе ме, жоқ па соңы анықтау керек. Бұндай сынақтар баға беру деп аталады.

Нысанның сапасын бақылау үшін өткізілетін сынақтар, бакылау сынақтары деп аталады. Бақылау сынақтарын тағайындау – жинақталған бұйымдардың немесе жасалу кезінде құрамды бөліктерінің белгілі бір даналарын техникалық жағдайына сәйкес тексеру.

Дәлелдеу сынақтарын өнім сапасының көрсеткіштердің көрсетілген мәніне жетуді қамтамасыз ету үшін, техникалық өзгерістер құжаттамаға енгізілетін әсерлерін бағалау үшін НИОКР деңгейінде өткізеді.

Алғашкы сынактар максаты – қабылдау сынақгарының үлгісін көрсету мүмкіндіктерін анықтау. Сынақты стандартқа немесе министрліктің, ведомстваның, мекеменің ұйымдастырушылық-әдістемелік құжаттарға сәйкес өткізеді.

Қабылдау сынақтарын өндіріске беретін өнімнің пайдалылығы мен 
мүмкіндігін анықтау үшін өткізеді. Бір рет шығарылған өнімнің қабылдау 
сынақтары осы бұйымдарды пайдалануға берудің лайықгылығы жөніндегі 
мәселені шешу үшін өткізіледі. Сынаққа тәжірибелі немесе басты үлгілері 
(партиялары) ұшырайды.

Кабылдау-тапсыру сынақтары өнімді қамтамасыз етуге немесе оны пайдалану туралы шешімдерін қабылдау үшін өткізіледі. Сынақты бір өнімнің немесе үлгілердің ішінен іріктеу арқылы өткізеді.

Кезендік сынақтар мынадай мақсатқа байланысты өткізіледі:

• өнім сапасының кезеңдік бақылауы;

• кезекті сынақтар арасындағы кезеңде технологиялық үрдістің тұрақгылығын бақылау;

• сол қүжаттарды кабылдау бойынша бұйымдарды жасалуының жалғастыру мүмкіндігін бекіту;

• бақылау кезеңінде шығарылған өнім сапасының деңгейін бекіту;

• қабылдау бақылау кезінде қолданылатын сынақ әдістерінің тиімділігін бекіту.

Шартты сынақтар – құрылымына немесе технологиялық үрдісіне енгізілетін езгерістердің тиімділігі мен пайдалылығын бағалау үшін өткізілетін бірыңғай әдіс бойынша біртипті өнімнің бақылауы. Сынаққа жасалу кезінде құрылымы немесе технологиялық үрдісіне өзгерістер енгізілген өнім үлгілері ұшырайды.

Қадағалау сынақтары пайдаланып жүрген дайын өнімнің үлгілерін тұрақты бақылаумен жекелей жүзеге асырылады.

Сертификаттық сынақтар қоршаған ортаның қауіпсіздігі және оны қорғау талаптарына сәйкестігін анықтау үшін өткізіледі, ал кейбір жағдайларда өнім сапасының маңызды көрсеткіштеріне байланысты: сенімділік, экономикалық т.с.с.

Сертификаттық сынақтар – НТҚ өнім сипаттарының талаптарына сәйкестігін бекітуге бағытталған іс-шаралар жүйесінің элементі. Сертификаттық сынақтар, негізі өндірушіге тәуелсіз сынақ орталықтары өткізеді. Сынақ нәтижелері бойынша сертификат немесе өнім сәйкестігінің белгісі беріледі, бұл сыртқы сауда операциялар кезінде өте маңызды.

Кезендік пайдалану  сынақтары денсаулыққа, қоршаған ортаға немесе оның тиімділігімен пайдалану қаупі түсу мүмкін көрсеткіштер өзгерген жағдайда өнімді одан әрі пайдалануға лайықтылығы немесе мүмкіндігін анықтау үшін өткізеді.

Сынақтар келесі деңгейлерде еткізіледі:

• мемлекеттік – қабылдау, біліктілік, инспекциялық, сертификаттық және кезеңцік сынақтар үшін (сапа сынағы бойынша өнімді аттестациялау кезінде олардың нәтижелері пайдаланылса);
• ведомствоаралық – қабылдау, біліктілік және инспекциялық сынақтар үшін;
• ведомствалық - қабылдау, біліктілік, сынақтар үшін.

Мемлекеттік сынақтар басты  ұйымдарда өткізілетін өндірістік-техникалық және мәдени-тұрмыстық маңызды өнім түрлері аталады.

Ведомствоаралық қабылдау сынақтарының комиссия құрамында бірнеше  ведомствалардың өкілдері болған кезде өткізіледі.

Ведомствалық сынақтар – мүдделі ведомства өкілдерінен құрылған комиссиясы өткізетін сынақтар.

Сынақ өткізу кезінде  сынақ нәтижелерінің ұдайы өндірісімен  дұрыстығы, қажетті нақтылығының бірлігін қамтамасыз ету қажет. Сынақ бірлігін қамтамасыз ету қайталау сынақтарының көлемін қысқартудағы жабдықтаушы мен тұтынушының қайталанған сынақтар нәтижесіндегі айырмашылықтарды жоюға бағытталған. Осыған байланысты басты мақсат өнім сапасы туралы сынақ ақпараттарын алу кезіндегі тікелей дұрыстығы мен толықтығы болып табылады.

Бірыңғай сынақ қамтамасыздығының  техникалық негізі аттестаттық сынақтық жабдықтар және сынақтан өткен өлшем  кұралдары, аттестация мен

тексеру кұралдары болып табылады. Бірыңғай сынақ қамтамасыздығының нормативтік-әдістемелік негізі болып табылатындар:

• өнім сынағы әдісінің стандарттары, сондай-ақ нақты өнімнің стандарттық және техникалық сынақ әдістерінің тараулары;
• өнім сынақтарының бағдарламалары мен әдістері;
• өнім сынақтарының жалпы талаптарын реттейтін сынақ бөлімшелерінің қызметінің орнатылған тәртібінің ұйымдастырушылық-әдістемелік құжаттары, сондай-ақ олардың өткізілуін қадағалау;
• мемлекеттік    бірыңғай    өлшемдерді    қамтамасыздық   жүйесінің стандарттары (МӨЖ).

Өткізілу орнына байланысты сынақты анықтайды:

• зертханалық, зертханалық жағдайда жүзеге асырылады;
• арнайы, сынақтық немесе ғылыми-зерттеу бөлімшелеріндегі сынақ жабдықтарында өткізіледі;
• полигондық, сынақ полигонында орындалатын жұмыстар, мысалы көліктерді сынақтан өткізу;
• заттай – тікелей арнайылығына байланысты сәйкес жағдайда пайдаланылатын сынақтар. Бұл жағдайда бұйымның немесе оның үлгісі құрамды бөліктері сыналмайды, тек дайын өнімнің өзі ғана сыналады;
• үлгі пайдалану арқылы сынақ өткізу бұйымның немесе оның құрамды бөліктерінің нақты (жеңілдетілген, азайтылған) үлгісіне жүргізіледі; кейде осындай сынақ кездерінде нысанның және оның құрамды бөлігін заттай сынағымен қатар математикалық және физика-математикалық үлгілерінің есептеуін өткізу қажеттігі туындайды.
• Сынақ созылуына бойынша:
• қалыпты, пайдалану жағдайында қарастырылғандай уақыт аралығында өнім қасиеттерінің сипаты туралы қажетті ақпарат көлемі алу қамтамасыздығының әдісі мен шарттары өткізіледі.
• Сынақтың ұзақтығына қарай:
• қарқынды, қалыпты сынақ кезінде қысқа мерзімде нысан қасиеттерінің сипаты туралы қажетті ақпарат алуды қамтамасыздығының әдістері мен шарттарын өткізіледі, қарқынды сынақ өткізу өнім құрудың шығындары мен уақытын қысқартуға мүмкіндік береді. Сынақ нәтижелерін қарқынды түрде алу қысымды жоғарылату, терметикалық сынақ кезінде температураны жоғарылату арқасында қол жеткізілуі мүмкін т.с.с;
• қысқартылған, қысқартылған бағдарлама бойынша өткізіледі. Әсер ету нәтижесіне байланысты сынақты анықтайды:
• қиратылмайтын - нысан сынақ өткізілгеннен кейін жұмыс істей береді (пайдалануға);
• қиратылатын - нысан сынақ өткізілгеннен кейін пайдалануға жарамайды.