Фирманың баға саясатына мемлекеттің ықпалы

     Бірінші топқа енетін тауарлар мен қызметтер  бағасын табыстар мен бағалар  бойынша Министаралық комитет реттейді, оны ұлттық экономика Министрі басқарады. Бұл орган бидай, темекі, мейіз, электроэнергия тарифтері, қоғамдық көлік, пошталық және байланыс желілері, әуежолаушылық тасымалдар, каботаж (кеме қатынасы) сапары бағаларын реттейді. Министраралық комитет құрамына қаржы, өнеркәсіп, ауыл шаруашылық, сауда министрлері және кейбір басқа министрлер (еңбек, денсаулық сақтау) кіреді.

     Екінші  топқа қалған тауарлар мен қызмет жатады. Оларға бағаларды сауда Министрлігі  реттейді. Министрлік өзінің орындаушылық қызметтерін (толық немесе бөліктеп) жергілікті билік органдарына беру мүмкіндігі қаралған. Сонда да олар қосымша рольді ойнайды. Өйткені сауда министрінің бекітуінсіз олардың шешімдерінің заңдық күші жоқ.

     Екінші  топ тауарлары мен қызметтері үш категорияға бөлінеді:

• Маңызды түрде жеткіліксіз. Бұл тауарларға бағаның жоғарғы шегі немесе пайыз түріндегі, не абсолюттік түрде максималды пайда орнатылады, әрі бөлшек және көтерме саудаларға жекелей қойылады. Бұл тауарлар категориясына жататындар: алкогольсіз ішімліктер, негізгі дәмтағам тауарлар, мейрамханалар, барлар, жеңіл асханалық (закусочные) қызмет көрсетулер, ауыл шаруашылық құралдары, автомобильдердің кейбір түрлері, оларға саймандар, бензин, мазут, дизельдік отын;
• Жеткілікті маңызды (жуу құралдары, жартылайфабрикаттар, гипс, асбест, автотұрақтардың, жоғарғы категориялы ресторандардың қызмет көрсетулері – барлық тауарлар мен қызметтердің 86 түрі). Бұл категория тауарларының бағасы аз дәрежеде қатал реттілікке бейімлелген және саудалық артық пайда алуды жою мақсатымен ғана бақыланады. 1987 жылдан тұрғын үйге жалдық төлем мөлшерін мемлекет анықтайды, бірақ шамамен барлық тұрғын үй қоры жекеменшік билігіне тиесілі. Бағалар екі жылдық мерзімге тіркеледі.
• Маңызды емес. Бірінші қажеттілікке болып есептелмейтін тауарлар мен қызметтер бағасы мемлекеттік билік органдарының қатысуынсыз еркін қалыптасады.

     Жапонияда бағақалыптастыруға мемлекеттің тікелей араласуы минималды. Мемлекет корпорация жағына бөлшек және көтерме сауда бағаларына бақылаудың кез келген формасын шектейтін бағытты жүргізуде. Бағақалыптастыруда мемлекет пен нарық субъектілерінің қатысуын шектейтін негізгі заңдық база – ол монополияға қарсы заң (1947 ж.). Жапонияда бағақалыптастырудың негізгі сұраныс пен ұсыныстың арақатынасы болып табылады. 1973 ж. құрылған экономикалық жоспарлаудың Басқармасы тұсындағы баға Бюросы қызмет етуде. Ол бағақалыптастыру облысында маңызды қызметті жүзеге асыратын үкіметтік орган болып табылады. Оның қызмет ету аясына енетіндер:

• Монополияға қарыс заңдардың орындалуын бақылау;
• Бағақалыптастыру, ұсыныс және сұраныс беталысын зерттеу;
• Сәйкес фискалды және қаржы саясатын жүргізу жолымен сұраныс пен бағаны қажетті деңгейде ұстау.

     Үкімет  жағынан ынталы назардың объектісі  – ауыл шаруашылық өнімі мен азық-түлік  тауарларына бағақалыптастыру болып  табылады. Мемлекет араласпаған жағдайда, көптеген дамыған мемлекеттерге  қарағанда шығындары жоғары жапон фермелерінің негізгі бөлігі шарушылық аумағының кішілігіне, жұмыс күшінің, жем бағасының қымбаттылығына байланысты құлдырауға ұшыраушы еді. Сондықтан мемлекет аграрлы секторды қолдаудың әр түрлі әдістерін қолданады:

• Ауыл шаруашылық өндірісі тауарларының қатарының импортына сандық шектеулер енгізеді;
• Кепілдемелік бағаларды белгілейді;
• Бағалардың төмендеу кезеңінде буферлік қорларға сатып алулар жүргізеді және бағалардың өсу кезеңінде осы қорлардан тауарларды өткізіп жібереді (ет және сүт өнімдерін).