Дене тәрбиедегі сабақ жоспарының мәні

    Қан қысымын өлшеу арқылы сабақтың тығыздығын, балалардың жүктемесін және дем алу сәттерін, уақытты сабақтың бөлімдерінде дұрыс бөліну реттері анықтылады.

    Қан қысымын өлшеу арқылы талдау, балалардың жүктемесін және сабақтың тығыздығын дұрыс анықтау мақсатында жүргізіледі.

    Жаттығуларды  орындау кезінде қан қысымының өзгеруіне қарай балалардың бұлшық етеріне түскен күш анықталып, бағаланады.

    Сабақтың дұрыс ұйымдастырылу қарқыны және жүктеменің дұрыс бөлінуін анықтау үшін бір немесе екі баланың қан Қысымын өлшеу керек.

    Қан қысымы сабақтың алдында, /10 сек. Соғуы "Х" 1 мин. Нәтижесі / дайныдық бөлімінен, жалпы дамыту жаттығуларынан, негізігі қозғалыстардан, қозғалмалы ойындардан кейін және сабақтың соңында көрсеткіштері жазылынып алынады.

    Жүктеменің  динамикалық көлемін анықтайтын қан тамыр соғуынын графикалық кескіні-физиологиялық қисық деп аталады.

    Даладағы 2-3 мин, жүгірістен кейін жүректің соғу қысымы 40-150 ретке дейін көтеріледі, бұл көрсеткіш бастапқы 90-100 рет соғудың 40-60 ретке тең.

    Сабақтың  негізгі бөлімінде, орташа жылдамдықтағы  жүгірісте және қозғалмалы ойындар кезінде жүректің соғуы 140-180 ретке дейін көтерілсе, жүректің соғуы жалпы дамыту жаттығулар мен негізгі қозғалыстар кезінде 135-150 рет шамасында болады.

    Сабақтың  қорытынды бөлімінде жүректің соғуы 130-120 ретке дейін түседі.

    Сөйтіп жалпы дамыту жаттығуларын орындаған кезде жүрек соғуы 35-45 % болса, негізгі жаттығуларды орындағанда 50-60% дейін көтсріледі, ал сабақтың қорытынды бөлімінде 20-30 % дейін төмендейді.

    Сөйтіп  сабақта жүректің соғуы орта есеппен 140-160 рет шамасында болуы керек.

    Жүрек соғуы балалардың жас ерекшелігіне байланысты 5 мин, уақытта бастапқы қалыпқа келеді.

Дене тәрбиесі тәрбиешііне қажетті құжаттар : -бұйрықтар журналы;

    І-ХІ топ балаларының дене тәрбиесі сабағының бағдарламасы;

- арнайы дәрігерлік топтағы балалардың бағдарламасы;

- балабақшабалалары дене тәрбиесінің ережесі; -әдістемелік оқу құралдары;

- дене тәрбиесі пэніне қажетті күнделікті шығатын баспа материалдары - -оқыту жоспары мен жылдық сабақ кестесі; -спорт үйірме жұмыстарының журналы ; -уақытша    дене    тәрбиесі    сабағынан    босагылған    және денсаулығына      байланысты      арнайы      дәрігерлік      топтағы балалардың тізімі;

-БЖСМ  де спортпен шұғылданатын балалардың тізімі;

-қауіпсіздікті  сақтау туралы;

    -балаларды қауіпсіздікгі сақтау ережесін өткендігі туралы қол қойған журналы;

-балабақшаспартакиадасының ережесі;

    -спорт  шараларын ұйымдастыратын белсенді балалардын тізімі;

-3 жылға статистикалық  есеп баяндамасы ;

-денсаулық  күнін өткізудің жоспары .

  Дененің даму деңгейін анықтау

Тест  ағылшын тілінде "Анықтау, бақылау, зерттеу"- деген береді.

    Балалардың даму деңгейін анықтау үшін және дене тәрбиесі сабағының тиімділігін арттыру мақсатында олардың "даму деңгейін анықтау  тест жұмыстары жүргізіледі. Балалардың шынығуы деңгейін анықтау үшін жылына 2 рет 30-30 м жүгіру, орында тұрып ұзындыққа және биіктікке секіру, кермеде тартылу /ұлдар/, доп лақтыру, арқанға өрмелеу, шалқадан жатып денені көтеру /қыздар/, т.б. бақылау мөлшерінің нәтижесін қабылдау жұмысы жүргізіліп, арнайы дәптерге жазылады. Бұл нәтижелер жыл сайын ісінің қаншалықты өскені немесе кемігені анықталып, ата-аналар жиналысында және тәрбиешілер кеңесінде талқыланады.

    Балабақшада әскерге дейінгі жасөспірімдерге дене шынығу дайындығына, көп көңіл аударылады. Бұл жұмыстың ойдағыдай жүргізілуіне барлық балабақша қызметкерлері, ата-аналар және әскери комиссиариаттар бірлесіп қадағалайды.

    Арнайы  дәрілерлік топ.

    Балабақшабалалары жылына 2 рет дәрігерлік бақылаудан етеді, жыл басында /қыркүйек-қазан/ және жыл аяғъшда /көкек-мамыр/ өткізіледі

   Жыл аяғындағы дәрігерлік бақылаудан кейін, балалар негізгі , дайындык, және арнайы топтарға бөлініп, жаңа оқу жылынан бастап дене тәрбиесі сабағымен айналысады. Дәрігердің анықтамасы бойынша балабақшадиректоры әр баланың дәрігерлік тобына қарай тһім жазып, бұйрық шығарады. Бұйрықта дәрігер анықтаған аурудың түрі, сабақтың өтетін орыны, уақыты, сабақты өткізетін тәрбиеші көрсетіледі. Балалардың бір дәрігерлік топтан басқа дәрігерлік топқа ауыстырылуы дәрігерлік бақылаудан соң шешіледі, ол балабақша директорыының бұйрығымен бекітіледі.

    Арнайы  дәрігерлік топқа жататын балалар жыл бойы дәрігерлік бақылаудан өткізіледі. Арнайы дәрігерлік топтағыларға дене тәрбиесі сабағы балабақшада ұйымдастырылып өткізіледі. Бүндай сабақтар балабақша кестесінде жетісіне 25 минуттен 2 рет немесе 30 минуттен 3 рет сабақтың алдында немесе соқында өткізіледі. Дене тәрбиесімен айналысу үшін топтар 12-15 баладан құрылады. Мүмкіншілігіне қарай дәрігерлік топтар балаларды ауруына, топтарына қарай құрылады. Мысалы : 1-2, 3-4 , 5-8 , 9-11 . Егер топқа балалар саны толмай қалса онда 1-4, 5-8, 9-11- сыньга балаларын біріктіріп, топтарды құруға болады. Бұл топтарда дене тәрбиесі сабақтары балаларды жеке түлғаның денсаулығын қарай үқыпты түрде еткізіледі. Бала санына байланысты бірнеше жақын орналасқан балабақшабалаларын топтастыруға болады. Арнайы дәрігерлік топтарындағы оқущылармен дене тәрбиесі сабағы міндетті түрде өткізіледі, оған жауапты адамдар дене тәрбиесінің тәрбиеші, топ жеткешілері, ата-аналар қатысады.

 

       2.3 Балабақшадағы бұқаралық дене шынықтыру-сауықтыру және

       спорттық шаралар                    

    Балабақшада өткізілетін дене шынықтыру-сауықтыру және спорт шараларының негізгі түрлері: Денсаулык және спорт күндері.

    Денсаулық және спорт күндерін өткізу балабақшаның оқу-тәрбие жұмыстарының жылдық жоспарына жазылып, оның өтетін уақыты көрсетіледі.

    Денсаулық және спорт күндері тоқсанына 1 рет сабақтан босатылып, ал айына бір рет сабақтан тыс уақытта немесе каникул кезінде міндетті түрде өткізіледі. Денсаулық және спорт күндері мектепке дейінгі топтарда 2-3 сағат, 5-8- топтарда 3-4 сағат, жоғары топтарда 4-5 сағат шамасында откізіледі. Жарыстардың өтетін уақыты жергілікті ауа райына, балабақшаның мүліктік қорына, тұрғылықты халықтын әдет-ғұрпына т.б. байланысты белгіленеді. Денсаулық және спорт күндерін 1-4, 5-8 9-11- топтарда бөлек немесе барлығын бір күнде өткізуге болады. Командаларды басқаруға, төрешілікке барлық педагогикалык ұжым, ата-аналар т.б. жұмылдырылады. Жарыс бағдарламасына әр түрлі спорттық қозғалмалы ойындарды, жаяу, шаңғы саяхаттарын, жарысқа шық жас ұлан, жүгіру, секіру, лақтыру күндерін, эстафеталарды шанамен, шаңғымен, конькимен сырғанауды кіргізуге болады.

   Жарысты     ойдағыдай     өткізу     үшін     қажетті     құрал жабдықтарды, -     төрешілерді,      нұсқаушыларды,      үгіт-насихат жұмыстарын,       өтетін       орындарын,       алдыңғы       қатарлы спортшыларды марапаттау жұмыстары алдын-ала дайындалады. Денсаулық және спорт күні балабақшадағы ең бір үлкен мейрам болып саналады, сондықтан салтанатты түрде ашылады, оған атақты  спортшылар  шақырылып,   олардың   өнері   көрсетілед. Жарыстың         қорытындысы         шығарылып,         жүлдегерлер марапатталады.  Жарыстың басталуы және  қорытындысы  ата-аналарға, қоғамдық ұйымдарға, балаларға радио арқылы хабарланады. Ұйымдастыру жұмыстарын балабақша директоры, онын орынбасарлары және дене тәрбиесінің тәрбиешілері басқарады. Балалардың жарысқа қатысуын топ жетекшілері, бастауыш топтың тәрбиешілерімен басқа да балабақша қызметкерлері төрешілікке қатыстырылады.

   Дене  тәрбиесі тәрбиешіі сабағынан уақытша босатылған балалар мерекеге міндетті түрде қатысып, төрешілерге мүмкіндігінше көмектеседі, бірақ олар жарыстардан және жорықтардан босатылады.

   Денсаулық күнінің негізі оның бұқаралығында, сондықтан мерекелерге барлық балалар қамтылады. Денсаулық және спорт күндерін театр, кино, көрме т.б. кездесулерге пайдалануға тыйым салынады.

   Денсаулық және спорт күндерін өткізудің мазмұны.

    І тоқсанда. Ауа райына байланысты бұл айларда денсаулық және спорт күндері таза ауада өткізіледі. Орта топтарда жаяу жорықтар, қозғалмалы ойындар эстефеталар т.б,. орта және үлкен топтарда туристік жорықтар, жер белдеріне байланысты бағыт анықтау жарыстары , саяқаттар, спорттық және қозғалмалы ойындар, күн жылы аймақтарда жүзу, өзендер мен көлдерде шомылу, ат спорты т.б. ұлттық ойындар өткізіледі.

    II тоқсан - қараша-желтоқсан . Аймақтардағы ауа райы және 
балабақшадардің    мүліктік    қорына    байланысты    гимнатикалық 
эстафеталар жаяу жәве шаңғы жорықтары , бір орында тұрып 
ұзындыққа, биіктікке секіру, арқанға өрмелеу, кермеде тартылу, 
нығыздаған    доп    лақтыру    сияқты     залда    ұйымдастырып, 
жеңімпаздарды марапаттау, ойын түрлерінің қортындысы шығару 
балабақша қауымының міндеті.

    III тоқсан - қаңтар - ақпан . Бұл мерзімде жарыстар негізінен спорттың қысқы түрінен өткізіледі 1-2- топтарда    алдын-ала дайындалған қар төбешіктерінен   шанамен сырғанаудан топ аралық, жекешілік жарыстар өтізілсе, 3-4- топтарда шаңғы, коньки жарыстары және қозғалмалы ойындар өткізіледі. Жоғары топтарда шаңғы, коньки жарыстарымен, шанамен 1-2 күндік жорықтар өткізіледі. Денсаулық күнінде өткізілетін ойындардың түрлері жалпы білім беретін балабақша балаларының дене тәрбиесі бағдарламасында көрсетілген.

    Жарыстар  наурыз айында өткізілсе, ауа райының  қолайлығына байланысты ойындарды таза ауада өткізуге болады. Жарыс бағдарламасына шаңғы, коньки, хоккей, төбешіктен шанамен сырғанау, спорттық және қозғалмалы ойындарды енгізуге болады. Ойындар мен эстафеталардың әр түрлері үсынылады.

Спорттық жарыстар.

    Спорттық  жарыстардың негізі жеңіл атлетикалық  көп сайыстардан, дала жарысынан, футбол, баскетбол, волейбол, гандбол, асық, ат, бес тас, күрес эстафеталарымен қоса ережесі бар қозғалмалы ойындардан, шаңғы, коньки жарыстарынан тұрады. Бұл ойындар мен спорт түрлері балабақшаның мүліктік қорына, үлт ерекшелігіне, т;үрғылықты халықтың әдет - ғүрпына байланысты жоспарланып, алдын-ала тәрбиешілер кеңесінде бекітіледі-Жарыстар І- топтарда 2-2,5с. ІІ топтарда 3-3,5с. жоғары топтарда 4 сағат шамасында еткізіледі. Жарыска қатысатын әр баланың дәрігерден алған рүқсат қағазы, жарыска дайындығы алдын-ала төрешілер комиссиясы анықтайды-Спорттық киімі жоқ балалар жарысқа қатыстырылмайды Туристік жорықтар.

    Төменгі сынын балалары үшін бір күндік жорықтар 3-4 щақырым қашыктыққа өткізілсе,10-11 жастағы балаларға 6 шақырым қашықтыққа бір күндік жаяу жорықтар ұйымдастырылады. 12-14 және 15-17 жастағы балаларға 12-15 ишқырымға 2-3 күндік жорықтарға шығуға рүқсат етіледі. Жорықтыц қай түрі болмасын оған мұқият дайындалу қажет, балалардың киімімен, иыққап, ыдыс-аяғын, дәрі-дәрмегін, тамағын жорық басқарушылары алдын ала тексереді. Жорықта дәрігер, жорық кескіндемесі және бағдар жоспары міндетті түрде болады. Бұл құжаттар балабақша директорының мөрімен бекітіледі.

    Жорыққа шығар алдында онық бағдарламасын  тәрбиешілер кеңесінде, ата-аналардың қатысуымен талқыланып, балабақша бойынша бұйрық шығарылады. Онда жауапты адамдардың аты, жөні, тұратын мекен - жайы, үйінің телефон нөмері көрсетіледі. Жорықтан қайтқан соң, оған жауапты адамдар тәрбиешілер кеңесімен ата-аналар алдында есепті баяндама жасап, жетістіктер мен кемшіліктерді талқылайды. 2-3 күндік жорықтарга ата-аналарлардың қатысуына болады. Жорық кезінде шынығу деңгейі төмен балаларға жетекшілер айрықша көңіл аударады. Жорықта ауыру сырқауға душар болған балаларға бірінші дәрігерлік көмек көрсетіп, оларды жақын жердегі ауруханаға немесе үйлеріне қайтарылады.

Спорт мейрамдары.

    Мейрамдар топтар арасында немесе бір мезгілде барлық балабақша балаларының қатысуымен ұйымдастырылып өткізіледі.

    Мейрам "Қыз сыны ", "Жігіт сыны " жарыстарына ұқсас, гимнастикалық орындаулар, құрал-жабдықтармен және еркін орындалатын гимнастикалық жаттығулардан басталады.

    Пирамидалар орындалып, спорттық қозғалмалы, ұлттық ойындармен жеңіл атлетика түрлері, дала жарысы және әскери қолданбалы түрлерінен өткізіледі.

    Мейрамдардың  негізгі мақсаты : балалардың шынығу дайындығын анықтау, үгіт - насихат жұмысын жүргізу. Жарыс қорытындысын шығару, жеңімпаздарды марапаттау. 

2.4 Балабақшадағы «Денсаулық» білім беру саласының базалық

          Мазмұнының ерекшеліктері

  

      «Денсаулық» білім беру саласының базалық мазмұны

    Мақсаты: баланың дене күшінің сапасы мен қозғалыс белсенділігін арттыру. Денсаулық сақтау құзіреттілігін меңгерген, өз денсаулығын жете түсініп қарайтын және салауатты өмір салтын сақтайтын тұлғаны қалыптастыру.

    «Денсаулық» білім беру саласының базалық  мазмұны ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінің төмендегідей түрлері арқылы жүзеге асады:

    - дене шынықтыру;

    Дене  шынықтыру

    Мақсаты: баланың денсаулығын сақтау және нығайту, дене жаттығуларын жасауға қызғушылықтарын арттыру, қимылдық іскерліктері мен дағдыларын жетілдіру.

    Міндеттері:

    - жүру, жүгіру, секіру, лақтыру, лақтырып  тосып алу, еңбектеу және өрмелеудегі  негізгі қимыл түрлерін орындау  іскерліктерін жетілдіру;