Автор: Пользователь скрыл имя, 15 Февраля 2012 в 17:51, курсовая работа
Міндеті - баланың қызығушылығын ояту, белсенділігін арттыру.
Дидактикалық ойындар - балалардың білімдерін арттырудың құралы. Сабақта ойындарды қолданудың түрлі жолдары бар.
Дидактикалық ойындар арнайы мақсатты көздейді және нақты міндетті шешеді.
Ойын сабақтың басында – өткен сабақты еске түсіреді.
Сабақтың ортасында – көңіл-күйін сергітеді, ерік-жігерін дамытады, сабаққа ынтасын арттырады.
Сабақтың соңында – тақырыпты бекіту, сабақта алған білімді жинақтау мақсатын көздейді.
Ойын арқылы балалардың ой өрісін жетілдіру.
6-7
1.1 Мектеп жасына дейінгі балаға ойынның әсері
8-9
1.2
Ойын - өмір мектебі
10-15
2
Мектепке дейінгі мекемеде қазақ тілін ойын арқылы оқыту ерекшеліктері
16-20
2.1 Ойын технологиялары. 21-26
Қорытынды 27
Әдебиеттер тізімі
Мектепке дейінгі мекемелерде балаларды қазақ тіліне үйрету маңызды міндеттерді шешуге көмектеседі:
адамдардың рухани өмірінің үйлесімді болуы барлық халықтың қазақ халқының мәдени құндылығына қол жеткізуі үшін мүмкіншіліктерді кеңейтеді;
білім мен мәдениеттің одан әрі көтерілуін қамтамасыз етеді;
Қазақстан Республикасында тұратын ұлттардың жақындасуының жан-жақты дамуына, Қазақстан халқының тарихи қауымдастық ретінде ынтымақтастығының нығаюына мүмкіндік туғызады.
Мемлекеттік тілге үйрету сабақтарын
құру және оны оқыту мағынасын іріктеу
кезінде бірқатар принциптерді ескеру
қажет. Басты принциптердің бірі — тәрбие
мен оқуды бірыңғай үрдіске
Қазақ тілі — әлеуметтік, рухани-адамгершілік, эстетикалық тәрбиенің қайнар көзі. Балалардың сөйлеу мүмкіншіліктерінің даму барысында қазақ тілінің оқыту мен тәлім-тәрбие берудегі рөлі күннен күнге арта түсуде. Қазақ тілін (кез келген басқа да тілді) сөздерді, сөйлемдерді, диалог, монолог үлгілерін механикалық қайталай беру жолымен емес, жалпы белсенді түрде сөйлеу арқылы үйрету керек.
Сонымен қатар қазақ тіліне үйреткенде балалардың жас ерекшелігін ескеру әдіс-тәсілдерді таңдаумен сай келеді, сабақ өткізгенде бірінші орынға ойын және ойын түрлері қойылады.
Адам мәдениеті ойын арқылы дамиды, демек балалық шақтан бастап, қартайған кезге дейін адамды ойын жетелеп отырады.Ал бүгінгідей, динамика ғасырында, оқу процесінде ойын алдыңғы орында, яғни, ойын технологиясы арқылы баланың оқу ынтасын арттыру жеңіл болмақ..
Ойын дегеніміз не? Ойын — қоғамдық тәжірибені қалыптастыру бағытындағы іс-әрекеттің бір түрі, яғни тәртіпті, өзін-өзі басқаруды жетілдіреді. Адам тәжірибесіндегі кең тараған дамыту ойынының қызметі: ойынға тарту, рахат беру, демалдыру, қызығушылығын тудыру.
Заман талабы екі тілде сөйлеуді одан әрі орнықтыру, қазақ тілін үйренгісі келетін басқа ұлт өкілдеріне мемлекеттік тілді меңгерту, сол сияқты балабақшаларда қазақ тілін оқытудың сапасын жақсартудың міндеттері қойылады: Қазақ тілі сабақтарында көздейтін-мақсат балаларға жалаң сөз жаттау емес әрбір сабақта үйренген сөздерді ауызекі сөйлеуде, сөйлем құрамын дұрыс қолдана білуге үйрету.
Тіл үйрету барысында әрбір сабақта ойын
түрлерін және өзара сөйлесу үлгілерін
қолданған дұрыс. Сабақ барысында ойын
элементтерін дидактикалық материал ретінде
пайдаланудың пайдасы бар. Ойын
арқылы баланың бойына адамгершілік қасиеттерін,
өмірге құштарлығын қалыптастыруға
Қазақ тілін оқытудағы рөлдік
ойындардың орны
Қазақ
тілін үйренуде рөлдік ойындардың пайдасы
зор. Ойын — балалардың тілді үйренуге
деген сенімін оятады. Рөлдік ойындарда
барлық балаларға бірдей рөл тиеді де,бір-бірімен
міндетті түрде қарым-қатынасқа түсіп,
Рөлдік ойындардың негізгі талаптары:
Ойын балалардың тілге деген қызығушылығын арттыруы қажет. Сонымен қоса, ең бастысы балалар өздеріне лайықты рөлді өзі тандап алған жөн.Сонда ғана олардың ойыны да, тілі де нанымды және сенімді шығады.
Рөлдік ойындарға топ болып қатысқан дұрыс.
Бала өзін рөлде неғұрлым еркін сезінетін болса, ол соғұрлым қызыға ойнайтын болады.
Осындай шарттар бойынша дайындалған материалдар
қолданылса ойын соғұрлым жоғары тиімділік
береді.
Рөлдік ойындардағы тәрбиешінің
орны қандай?
Ойын барысында тәрбиеші рөлі үнемі өзгеріп отырады.
Бастапқы кезде тәрбиеші балалардың ынта-жігерін бақылағаны жөн.
Біртіндеп ол бақылаушы бола бастайды.
Кейде тәрбиешінің өзі де, басты рөлден басқа кез-келген рөлде ойнауына болады, тек ол рөл топтағы тіл қатынасын дұрыс бағыттап отыратындай болсын.
Тәрбиеші көмек қажет ететін балаға жақындап,жұмысына жәрдем беруіне болады.
Ойын барысында тәрбиеші баланың қатесін бірден түзетпейді, тек білдіртпей өзіне ғана түртіп алады да, келесі сабақта осындай қателермен жұмыс істейді.
Рөлдерді бөлу. Рөлдердің сипаттамасы түсіндіріліп айтылады. Адам туралы мәлімет берілсе: ақ көңіл, адал, жалқау деп сипаттама беріледі. Бала өзінің ойнайтын бейнесін тез елестету үшін ойын шарты дұрыс және нақты түсіндірілуі қажет. Әдетте ойнайтын рөл туралы көп айтудың да қажеті жоқ, себебі бала өз рөлін шығару үшін жеке шығармашылық мүмкіншілігін көрсету керек, ол үшін уақыт беру керек.
Рөлдерді
тәрбиеші бөледі, кейде балалардың қалауларына
да ерік берген жөн, себебі қазақ тілін
өзі қаншалықты біледі, соғаң орай өздеріде
рөлді тез тандайдьі. Өткізген ойынға қорытынды
жасаған кезде ттәрбиеші дұрыс тәсіл қолданып,
әсіресе, алғашқы мадақтауда абай болғаны
жөн. Өйткені, баланың ынтасын жоғалтады.
Талдауда алдымен жақсы жақтарын айтып,
содан кейін ғана кемшіліктерге тоқталу
қажет. Егер мүмкін
болса, ойын барысын бейнетаспаға немесе
магнитофон лентасына жазып алған жөн. Артынан
балалармен бірге көріп, тыңдап отырып,
барлық ойынды немесе кейбір тұстарын
талдаған өте тиімді. Себебі, мұнда тәрбиеші
ойынға дайындық кезіндегі жіберіп алған қателіктерін
байқайды да, келесі жолғы ойындарда осындай
кемшілікгерге жол бермейді,есте сақтайды
ДРАМАТИЗАЦИЯЛАНҒАН ОЙЫНДАР
Қазақ тілі сабағында драматизацияланған ойындар
балаларға керекті сөздер мен сөйлемдерді
меңгеруді, интонацияны дұрыс пайдалануды,
мәнерлеп және көркемдеп оқытуды дамытуда
көп әсерін тигізеді.Актерлер ретінде
көбінесе басқа ұлттың балалары ойнаса,
ал сарапшылар, кеңес берушілер ретінде
қазақ балалары ойнайды.
Драматизацияланған ойындардың түрі басқа ойындарға қарағанда күрделірек себебі, ол ертегілерден және әдеби шығармалардан құрылады. Рөлдік ойындарды меңгергеннен кейін балалар бұл ойынның түрін тез меңгереді. Мысалы: драматизациялық ойындарды екі түрлі дайындауға болады:
а)шығарманы өзгертпей дәл түрінде сахнаға қою;
б) мәтінге шығармашылық
түрде өзгеріс жасап,сахнаға қою.
Драматизацияланған ойындардың белгілі, айқын мақсаты болады.
Қазақ
тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтуға жаттықгыру.Тілдік
қарым-қатынасқа түсу
Балаларды сөйлеуге үйрету.
Өмірде кез-келген оқиға туралы естігенін ұғуға және іс-әрекет жүзінде көрсете білуге үйрету.
Ойынды
қолдануда оның күнделікті жаттығу жұмысына
айналмауын ескеру керек, ондай жағдайда
баланың қызығушылығы төмендейді.
Осы
ұсынылып отырған ойын түрлері қазақ тілін
меңгеруде балалардың тілге деген қызығушылығын арттырып,
оқу-тәрбие үрдісін іске асыратын ұтымды бір
жолы. Сонымен қатар ойын балалардың еркін,
өзін ұстауға байланысты этика дағдыларын,
сондай-ақ балаларды еңбекке, ұжымдық
қызметке дайындайды.
2.1 ОЙЫН
ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
Адам әрекетінің еңбек, оқу
сияқты негізгі түрлерінің
Тұлғаның әрекеті ретінде ойын құрылымына келесі:
Мақсаткерлік;
Жоспарлау;
Мақсатты іске асыру;
Тұлға
өзін субъект ретінде толық
Ойын әрекетінің түрткісі оның еріктілігімен, таңдау мүмкіндігі, жарыс элементтері болуымен қамтамасыз етіледі.
Үрдіс ретінде ойын құрылымына:
Ойнаушының өзіне таңдаған рөлдері;
Сол рөлдерді іске асыру құралы ретіндегі ойын элементтері;
Нәрселердің ойындық қолданылуы, яғни шынайы нәрселердің шартты түрде не ойын түріне ауыстырылуы;
Ойнаушылар арасындағы шынайы қарым-қатынастар;
Сюжет (мазмұн) – ойын барысында шартты түрде алынатын шындық саласы.
С.А.Шмакова бойынша көптеген ойындарға тән ортақ белгілер деп төмендегілерді айтуға болады:
Тек қана нәтижесінен ғана емес, әрекет үрдісінің өзінен де ләззат алу үшін баланың тілегімен ғана қабылданатын, еркін дамытушы әрекет (әрекеттік (процедуралық) ләззат);
Елеулі мөлшерде суырып салмалық, шығармашылық, осы әрекеттің белсенді сипаты («шығармашылық аясы»).
әрекеттің эмоцияналды көтеріңкілігі, бәсекелестік, жарыс («эмоционалдық қуат»).
Ойын мазмұнын, оның дамуын логикалық және мерзімдік, уақыт тұрғысынан бейнелейтін тікелей және жаңа ережелердің болуы.
Ойындық әрекет бағдарламасын зерттеген ғалымдар пікірінше ойын педагогикалық мәдениет феномені ретінде төмендегідей қызметтерді атқарады:
Әлеуметтендіру қызметі.
Өйткені, ойын – баланы күшті қоғамдық қатынастар жүйесіне енгізу және оған мәдениет байлығын игерту құралы.
Ұлтаралық қатынас құралы қызметі.
Себебі, ойын – балаға жалпы адамзаттық құндылықтарды, түрлі ұлт өкілдерінің мәдениетін игеруге мүмкіндік туғызады. Өйткені ойын - әрі ұлттық әрі интернационалдық, сонымен бірге жалпы азаматтықта.
Ойында бала «адамзат тәжірибесі аясында» өзін-өзі көрсету қызметін көрсетеді. Өйткені, ойын бір жағынан баланың практикада өмірлік нақты қиындықтарды жою жобасын тексеруге және құруға мүмкіндік берсе, екінші жағынан тәжірибесінің олқы тұстарын айқындауға мүмкіндік береді.
Ойынның қатысымдық қызметін – балаға шынайы күрделі адамдық қатысым аясына енуге мүмкіндік беретін дерегі айқын көрсетеді.
Ойынның диагностикалық қызметі педагогқа баланың әр қырынан: интеллектуалдық, шығармашылық, эмоционалдық және т.б. көрінуін диагностикалауға мүмкіндік береді. Сонымен қатар ойын – баланың өз күшін нақты сезінетін, өзін-өзі бағалау, еркін әрекеттегі мүмкіндіктерін танитын өзін-өзі көрсету аймағы болып табылады.
Ойынның емдік қызметі – баланың қарым-қатынаста, оқуда, мінез-құлқында туындайтын әр түрлі қиындықтарды жеңу құралы ретінде қолданылуымен түсініледі. Ойынның мұндай қызметін Д.Б.Эльконин аса жоғары бағалайды.
Информация о работе Мектепке дейінгі мекемеде қазақ тілін ойын арқылы оқыту ерекшеліктері