Курстың қысқаша бағдарламасы

  Пәннің пререквизиттері:  Экономикалықтеория, менеджмент, микроэкономика, макроэкономика, әлемдік экономика және ХЭБ.

Пәннің  постреквизиттері: Банктік маркетинг, Банктік менеджмент.  

Пәннің  қысқаша мазмуны: «Маркетинг» пәні экономист мамандарын дайындауда оқытылатын жалпы кәсіби пәндердің бірі. «Маркетинг» пәні маркетингті нарықтық ортамен тұтынушылар қажетілігін зертейтін басқарудың кешендік концепциясы ретінде қарастырып, оныңтүсінігін, мазмунын ашып оқытады.

Маркетингтік  зерттеулер және баға саясатын зерттеу, өткізу саясатын қалыптастыру, жарнаманы дамыту және өткізуді ынталандыру қүралдарына үлкен көңіл бөлінеді. Негізгі зерттеу обьектісі - маркетинг кешенінің элементтері мен функцияларын зерттеу болып табылады.

Маркетинг курсының мақсаты: маркетингтің теоретиаклық негіздерімен категориялық-түсініктемелік аппаратын оқу, маркетинг элементтерімен принциптерін тәжірибеде қолдануға үйренеді.

Міндеттері: келесі сұрақгарға көңіл бөлу:

• маркетингтің терориялық негіздерімен концепциялары; маркетингтік ортаны білу;
• маркетингтік зертеулер мен маркетингтік ақпарат жүйесі;
• товар және қызмет нарықтарындағы тұтынушылар мінез - құлқы теориясының негіздері;
• товарды позициялау мен нарықты сегментациялаудың әдістемелік негіздері;
• маркетинг жүйесіндегі товар саясаты;
• баға белгілеу және бағалық стратегиялар;
• тарату және жылжыту жүйелері;
• маркетингтегі басқару, жоспарлау, бақылау процессі;
• қызмет көрсету маркетингімен халықаралық маркетинг ерекшеліктері.

      «Маркетинг» пәнінен СӨЖ орындау  мақсаты - студенттерінің маркетинг  туралы теориялық білімдерін, олардың фирмалар мен компаниялар қызметінде маркетинг құралдары мен әдістерін қолдану жайлы қабілеттерін қалыптастыруды жоғарлату. Тапсырмаларды орындау арқылы теориялық білімдерін бекітіп, толықтырып, фирма жағдайында кәсіпкерлік шешімдерді қабылдау, нарық жағдайын талдау, маркетинг бағдармаларын жасау қабілеттіліктерін дамытады. 

Курстың қысқаша бағдарламасы

1-тақырып.  Маркетингтің теориясы  және тұжырымдамалары 

Мазмұны

1.   Маркетингтің мәні, мазмұны және  эволюциясы

2.   Маркетинг тұжырымдамалары

3.   Маркетинг түрлері және олардың  Қазақстанда даму тенденциялары

4.   Маркетингтің қағидалары жэне  қызметтері

5.   Маркетингтің негізгі мақсаттары                                           

6.   Қазақстандағы маркетингтің қалыптасуы мен дамуының ерекшеліктері                                                                            

Әдебиеттер:

5; 8; 9 (6-бет); 11 (5-бет); 12 (8-бет);   13 (27-6); 14 (27-6); 19; 20; 25, 26.

Тәжірибелік тапсырмалар:

1. Фирма   өз  жағдайына  байланысты  шығара  алатын өнімдерді өндіреді.     Сондықтан    өндіріс    шығындары қысқартылып,   өнім өндіруде  жетекші  рөлді   констуктор-технологтар атқарады.    

Фирманың  негізгі мақсаты — өнімнің  өзіндік   құнын   төмендету. Ұзақ   мерзімді   мақсаттары болмағандықтан өткізу көлемі бір қалыпты емес. Баға саясаты өндіріс   шығынын   есептеуге  негізделген.  Тауар өндіру өндірістің негізгі қажеттіліктерімен анықталады.                                                                              

Осы жагдайда фирма маркетингтің қай тұжырымдамасын қолданады?

2. Кейс. «Сименс» компаниясы электр тұрмыстық  құралдары нарығында 70 жылдан  бері қазіргі заманға сай техника  ұсынады. Сіз дүкенде сауда  жасап келгенше, «Сименс» кір  жуғыш машинасы киіміңізді жуып-шайып  қояды, түскі тамакты дайындағаңша, «Сименс» ыдыс жуғыш машиңасы ыдысыңызды жуып жатады, кірді жайып болғанша, кофе қайнатқышы ыстық кофе дайындап қояды. Көптеген отбасылар үй жұмысының ыңғайлы, жеңіл болуын қалайды. Сондықтан компания нарықтың ықтималды көлемін бағалай отырып, тұтынушылар талғамын қанағаттандыратын тиімді тауарлар

жасайды.                                                                                   

«Сименс»  компаниясының тауарларына нарықтағы  сұраныс қандай?

Фирма сүранысқа байланысты маркетингтің қай түрін

қолданады?

3.   Кейс. «Ксерокс» компаниясының 70-жылдарда  АҚШ нарығындағы   үлесі   жапондық   бәсекелестерінің   енуіне байланысты 88%-дан 40%-ға  дейін төмендеді.

Дегенмен  шагын бизнестің тез дамуы (80 жылдары  АҚШ-та апта | сайын 2,5 мың дербес кәсіпорындар пайда болды) және елдегі байланыс құралдарының жалпы дамуы «Ксерокс» компаниясының көбейткіш құралдарына деген сұраныстың өсуіне жол ашты. Көптеген ұсак фирмалардың «Ксерокс» өнімдерін алуға қаржылары жетіспеді.

«Ксерокс» компаниясы осы жагдайда сұранысқа башанысты маркетингтің қай түрін қолдануы қажет?

4. Кейс. АҚШ-та жеңіл автомобильдерге  сұраныс өсуде. Осыған байланысты  «Форд» жэне де басқа «Үлкен  үштік» («Большая тройка») мүшелері  тұтынушылардың қанағаттану деңгейін  және талғамдарының өзгеруін зерттей отырып өз автомобиль модельдерін   жетілдіріп   жаңартып   отырды. Автомобильді түлынушылыр талғамына сай бейімдеу және өндірісті ұлғайту арқылы «Форд» компаниясы айтарлықтай пайда алды. Жапониялық «Хюндай», «Тойота» компанияларымен бәсекелік күреске төтеп беру үшін «Форд» сапаға қатаң бақылау жасады.

«Форд»  компаниясы қолданған бұл іс-шара маркетингтің қандай түріне және тұжырымдамасына  жатады?

5. «Дока-Пицца»    компаниясының   көптеген   сауда орындары бар, олар неғұрлым  сұранысы жоғары студенттер калашығына жақын орналасқан. Жаз мезгілінде пицца өндіру келемі нарык сферасынан жоғары болады.

Осы сұраныс  қалай деп аталады және соған  орай маркетингтің қай түрі қолданылады.

6. Нарықта  мына тауарларға сұраныс жағдайы  қандай: темекі, спирттік ішімдіктері, балмұздақ, нан, тіс емдеу, үялы телефон, суға түскенде киетін киім, қолшатыр. 

2-тақырып.  Маркетингтік орта 

Мазмұны

1.   Макроорта жэне оның факторлары

2.   Микроорта жэне оның факторлары

3.   Кәсіпорындағы маркетингті ұйымдастыру

 Әдебиеттер:

3;4;5 ; 8; 9 (36-бет); 11 (29-бет); 12 (81-бет); 13 (203-бет); 14(147-бет);

19; 20; 26.

Тәжірибелік тапсырмалар:

1. Кейс. Азық-түлік өндіретін әйгілі көп  ұлтты корпорациялардың бірі. Оның 75 елде оперативті компаниялары, 56 мемлекетте 282 зауыттары жэне 14000 жұмысшылары бар, Корпорацияның 75 оперативті

компаниялары  бес географиялық аймақта орналасқан, оларды аймақтық басқарушылар басқарады. Әлемнің бар аймақтарында өз қызметін жақсарту үшін компанияларда маркетингтік басқаруды өнім түрі бойынша басқарушылар жүзеге асырады.Корпорацияда және компанияларында маркетинг бөлімшері қандай принциппен құрылған?                                       

2.   Тұтынушылар нарығының қай түріне  төмендегі тауарларды өткізуге  болады: велосипед, комбайн, сабын,  кір жуғыш машина, портативті компьютерлер, кенсе жабдықтары. арматура, бетон, туристік қызметтер.

3.   Салқындатқыш   сусындар,  транспорттық  қызметтер және де электр-түрмыстық  құралдары нарығындағы бәсекелестердің  басты 4 типін көрсетіңіз.

5.  Ай  сайын шығатын «Лиза» журналын өткізуге байланыс аудиторияларының қай түрлі әсер етуі мүмкін?

Кейс. Маркетинг  кешені, «Беби-бум» ұрпағы АҚШ халқының бөлігін құрайды және олар мода жасаушылар болып табылады. Олар өз ұрпағын  кітап оқуға баулиды. Осыған байланысты Америкадағьі балаларға арналған кітап басу ісі дамып, кітап шығару үлкен бизнеске айналды.                                                                                    

Қазір АҚШ-тағы туу деңгейі осыдан 30 жыл  бүрынғы «Беби-бум» салыстырғанда  екі есе кеміді. 65 жастан жоғары адамдар саны өсуде, 50-ден асқан адамдар халыктың 14-ін құрап, тұтынушылар арасындағы ең ықпалды топқа айналды. Барлық американдық отбасылары мүлкінің 63% -осыларда, олар өндірілген тауардың 40%-ын сатып алады. Бұл сегменттің үлғаюы кәсіпкерлерге қосымша мүмкіндік береді. Мысалы, айналары үлкен, алдыңғы панельдегі сандары ірі автомобильдер шығару, ягайғанақ едені бар қоғамдық орындарда кілем төсеу. Тауарларды төмен бағамен сататын, «Кеймарт» әмбебап дүкендер желісі, мейрам алдында 55 жастан   асқандарға қызмет көрсетудің арнайы уақытын белгіледі. Жасы ұлғайған адамдар сөрелер арасында көп

уақытын кетірмес үшін дүкендер тауар таңдаудың  жаңа тәсілдерін ұсынуда, мысалы, теледидар  арқылы керекті тапсырыс жасау. Тапсырмалар:

1.   Сыртқы ортаның өзгеріске ұшыраган факторларын атаңыз және осы өзгерістерге сай фирмалардың реакциясын түсіндіріңіз.       

2.   Өзіңізді аяқкиім (парфюмерия  тауарлары, киім,...) өндіруші фирма  басшысымын деп есептеңіз. Сыртқы  орта факторларыныц  өзгеруін ескере отырып, жасайтын ісіңізды атаңыз және оны түсіндіріңіз. 

3-тақырып.  Тұтыну нарықтарындағы  сатып алушылардың  мінез-құлқы

Мазмұны

1.  Сатып  алушы мінез-құлқының үлгісі

2.  Сатып  алушының мінез-құлқына әсер ететін  факторлар.

3.  Сатып  алу туралы шешім қабылдау  процесі

Әдебиеттер:

4;5 ; 8; 9; 11 (66-бет); 12 (114-бет); 13 (229-беҮ); 14 (226-бет); 19; 20;

26.

Тәжірибелік тапсырмалар:

1. «Борден»  компаниясының «Старлак» сүт  ұнтағын шығаруға байланысты  нарықтағы үлесі төмендеді. Осыған  байланысты зерттеу бөлімі тұтынушылар туралы ақпараттар жинап, олар осы өнімді не үшін пайдаланатынын анықтады. Зертеулер сүт ұнтағын, кебінесе, әйелдер тұтынатындығын, оны дастарханға тағам ретінде қойылатындығын, аспаздык тағам дайындағанда пайдаланатындығын жэне шаймен кофеге қатылатындығын көрсетті. Сонымен қатар, зерттеулер

ерлер мен балалар сүт ұнтағы мен  табиғи сүттің айырма-шылығын сезбейтінін  айқындады. Әйелдердің айтуы бойынша, сүт ұнтағын қолданудың басты  себебі - үндемеу.

Пікірі  сүралгандардың көпшілігі компания тауарын білетінін атады, пайдаланбағандардың өзі «Старлак», «Дейзи» маркаларын білетіндігін, олар туралы ақпаратты журнал беттерінде кездестіргендерін жэне теледидар жарна-маларын көргендерін айтты. Тұтынушылардың біразы «Старлакты» «Дейзиге» қарағанда артық көріп пайдаланатындығы анықталды. «Старлакты» қабылдау туралы ақпаратты үнтақтың дэмін тату үшін әйелдерге тарату арқылы      ; жинады.

Осы кейсті талдай отырып «Старлакты» сатып  алу туралы шешім қабылдау процесініц басты кезеңдерінің сипаттамасын беріңіз. Сүт ұнтағын сатып алу туралы әйелдердің шешіміне қандай факторлар әсер етті?

2.   Мына тауарлардың басты қасиеттерін  бөліп атаңыз: сүлгі, жазатын қағаз,  жиһаз, кітаптар, аяқ киім.

3.   Келесі тауарлардың қызмет аясының  пайдалылығын көрсетіңіз: шаңсорғыш,  электр ет тартқыщы, шырын жасайтын (соковыжималка) қүрал, конфетгер, печенье, торттар.