Автор: Пользователь скрыл имя, 14 Марта 2012 в 18:03, курсовая работа
«Шетел инвестицияларын тиісінше қорғауды және пайданы кері қайтарып алу мүмкіндіктері бұрынғысынша назарда бірінші кезектегі мәселелер қатарында ұсталады.» -деп атап өтілуі инвестициялардың еліміздің экономикасын дамытуға қажеттілігін көрсетеді.
2007 жылдың 9-сәуірдің Президенттік Қазақстан Жолдауында үкімет 2015 жылға дейінгі Индустриялық - инновациялық даму бағдарламасын әзірлеген:
Инвестициялық сипаттағы тікелей мемлекеттік шығасылардың жылына орта есеппен 38 миллиард теңге (250 миллион доллар) болатынын жоспарлап отырмыз. Бұл қаражаттың едәуір бөлегі өндірістік және ғылыми инфрақұрылымды жасақтау мен жаңартуға жұмсалатын болады.
Кіріспе
3
І Мемлекеттік инвестицияның тартымдылығын қамтамасыз ету жолдары
5
1.1 Инвестиция мәні мен қызметі
5
ІІ Негізгі бөлім
Мемлекеттің инвестициялық тартымдылығын қамтамасыз ету
12
2.1 Қ. Р–ң инвестициялық қызметін жүзеге асыруы мен оның маңызды мәселелері.
12
2.2 Бірлесім бақыланатын шаруашылық серіктестіктердің, еншілестердің және тәуелді серіктестіктердің инвестициялық есебі
15
2.3 Еншілес тәуелді және бірігіп бақыланатын заңды тұлғадағы инвестиция есебі
16
2.4 Қаржылық инвестиция есебі
20
2.5 Қысқа мерзімді инвестициялардағы ағымдағы құқық және ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялық қайта бағалауын анықтау. Есеп беруде инвестицияны ашу және түгендеу.
23
ІІІ Қорытынды
34
3.1 Экономиканы мемлекеттік реттеудегі инвестициялық бағыттар
IV Пайдаланған әдебиеттер
Кесте 5. Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктерге салынған инвестициялар бойынша шоттар корреспонденциясы келтірілген.
№ | Шаруашылық операцияларының мазмұны
| Сомасы, теңге | Шоттар корреспонденциясы | |
1. | Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктердің мына игіліктерді салу арқылы инвестициялары жасалынды: -тауарлар, негізгі құралдар, материалдық емес активтер: - ақша қаражаттары: - есеп беретін адамдарға берілген соманың есебінен: - еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктерден: -заңды және жеке тұлғалардан: | 300000 50000
600000 450000 |
2200-2310 2200-2310 2200-2310
2200-2310 2200-2310 |
1330,2410-2416,2730, 1000-1050 1251-1254
3320-3330 3310,4170 |
| Жиыны | 1600000 |
|
|
2. | Заңды және жеке тұлғалардан тегін түскен инвестициялар: | | | 6260 |
3. | Тәуелді немесе еншілес серіктестіктер активтерін қайта бағалаудың нәтижесінде үлестік қатысу сомасы инвестицияның құнын төмендеткен: -бұрындары жасалған қайта бағалау сомасының шегінде: -бұрындары жасалған қайта бағалаудың артық жасалған сомасына: | 150000 | 7450-7470 | 2200-2310 |
4. | Тәуелді немесе еншілес серкітестіктердің таза табысында инвестордың үлесі өсүімен байланысты инвестицияның құны өскен | 540000 | 2200-2310 | 7610 |
5. | Инвестицияны үлестік қатысу әдісі бойынша есепке алған кезде инвестордың алатын дивидендтер сомасына инвестицияның құны азаяды. | | | |
6. | Тәуелді немесе еншілес серкітестіктердің шеккен зияны инвестордың үлесін кемітуімен байланысты инвестициның құны азаяды | 2004000 | 7610 | 2200-2310 |
7. | Егер де инвестицияның балагстық құнынан зиян асып түссе, онда ол баланстан тыс шоттарда есепке алынады. | 50000 |
|
|
8. | Тәуелді немесе еншілес серкітестіктердің таза табысында инвестордың үлесі өсуімен байланысты инвестицияның құны өскен кезде бұрындары инвестиция құнын төмендету үшін есептен шығарылған құн қалпына келтіріледі, бұл кезде баланстан тыс шоттар жабылады. | | | |
9. | Еншілес, тәуелді және бірлесіп бақыланатын серіктестіктердің инвестициясы сатылды: -инвестицияның баланстық құнына: -инвестицияның сатылған бағасы бойынша: |
700000 |
1260,2120-2130 |
6210 |
Яғни, ескі шоттарда жоғарыда аталған серіктестіктерге жеке шоттар ашылып көрсетілген болса, қазіргі жаңа шоттарда олар жоқ. Бірақ біз оларды басқа шоттармен алмастырып көрсете аламыз. 2004 «Ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары» шотында кәсіпорынның, басқа кәсіпорындардың , банктердің және т.б.-дың акцияларын алуға жұмсалған сомалары есептелінеді. Акция - акционерлік қоғамның капиталына белгілі бір соманың салынғанын куәландыратын және ол оның иесіне дивиденттер түрінде табыстың бір бөлігін алу құқын беретін бағалы қағаз.
Акцияларды алған кезде 2040 « Өзге ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары» шотының дебеті бойынша және төмендегі шоттардың кредиті бойынша корреспонденциясы жасалынады: сатып алу құнына – 3310 «Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысулар», 3390-«Өзге де қысқа мерзімді кредиторлық берешек», 4120-«Еншілес ұйымдарға берілетін ұзақ мерзімді кредиторлық берешек», 4130 – «Қауымдастырылған және бірлескен ұйымдарға берілетін ұзақ мерзімді кредиторлық берешек», 4140-«Филиалдар мен құрылымдық бөлімшелерге берілетін ұзақ мерзімді кредиторлық берешек».
Акция алған кезде есеп айырысу шоттарын жанай өтіп, ақша қаражаттарының шоттарын пайдалануы мүмкін: 2040-шоттың дебеті, 1050-«Ағымдағы банктік шоттардағы валютамен ақша қаражаты»,шоттарының кредиті – шет мемлекеттердің банкілер мен компанияларының акцияларын алғанда; 1040-«Ағымдағы банктік шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары», 1010-«Кассадағы теңгемен ақша қаражаттары» - Қазақстан Республикасының ішкі нарығындағы акцияларды алғанда.
Акцияларды сатқан жағдайда және басқа да жағжайларда олар есептен шығарылса, онда акцияның баланстық құнына 7410-«Активтердің шығуынан болған шығыстар» деген шоты дебеттеледі де, және 2004-«Ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары» кредиттеледі, сосын ол шотының дебеті бойынша және 6210 шоттың кредиті бойынша көрсітіледі.
Акцияларға байланысты мысалды төменнен көре аламыз.
Мысалы: “Оңтүстік” ААҚ қоғамы – “Алтын” ААҚ-ның 33 % және
“ Полиметал” ААҚ-ның 28% акциясын сатып алған, сол сатып алғаннан акцияға сәйкес олардың құны: 3 110000 теңге және 4 600000 теңге құраған.
“Оңтүстік” ААҚ сатып алғаннан кейін, бір жылдан соң, “Алтын” ААҚ 9 900000 теңге зиян шексе, ал “Оңтүстік” ААҚ 5000 теңге таза табыс тауып, 2004 теңге деңгейінде дивидентті жария еткен. Ал келесі жылы “Темір ” ААҚ кейбір негізгі құралдарының бағасын 4 10000 теңгеге түсірген, ал
“Полиметал” ААҚ керісінше , 500000 теңгеге көтерген.
Екінші жылдың қорытындысы бойынша: “Алтын” ААҚ 1000000 теңге таза табыс тауып, 200400 теңгеге дивидентті жария еткен, ал “Полиметал “ ААҚ – 1 500000 теңге деңгейінде зиян шеккен.
Енді осы жасалған операцияларымен байланысты шоттар корреспонденциясын қарастырып көрейік:
Кесте 6.
№ | Шаруашылық операцияларының мазмұны
| Сомасы, теңге | Шоттар корреспонденциясы | |
1. | Заңды тұлғалардан қалыптасқан (немесе олардан алынған) баға бойынша акциялары сатып алынды: -“Алтын ” ААҚ-ның 33% ; -“Полиметал” ААҚ-ның 28% айналыстағы акциясы ; |
3110000 4600000 |
2210 |
4110 |
Жиыны: | 7710000 |
|
| |
Бірінші жылы | ||||
2. | “Алтын” ААҚ өзінің кейбір негізгі құралдарының объектерін қайта бағалаудың нәтижесінде үлестік қатысу сомасы артып, инвестицияның құны өскен. “Оңтүстік” ААҚ үлестік қатысу сомасы қайта бағаланған сомаға өсіп, ол 99000 теңге құраған (300000*33%) | 99000 | 2210 |
|
3. | Бірінші жылдық нәтижесі бойынша: инвестицияның құнының өсуімен бірге -“Оңтүстік” ААҚ үлесі де өскен, өйткені “Оңтүстік” ААҚ үлесі 1 400000 теңге құраған (5000000*28%); -“Алтын ” ААҚ зиян шеккендіктен “Оңтүстік” ААҚ инвестициясының құны да азайған. “Алтын” ААҚ зиян шеккендіктен “Оңтүстік” ААҚ –ны тиесілі 3267000 (9900000*33%) теңге құраған. “Полиметал “ ААҚ-нан “Оңтүстік” ААҚ –на тиесілі, дивидент сомасына инвестиция құны азаяды, “Оңтүстік” ААҚ-ның алынатын дивидент сомасы 560000 теңге құраған (2004000*28%) |
1400000
320900
560000 |
2210
7610 1240 |
7610
2210 2210 |
4. | Бірінші жылдың нәтижесі бойынша “Оңтүстік” ААҚ өз балансында, “ Полиметал “ ААҚ 5440000 теңге сомасындағы инвестицияны ғана көрсеткен (4600000+1400000-560000) |
|
|
|
Екінші жыл | ||||
5. |
“Оңтүстік” ААҚ-да инвестициясының құны азайған, өйткені “Алтын” ААҚ өзінің кейбір негізгі құралдарының құнын арзандатқан: -бұрындары жасалған қайта бағаланған сомасының шегінде; - бұрындары артық жасалған сомасының шегінде 36300 теңге (135300-99000); |
36300 |
7450 |
2210 |
6. | “Полиметал “ ААҚ өзінің негізгі құралдарын қайта бағалаудың нәтижесінде, “Оңтүстік” ААҚ-ның қатысу үлестік құны, яғни инвестициясының құны өскен | 140000 |
| 5320 |
7. | Екінші жылдың нәтижесі бойынша: -“Алтын” ААҚ таза табысында “Оңтүстік” ААҚ қатыстық үлесі өсуіне байланысты инвестицияның құны өскен. Қатысу үлесі 330000 теңге құраған (1000000* 33%). Өткен кезеңде зиян шеккендіктен, осы ағымдағы кезеңдегі инвестицияның өскен құны 001-баланстан тыс шоттағы есепке алынған, сол зиян сомасы ескерілген соң барып, өскен құны көрсетіледі.(272004(330000- -“Алтын” ААҚ-нан “Оңтүстік” ААҚ-ның алынатын дивидент сомасына инвестицияның құны азайтылды 660000теңге (200400*33%). -“Полиметал” ААҚ зиян шеккендіктен ондағы “Оңтүстік” ААҚ-ның үлесі азаюына байланысты инвестицияның құны азайтылды. | 272004
58000
66000 420040 | 2210
1240
7610 | 7610
011
2210
2210 |
8. | Екінші жылдың нәтижесі бойынша “Шығыс” ААҚ балансында 5160000 теңгеге “ Цемент “ ААҚ-ның және 70700 теңге “Темір ” ААҚ-ның инвестициясы көрініс тапты. Нәтижесінде ол5230700 теңге құрады. |
|
|
|
Облигация дегеніміз- ұстаушысына (иесіне) өз құнынан процент түрінде тұрақты табыс беретін бағалы қағаздардың бір түрі. Облигациясы барлар (ұстаушылар) эмитенттің (акционерлік қоғам, мемлекеттік муниципалды органдар және басқалары) облигацияны шығарушының кредиторы болып табылады. Облигация – жалған капиталдың бір түрі. Облигацияның акциядан айырмашылығы: оның ұстаушысы акционерлік қоғамның мүшесі бола алмайды және дауыс беруге де құқысы жоқ.
Облигациялармен байланысты операциялардың есебі 2020 «Өтеуге дейін ұсталынатын ұзақ мерзімді инвестициялар» шотында жүреді.
2020 «Өтеуге дейін ұсталынатын ұзақ мерзімді инвестициялар» шотында мемлекеттік және жергілікті заимдардың проценттік облигацияларына салынған қаржылық инвестициялардың нақты бары мен қозғалысы және осындай құнды қағаздар сатып алу құқымен есептелінеді. Облигация – белгіленген нақты (номиналдық) құны бойынша иесіне процент төлеу арқылы өтелетін міндеттемені растайтын бағалы қағаз. Облигациялардың төмендегідей түрлері бар: мемлекеттік және жеке меншікті (коммерциялық банктер, акционерлік қоғамдар және басқалар шығарған); атаулы және талап етушіге арналған; проценттік және проценттік емес, еркін айналымдағы және айналым шеңбері шектеулі.
Облигацияның төмендегідей реквизеттері болуы керек: аты, фирмалық атауы және эмитенттің тұрған жері ( облигацияны айналымға шығарушы мемлекет, кәсіпорын, мекеме); фирмалық атауы немесе сатып алушының аты немесе облигацияның талап етушіге жазылғаны туралы жазба ; номиналдық құны, қарастырылған болса пайыз мөлшері; өтеу және пайыздарды төлеу мерзімдері шығарыдған күні мен орны, сондай-ақ облигацияның сериясы мен нөмірі, эмитенттің өкілетті тұлғалардың қол қою үлгілері. Облигацияның мақсатын білдіретін міндетті реквизит облигацияның қандай тауар үшін шығарылғандығын көрсетеді. Облигацияларды өтеу мерзімін және шығару туралы шешімін эмитент айқындайды.
Облигацияларды алған кезде:
Дт 2020
Кт 1010, 1030, 3370
Облигациялардың өтелуі және сатылуы кезінде төмендегідей бухгалтерлік жазу жазылады:
Дт 7410
Кт 2020
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестиция туралы шешім қабылдау процесі ең қиын, әрі қайшылық туғызатын қаржылық мәселелер болып табылады. Инвестор әрқашанда ұзақ мерзімді инвестицияға қаражатын сала отырып бүгінгі ақша қаражатынан бас тартып, болашақта табыс алуды көздейді. Бірақ ондай болжамды тек қана инвестициялық жоба беруі мүмкін. Сол ұзақ мерзімді инвестицияның тиімділігін анықтау үшін, ең көп тараған талдаудың 4 әдісін пайдаланады:
инвестициялық табыстың орташа нормасы;
өтеушілік;
табыстың ішкі нормасы;
таза ағымдағы құны.
Инвестициялық табыстың орташа нормасының әдісімен ұзақ мерзімді қаржылық инвестицияны бағалаған кезде кәсіпорының белгілі бір уақыт кезеңіндегі салық салынғаннан кейінгі орташа жылдық табыстан болған ауытқудан есептелінеді, демек ол жобадағы инвестицияның орташа деңгейі мен жүзеге асырылған қаржылық инвестицияның арасынан алынады. Инвестициялық табыстың орташа нормасы не өсуіне, не азаюына әкеледі, яғни азайғанкезде оларды қайта бағалауға тура келеді, демек оның әділ құнын қалпына келтіру керек.
Мысалы, 3 жылдың орташа баланстық табысы 21 мың теңге құрады делік, ал таза инвестицияның құны 180 мың теңге болған, олай болса табыстың орташа нормасы 11,67% құрайды.
Егер де табыстың орташа нормасы 5,3 мың теңгеге өссе, онда инвестицияның сомасын 45 мың теңгеге өсіреді.(5,3/2*180)
Қаржылық инвестицияны өтеушілік әдісімен бағалаған кезде бірнеше жылдардың қатар санын пайдаланылады. Қаржылық жобасына: бірінші жылы – 40 мың теңге, екінші және үшінші жылдары – 60 мың теңге, төртінші, бесінші жылдары – 40 мың теңге салынды деп топшыланған. Шын мәнінде ол 180 мың теңге құраған, яғни инвестицияның құны 20 мың теңгеге азайған.
Инвестицияның өтеушілік мерзімін (кезеңін) есептеу әдісі негізінен инвестицияның бастапқы салынған сомасын жабу үшін қажет, өтеушілік мерзімін анықтау, демек жобаны іске асырудан түсетін ақшалай түсімдер сомасы, оның бастапқы инвестиция сомасына тең болғанға дейін созылады және де ол инвестицияланаған қаражаттың табыстарының есебінен қайтарылады.
Өтеушілік кезеңін есептеу әдісі жобаның тәуекелділігі жөнінде мәселеге алдын ала жауап береді, ал ол (тәуекелділік) өз кезегінде инвестициялық сомаларды қайтару мерзімінің ұзақтығына байланысты болып келеді. Өтеушілік мерзімі қысқа болған сайын, жобадан түсетін ақшалай қаражаттардың да түсімі көп күтіледі, шаруашылық субъектісінің өтімділік деңгейі де артады. Бұл әдіс Қазақстанның шаруашылық субъектілерінің тәжірибесінде кең таралған, әсіресе оның коммерциялық банктерде басымдылығы айқын байқалады, ал егер өтеушілік кезеңі 3-4 жылды құрайтын болса, онда бұндай жобаны қабылдау үшін кең көлемдегі зерттеулер керек.
Өтеушілік мерзімін есептеу әдісі инвестициялық жобалардың тиімділігі жөнінде толық түсінік бермейді, өйткені ол уақыты бойынша түсетін ақшаның әр түрлі құнын есккермейді, сондай- ақ өтелу мерзімі аяталғанна кейін түскен табыстың эффектісі де толықтай бағаланбайды. Осы кемшіліктерді ескере отырып, өтеушілік әдісін тек тәуекелділік жөнінде түсінікті алу үшін, алдын ала жасалатын бағалау әдістерінің бірі ретінде ғана қарастырылады.