Инвестицияны қаржыландыру және несиелендіру

 

Шешуі:

 

 
 

 

 

 

 

Тапсырма 84

Кәсіпорынға екі инвестициялық  жобаның бизнес- жоспары берілген.

42-кесте – Жобаның түсінігі  

Мың. теңге

Көрсеткіш	Инвестициялық жоба
	А	Ә
Инвестициялық жодалардың барлығы	3500	3500
Инвестицияның өмір сүру уақыты, лет	2	4
Ақша ағымының құны , барлығы	5000	5500
Жылына да байланысты:
1	3000	1000
2	2000	1500
3	-	1500
4	-	1500

 

А жобасы бойнша келесі мәліметтер:

- меншік капииал – 30 %;

- қаржылық нарықта акцияларды шығарғандағы материалдар-. 30 %;

- банковсктік немие – 40 %.

Б жобасы бойнша келесі мәліметтер:

- меншік капииал – 50 %;

- банковсктік несие – 50 %.

Кәсіпорын өзінің бос ақша қаражаттарын банктік депозитке  саланады. Оның ставкасы жылына 10 %. Бірақ банк жылына 14 % ставкасымен беруге келісті.  Нарыққа шығарылған акцияларды табысы 7 % тең.

Екі жобаны салыстырып (А  және Ә), таңдаған жауабыңызды дәлелдеңіз. 

 

 

Шешуі:

 

 

 

 

 

Тапсырма 98

Таза келтірілген инвестиция құнын жылжымайтын мүліктің еркін  кепілдігіне қатысты есептеңдер, егер капитал салымы  10 млн. тенге болса, ақша кірісінің ағыны бес жылда  – 2; 2,4; 2,8; 3,2; 3,5 млн. тенге. Кірістің тәуекелсіз жүктемесі – 10 %, орташа нарықтық жүктемесі – 15 %. Талап етілетін капиталдың жартысы нөлдік кезеңде төленеді,  жартысы – бірінші жылдың соңында.

 

Шешуі:

 

 

 

Тапсырма 104

Компания күрделі бюджеті 490 мың. доллар жағдайында күрделі салым  бағдарламасын қалыптастырады. Мысалы, компанияның капиталының бағасы (салыстыру жүктемесі) - 10 %. Сандық ерекшеліктер тәуелсіз жобалар үшін  52-шы кестеден орын алған.

 

52-кесте – Жобалар ерекшеліктері 

Мың. доллармен

Жоба	Талап етілетін  инвестиция	Келтірілген ақша ағыны	Ішкі кіріс, %
А	50	116	20
Ә	120	183	18
Б	110	147	16
В	100	126	15
Г	130	171	14
Ғ	90	103	12
Д	80	66	8

 

Талап етіледі:

• жарамсыз жобаларды істен шығару;
• қалған жобалардан тиімдісін таңдау, инвестицияны ранжирлеу әдісінің тобымен кірістің ішкі мөлшерінің көмегімен (IRR);
• жобалардың үздік тобын алу, олардың ранжирленуі үшін таза ағымдағы құн көрсеткішін пайдалану (NPV)
• қарым-қатынастың оңтайлылығына жол ашу. Бұл үшін NPV өлшемі бойынша оңтайлы модель құру қолға алынады,  екі текті сызықтық бағдарлама міндеттері түрінде іріктеу және оларды шешу;
• әр түрлі амалдармен алынған шешімдерді салыстыру.

 

Тапсырма 109

Фирма екі альтернативтік инвестициялық жобаны қарастырады, кірістің орташа жүктемесі - 10 %-ды құрайды. Сараптау жолымен анықталған тәуекелдік, А жобасын жүзеге асырумен байланысты,  12 % құрайды, ал Б жобасы – 15 %. Жобаны жүзеге асыру мерзімі – бес жыл. Міндетті түрде жобалардың тәуекелдікке қатысты тиімділігін ескерген жөн. Жоба бойынша бастапқы деректер  56-ші кестеден орын алған.

 

56-кесте – Инвестициялық жобалар бойынша бастапы деректер

Жылы	Жоба А			Жоба Ә
	Аша ағыны, мың. тенге	Тәуекелдікті ескеру арқылы дисконт коэффициенті	Ақша ағынының келтірілген  мүшелері, мың. тенге	Ақша ағыны, мың. тенге	Тәуекелдікті ескеру арқылы дисконт коэффициенті	Ақша ағынының келтірілген  мүшелері, мың. тенге
0	-120			-150
1	35			50
2	40			60
3	45			65
4	40			70
5	30			50
	NPV			NPV

 

Шешуі:

 

,

 

.

 

Тапсырма 115

Компания жаңа жабдықтарды  36 тыс. доллар көлемінде иелік еткісі келеді, ол  20 мың  доллар шығынды  үнемдеуді жақын арадағы үш жылда  қамтамасыз етеді (ену ақша ағыны  түрінде) . Бұл мерзімде жабдықтар  толық тозуға тән болады. Өндірістің капиталының құны құрайды - 16 %, ал инфляцияның күтілетін қарқыны – 10 % жылына. Жобаны инфляцияны ескере және ескермей бағалаңыз.

 

 

 

Тапсырма 124

Өндіріс жабдықтарға иелік  етудің екі нұсқасын қарастырады:  лизингті сызба бойынша іске асыру  немесе несиеге сатып алу.

Жабдықтардың құны - 120 мың. доллар. Қызмет мерзімі  – бес  жыл.

Лизинг жағдайы:

• төрт жыл;
• 18 % жылдық;
• аванстық төлем – 20 % жабдықтардың құнынан;
• жабу графигі – тоқсан сайын тепе-тең үлеспен.

Жабдықтарды несиеге сатып  алуда қаржыландырудың аралас пішіні қолданылады: 30 % жабдықтардың құнынан өзіндік қаражат есебінен төленеді, 70 % құнмен банк несиесі ұсынылады - 16 % жылдық, тоқсан сайынғы төлемдермен.

Лизинг пен несие бойынша  төлемдерді есептеңіз, солар бойынша  төлем графигін құрыңыз.

Өндірістің шығынын салыстырмалы талдау мен бағалау жабдықтарды  иелік етудің немесе жабдықтарды  несиеге сатып алудың нұсқаларына  арқа сүйейді.

Таңдалған нұсқаның жетістіктері мен кемшіліктерін сипаттаңыз.

 

 

Шешуі:

 

120 000-20%=96 000, 
 
ЛТ.

 

 

Мерзім,ай,тоқсан		16
Кезеең мөлшерлеме		0,045
Сомма, мың доллар		96 000
Өтеу кезеңі	Кезең басына қарыз сомасы		Төлемнің жалпы сомасы		Пайыз бойынша төлемдер	Негізгі төлемнің сомасы	Кезең моңына қарыз сомасы
1	2		3		4	5	6
1	96000		4321		4320	1	95999
2	95999		4321		4319,9	1,1	95997,9
3	95997,9		4321		4319,8	1,2	95996,7
4	95996,7		4321		4319,8	1,2	95984,7
5	95984,7		4321		4315,2	5,8	95985
6	95985		4321		4319,3	1,7	95983
7	95983		4321		4319,2	1,8	95981,2
8	95981,2		4321		4319,1	1,9	95979,3
9	95979,3		4321		4319,0	2	95977,3
10	95977,3		4321		4318,9	2,1	95975,2
11	95975,2		4321		4318,8	2,2	95973
12	95973		4321		4138,7	182,3	95790,7
13	95790,7		4321		4310,5	10,5	95780,2
14	95780,2		4321		4310,1	10,9	95769,3
15	95769,3		4321		4309,6	11,4	95757,9
16	95757,9		4321		4309,1	11,9	95746

 

 

Тапсырма 126

Компания «АгромашЛизинг»  «Енисей» комбайндарын Қазақстан лизингіне ұснады. Қаржыландру жағдайы : аванс 25 % құнынан, мерзімі – үш жыл, жүктеме – 12 % жылдық.

Техниканы сатып алуға  қатысты лизингті мәміленің жағдайларын  банк несиесінің жайымен салыстырыңыз: аванс – 20 % құнынан, мерзімі – төрт жыл, жүктеме - 14 % жылдық.

Екі нұсқада да пайыздар ай сайын есептеледі.

Есептеңіз және лизинг пен  несие бойынша төлем графигін құрыңыз.

Комбайндарды лизингке алу  немесе несиеге сатып алудағы  лайықты нұсқалар бойынша салыстырмалы талдау жүргізу .

Таңдалған нұсқаның жетістіктері мен кемшіліктерін сипаттаңыз.

 

Шешуі:120 000-25%= 90 000

 

 

 

 

 

Мерзім, жыл			3
Кезең мөлшерлеме			0,01
Сомма, мың доллар			90 000
Өтеу кезеңі		Кезең басына қарыз сомасы		Төлемнің жалпы сомасы		Пайыз бойынша төлемдер	Негізгі төлемнің сомасы	Кезең моңына қарыз сомасы
1		2		3		4	5	6
1		90000		2903		900	2003	87997
2		87997		2903		879,9	2813	85184
3		85184		2903		851	2052	83132
4		83132		2903		831	2072	81060
5		81060		2903		810,6	2092	78968
6		78968		2903		789	2114	76854
7		76854		2903		768	2135	74719
8		74719		2903		747	1562	73157
9		73157		2903		731	2172	70985
10		70985		2903		709	2194	68791
11		68791		2903		687	2216	66575
12		66575		2903		665	2238	64337
13		64337		2903		643	2260	62077
14		62077		2903		620	2283	59794
15		59794		2903		597	2305	57489
16		57489		2903		574	2329	55160
17		55160		2903		551	2352	52808
18		52808		2903		528	2375	50433
19	50433				2903	504	2399	48034
20		48034		2903		480	2423	45711
21		45711		2903		457	2446	43265
22		43265		2903		432	2471	40794
23		40794		2903		407	2496	38298
24		38298		2903		382	2521	35777
25		35777		2903		357	2546	33231
26		33231		2903		332	2571	30660
27		30660		2903		306	2597	28063
28		28063		2903		280	2623	25440
29		25440		2903		254	2649	22791
30		22791		2903		227	2676	20115
31		20115		2903		201	2702	17413
32		17413		2903		174	2729	14684
33		14684		2903		146	2757	11927
34		11927		2903		119	2784	9143
35		9143		2903		91	2812	6331
36		6331		2903		63	2840	3491

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

 

Лизингтік қатынастарды басқарудың нарық талаптарына сәйкес келетін  тиімді технологиясын жасау үшін ең алдымен мемлекет макродеңгейлік қатынастарды реттеуші ретінде неғұрлым маңызды роль атқарады. Еліміздегі лизингтік қызметтер нарығының  қалыптасқаннан бергі уақыт аралығында лизингтік қатынастарды ұйымдастыратын және реттейтін бірнеше нормативті актілердің бекітілгені белгілі . Солардың негізінде лизингтік қызметтер  нарығын ұйымдастыру қағидаларын  анықтайтын база құрылған. Бірақ лизингтік  қатынастарды дамыту бойынша елімізде қабылданған заңнамалық актілердің қабылдау уақыттарына жасалатын  талдаулар , көптеген жағдайларда нарықтың мемлекеттен реттеуші шараларды  талап еткендігін көруге болады. Яғни , бүгінгі күні мемелекет лизингтік  қатынастарға заңнамалық базаның көмегімен  жергілікті деңгейлерде реттеулер  жүргізіліп отырған жоқ. Сондықтан  да , біздің қазіргі таңда ҚР-ғы лизингтік  қатынастарды мемлекеттік деңгейде басқарудың кейбір тетіктерін сапалық  жағынан келесідей бағыттар бойынша  қажет екендігін ұсынамыз:

Лизингтік қатынастарды әр түрлі келісім шарттық қатынастардың  элементтерінен тұратын инвестициялау  тетігі ретінде оның әлеуметтік-психологиялық  аспектілерін түсіндіруге мүмкіндіктер беретін қосымша заңнамалық нормативтік  базаны қалыптастыру қажет. Ол үшін лизингтік  қатынастарға байланысты қазіргі уақытта  жұмыс істеп жатқан заңнамалық құжаттарды түсіндіретін « төменгі » деңгейдегі , яғни әдістемелік нұсқаулар жасап  оларды қолданысқа енгізу керек.

Сонымен, лизингтік қызметтер  нарығын жоғарыда көрсеткендей белгілі  бір белгілері бойынша сегменттерге бөліп қарастыру, лизингтік қатынастар механизмін жетілдіруге мүмкіндіктер береді. Осы лизингтік келісімдерді қандай сегментте болсын жүзеге асыру  кезінде міндетті түрде тәуекелділіктерді  ескеру қажет деп ойлаймыз.

Сонымен қатар, лизингтік  несиелеу механизмін қолданудың дамуын ынталандыру үшін, мынадай ұсыныстар  жасауға болады:

1. лизингке берілетін барлық жылжитын мүліктердің түріне 3 немесе 4-тен жоғары емес коэффициентпен жеделдетілген амортизациялау механизмін қолданылу мүмкіндігін заңды түрде қарастыру;
2. 2-3 жылға дейінгі мерзімде қызмет ететін қаржы лизингінің келісім-шартына байланысты алынған пайдалар бойынша лизингті берушілерге (банктерге немесе олардың еншілес лизингтік компанияларына) табысқа салынатын салықты төлеуден босатуды қайта қарау;
3. лизинг объектісі болып табылатын, Қазақстан аумағына уақытша алып келген тауарларға қатысты кеден бажынан және салықтардан лизингті берушілерді босату;
4. Қазақстандағы лизингтік қарым-қатынастарды ұйымдастырушы және реттеуші мемлекеттік лизингтік ассоциацияның тез арада құрылуына қолдау көрсету.