Қазақстан Халық Банкі» акционерлік қоғамының банктік іс-әрекетін менеджменттің принциптер негізінде зерттеу

    «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның негізгі жетістіктері:

«Банк №1 2002 года в Казахстане» (декабрь 2002 года Международный Фестиваль – Конкурс «Выбор года», Казахстан).

«International Gold Medal Award» за качество и эффективность (май 2003 года, Международный саммит – конференция «Global Rating Leaders 2003» Великобритания).

«Банк №1 2003 года в Казахстане» (ноябрь 2003 года, Международный Фестиваль – Конкурс «Выбор года», Казахстан).

«2007 Awards of Excellence, the best bank in Kazakhstan».

    Ал  енді банктің қаржылық жағдайына  келетін болсақ, қаржылық жағдай арқылы банктің қалыпты шаруашылық қызметін жүзеге асыру және ақша есебін дер  кезінде жүргізу үшін қажетті  ақша қаражатымен қамтамасыз етілуі немесе етілмеуі болып табылады. 

      Банк  балансы – банк қаражаты көздерінің қорытындыланған ақшалай көрінісі (пассив) және осы қаражаты оның күн (ай, жыл) сайынғы операцияларын орналастыру (актив) болып табылатын талдамалы есеп тізілімі. Банк балансы күн сайын және есепті күндерге арнап жасалады.

      Яғни, төмендегі кестеде банктің белгілі  бір күнгі активтері, пассивтері және таза құны туралы жиынтық есебі  көрсетілген.

2 Кесте – «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның бухгалтерлік баланстағы көрсеткіштердің өзгерістері

                                                                                                  (мың теңгемен)                                                                                                                                                                                   

        Осы кестенің негізінде  бухгалтерлік баланстағы негізгі көрсеткіштерді алып, талдауын келесі кестеде көрсетеміз:

         3 Кесте – «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның негізгі көрсеткіштердің үлесі

      3 кесте мәліметтеріне сүйенетін болсақ, «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның негізгі көрсеткіштерін талдауда соңғы 2006-2007 жылдарды салыстыру негізінде банктің жалпы активі 16,4% өскенін көріп отырмыз, яғни ол 92044515 мың теңгені құрайды, банктің міндеттемелеріне келетін болсақ, 18,6% өсті, ол 92002762 мың теңгені құрайды, ал банктің меншік капиталына келетін болсақ, 0,1% өсті, яғни 85812 теңгені құрайды.

      Жалпы активтерге: ақша және оның баламалары, міндетті резервтер, табыстар мен шығындар туралы есеп арқылы әділ құны бойынша  бағаланатын қаржы активтері, несиелік мекемелердегі қаражат, инвестициялық  бағалы қағаздар, клиенттерге берілген займдар, негізгі құралдар, басқа активтер жатады. Міндеттемелерге: клиенттің қаражаты, несиелік мекемелердің қаражаты, шығарылған берешек бағалы қағаздар, резервтер, мерзімі жылжытылған салық міндеттемелері, басқа міндеттемелер жатады, ал жарғылық капитал, акциялар бойынша сыйлықақы резерві, сатып алынған меншік акциялары, бөлінбеген табыс және басқа резервтер, азшылықтың үлесі – меншік капиталын құрайды. Жоғарыда айтылып өткен есепті көрсеткіштерді келесі 2-суретте көруге болады: 

2 сурет. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның жалпы активінің, міндеттемелерінің, меншік капиталының өсу динамикасы 

     Ал енді, «Қазақстан Халық Банкі»  АҚ-ның табыстары мен шығындары  туралы есебін қарастырсақ, банктің  табыстары деп қайсыбір қызметтің  нәтижесінде алынатын ақшалай немесе өзге құндылықтар, өткізілген өнім мен қызмет көрсетулердің құны және жұмсалған шығын арасындағы айырма ретінде алынатын өндірістік – шаруашылық қызметтің нәтижесі немесе иеленушілер төлейтін, бағалы қағаздардың ағымдағы бағасының пайызы түрінде көрсетілген дивидендтер немесе пайыздар, салымдар мен депозиттер бойынша төленеді. Ал банктің шығындары деп шаруашылық қызмет барысында өндірісті қамтамасыз етуге, ресурстарға, матералдар, жабдықтар сатып алуға, қызметкерлерге еңбекақы төлеуге, жабдықты жөндеуге, кредиттер бойынша пайыздар төлеуге, жалдау ақысын төлеуге, салықтар төлеуге байланысты жұмсалған шығындар. Яғни, банктің табыстары мен шығындары келесі 4 кестеде көрсетілген:

      4 кесте – «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның табыстары мен шығындары туралы есебі

      Осы кестенің негізінде табыстарының құрылымын  қарастырайық.

5 кесте – «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның табыстарының құрылымы

5 кесте мәліметтеріне сүйенетін болсақ, «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның табыстар құрылымын талдауда соңғы 2006-2007 жылдарды салыстыру негізінде сыйақы алумен байланысты табыстар 3-есеге өскенін көріп отырмыз, оған: клиенттерге берілген займдар, берешек бағалы қағаздар, несиелік мекемелердегі қаражат жатады. Осы берілген көрсеткіштер негізінде табыстар құрылымының өсу динамикасын келесі 3-суреттен көруге болады.  

3 сурет. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның табыстар құрылымының  өсу динамикасы 

Ал, келесі кестеде банктің шығындарының құрылымын  қарастырайық.

6 кесте – «Қазақстан Халық Банкі» акционерлік АҚ-ның шығындарының құрылымы 

6 кесте мәліметтеріне сүйенетін болсақ, «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның шығындар құрылымын талдауда соңғы 2006-2007 жылдарды салыстыру негізінде сыйақы төлеумен байланысты шығындар 3-есеге өскенін көріп отырмыз, оған: клиенттердің қаражаты, шығарылған берешек бағалы қағаздар, несиелік мекемелердің қаражаты жатады. Осы берілген көрсеткіштер негізінде шығындар құрылымының өсу динамикасын келесі 4 суреттен көруге болады.

4 сурет. «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның шығындар құрылымының  өсу динамикасы