Тауарлы материалды қорлар есебі

        Материал ресурстарының тиімді  пайдалануын сипаттайтын көрсеткіштер, ол материал сиымдылығы, материал  қайтарымдылығы. Материал сиымдылығы, материал қайтарымына, олардың  динамика бойынша өзгеруіне әсер  етуіне баға беру үшін келесі кестені құрастырамыз.

1-кесте

Материал ресурстарын  тиімді пайдалануын талдау

р/с	Көрсеткіштер	Өлшем бірлігі	Іс жүзінде		Ауытқу (+,-)
			2010ж.	2011ж.
1.	Өнім өткізуден  түскен кіріс	мың тг.	5184521,2	4855582,7	-328938,5
2.	Материал шығындары	мың тг.	2540415,2	2074070,0	-466345,2
3.	Материал қайтарымы	тг. тн.	2,04	2,34	+0,3
4.	Материал сыйымдылығы	тг. тн.	0,489	0,427	-0,61

 

        Кестедегі берілген мәліметтер  бойынша материал қайтарымы және  материал сыйымдылығы көрсеткіштерін есептейміз.

Материал қайтарымы 2010ж. 2,04 (5184521,2: 2540415,2)  ал 2011ж. 2,34 (4855582,7 : 2074070,0), яғни 0,3 теңгеге өскен немесе 114,7 %(2,34 : 2,04 х 100).

        Материал сиымдылығының төмендеуі  материал ресурстарының тиімді  пайдалануын көрсетеді. Бұл кәсіпорында материал сиымдылығы өткен жылмен салыстырғанда 0,061 тг. төмендеді, сондықтан материал ресурстары тиімді пайдаланған. Осы екі фактордың өнім өткізуден түскен кіріске әсерін келесідей есептейміз:

   а) материал  шығындарының көбеюінен 

          (2074070,0-2540415,2) х 2,04= -951724,9 мың тг.

   б) материал  қайтарымы төмендеуі әсерінен

          (2,34-2,04) х 2074070,0= 622786,6 мың тг.

        Екі фактордың әсері: (-951724,9)+622786,6 = -328938,5 мың тг.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Курстық жұмыста тауарлы – материалдық есепке алу мәселелері қарас-тырылған . Тауарды өндіру мен жеткізуде бір қалыптылық жоқ жағдайда үзіліссіз қызметті қамтамасыз ету үшін өндіріс мекемелері мен кәсіпорында қажеті тауар қорлары болуы қажет. Тауар қорлары – бұл соңғы тұтынушыға сатылған кезге дейінгі нарықтағы қоғамдық өнімнің бөлігі. «Тауарлы- материалдық қорларды есепке алу» атты №7 бухгалтерлік есеп стандарт-тарына сәйкес, тауарлы – материалдық қорлар бұл: шикізат қорлары, материалдар, ыдыс және ыдыстық заттар, аяқталмаған өндіріс, дайын өнім тауарлар түріндегі активтер.Тауарлы –материалдық қорлар жөнінде мәліметті толық және шынайы қалыптастыру бухгалтерлік есептің маңызды мақсаты.

Өндіріс запастарының шығысы мен түсімі бойынша жасалатын  алғашқы құжаттар матариалдық есепті ұйымдастырудың негізі болып табылады. Тікелей алғашқы құжаттардың көмегімен тауарлы-материалдық запастардың тиімді пайдалануын және сақталуын,қозғалысын алдын-ала, ағымдағы және келешектегі бақылауын жүзеге асырады. Есепті тиімді ұйымдастыру ісінде қорлардың сақталуы мен есепке алынуына қатысты барлық тұлғаларға баға көрсеткішінің номенклатурасын жасап, таратудың маңызы зор. Онда субъектінің қолында барлық материалдық қорлар белгілі бір белгілері бойынша әзірленеді.Әрбір атаулары, сорттары бойынша шартты сандық белгілері – номенклатуралық нөмірі беріледі,содан соң барлық құжаттарда ТМҚ-дың бары мен қозғалысы бойынша берілген нөмірі қойылады. Номенклатуралық нөмірі: баланс шоттарының нөмірі немесе материалдардың қатар нөмірі бойынша берілуі мүмкін. Материалдардың номенклатурасында есептелінетін материалдардың бірлік бағасы көрсетіледі, яғни ол баға номенклатурасы деп аталады. Ол жүйеленген материалдар тізімі бойынша жасалады және оны кәсіпорынның барлық бөлімшесі (материалдық-техникалық жабдықтау, бухгалтерия, қаржы бөлімдері) анықтама ретінде пайдаланады. Материалдар өздері сақталынып тұрған жері бойынша, яғни шаруашылық субъектісінің қоймасында және субъектінің бухгалтериясында есептелінеді. Материалдық құндылықтардың қоймадағы есебінің дұрыс ұйымдастырылуы олардың дұрыс сақталуына, қоймадағы жұмыстың дұрыс жүргізілуіне және жұмыстың қалай қойылғандығына байланысты.

Курстық жұмыстың мақсаты  тауарлы материалдық қорлардың қозғалыс есебін және оның құжатталуын толық ашып көрсету еді,ол үшін курстық жұмыста  үш бөлім қарастырырды. Бірінші бөлімде тауарлы материалдық  запастардың түсінігі және топқа бөлінуі, өзіндік құнын анықтау және бағалау әдістері материалдар қозғалысының, есебі және оларды құжаттау тәртібі,екінші бөлімде тауарлы материалдық қорлардың қозғалыс есебі және оның құжатталуын ашып көрсеттім.Ал үшінші бөлімде «Казфосфат НДФЗ» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктігінің тауарлы-материалдық қорларының қозғалыс есебін,аудитін және  материал ресурстарының тиімді пайдалануының толық талдауы көрсетілді. Жалпы курстық жұмыс мақсаты толық ашылды деп ойлаймын.

 

 

 

Қолданылған әдебиеттер тізімі

 

1. Қазақстан Республикасының  «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру туралы» Заңы.
2. Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары және ХҚЕС әдістемелік нұсқаулар.
3. ХҚЕС бойынша бухгалтерлік есептегі шоттар жоспары.
4. Бухгалтерлік  есептің регистрлері және оларды толтыру бойынша нұсқаулар.
5. Кеулімжаев К.К.  «Кәсіпорындағы қаржылық есеп» оқулық  Рахымбекова Р.М. Алматы. 2003 ж.
6. Радостовец В.К. Радостовец Р.М. Шмидт О.И. «Бухгалтерлік есептің  теориясы және салалық ерекшеліктері» Алматы 2000ж.
7. Радостовец В.К. Радостовец Р.М. Шмидт О.И. «Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп» Алматы 2002ж
8. Салина А.П. «Бухгалтерлік есептің принциптері» Алматы «Экономика» 2003ж
9. Сейдахметова Ф.С. «Қазіргі бухгалтерлік есеп» оқу құралы. Алматы 2005 ж.
10. Кәсіпорын жарғысы.
11. Журналдар «Бухгалтер бюллетені»
12. Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.Ә.     «Қаржылық есеп» Алматы, Экономика, 2001ж.
13. Сейдахметова Ф.С., «Қазіргі замандағы бухгалтерлік есеп» Алматы

    LEM баспасы 2008ж.