Шетел тұлғаларына салық салу ерекшеліктері

    мемлекеттiк  билiк органдары шет елге iссапарға жiбергендер, оның iшiнде дипломатиялық, консулдық мекемелердiң, халықаралық  ұйымдардың қызметкерлерi, сондай-ақ аталған жеке тұлғалардың отбасы мүшелерi;

    тұрақты халықаралық тасымалдарды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының заңды  тұлғаларына немесе азаматтарына тиесiлi көлiк құралдарының экипаж мүшелерi;

    Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлерде орналасқан әскери базалардың, әскери бөлiмдердiң, топтардың, контингенттердiң немесе құрамалардың әскери қызметшiлерi мен азаматтық қызметкерлерi;

    Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерлерде орналасқан және Қазақстан Республикасының  меншiгi немесе Қазақстан Республикасының субъектiлерi болып табылатын объектiлерде (оның iшiнде концессиялық шарттар негiзiнде) жұмыс iстейтiндер;

    оқу немесе практикадан өту мақсатымен Қазақстан Республикасының шегiнен  тыс жерлерде жүрген студенттер, стажерлар  мен практиканттар оқу немесе практикадан өтудiң бүкiл кезеңiнде;

    сабақ беру, консультациялар беру немесе ғылыми жұмыстарды жүзеге асыру мақсатымен Қазақстан Республикасының шегiнен  тыс жерлерде жүрген оқытушылар мен  ғылыми қызметкерлер сабақ берудiң  немесе аталған жұмыстарды орындаудың бүкiл кезеңiнде Қазақстан Республикасында тұрған уақытына және осы бапта көзделген басқа да өлшемдерге қарамастан резидент жеке тұлғалар деп танылады.

    5. Қазақстан Республикасының заңдарына  сәйкес құрылған заңды тұлғалар  және (немесе) өздерiнiң тиiмдi басқару орны (нақты басқару органдары) Қазақстан Республикасында орналасқан өзге заңды тұлғалар да осы Кодекстiң мақсатында резиденттер деп танылады.

    Негiзгi басқаруды жүзеге асыратын және заңды  тұлғаның кәсiпкерлiк қызметiн жүргiзу үшiн қажет стратегиялық коммерциялық шешiмдердi қабылдайтын орын тиiмдi басқару орны (нақты басқару органы) деп танылады.

    6. резидент болып табылмайтын жеке  және заңды тұлғалар резидент  еместер деп танылады.

    Резидент  еместiң тұрақты мекемесi

    1. Кәсiпкерлiк қызметтi, оның iшiнде уәкiлеттi тұлға арқылы жүзеге асырылатын қызметтi толық немесе iшiнара жүзеге асыратын тұрақты қызмет орны, атап айтқанда:

    1) қызметтi жүзеге асыру мерзiмдерiне  қарамастан, тауарларды өндiрумен,  ұқсатумен, жинақтаумен, орап-буумен, берумен, өткiзумен байланысты қызмет жүзеге асырылатын кез келген орын;

    2) қызметтi жүзеге асыру мерзiмдерiне  қарамастан, резидент еместiң кез  келген басқару орны, филиалы,  бөлiмшесi, өкiлдiгi, бюросы, кеңсесi, офисi, кабинетi, агенттiгi, фабрикасы, шеберханасы,  цехы, зертханасы, дүкенi, қоймасы;

    3) қызметтi жүзеге асыру мерзiмдерiне  қарамастан, көмiрсутектерiн өндiру  орындарын қоса алғанда, табиғи  ресурстарды өндiрумен байланысты  қызметтi жүзеге асыратын кез  келген орын: шахта, кенiш, мұнай  және (немесе) газ скважинасы, карьер, жер үстi немесе теңiз мұнаралары және (немесе) скважиналары;

    4) қызметтi жүзеге асыру мерзiмдерiне  қарамастан, құбырмен, газ құбырымен,  табиғи ресурстарды барлаумен  және (немесе) игерумен, құрал-жабдықтарды  орнатумен, монтаждаумен, құрастырумен, жөнге келтiрумен, iске қосумен және (немесе) қызмет көрсетумен байланысты қызметтi жүзеге асыратын (оның iшiнде бақылау және байқау қызметiн жүзеге асыратын) кез келген орын;

    5) қызмет көрсету мерзiмдерiне қарамастан, ойын автоматтарын (жалғамаларын қоса), компьютерлiк желiлер мен байланыс арналарын, аттракциондарды, көлiк немесе өзге де инфрақұрылымды пайдаланумен байланысты қызметтi жүзеге асыратын кез келген тұрақты орын резидент еместiң Қазақстан Республикасындағы тұрақты мекемесi деп танылады.

    1-1. Қазақстан Республикасында қызмет көрсету кезінде резидент емес осындай мақсат үшін жалдаған қызметшілер немесе басқа персонал арқылы қызмет көрсететін орын, егер осындай сипаттағы қызмет Қазақстан Республикасында күнтізбелік алпыс күннен астам кезең бойы жалғасатын болса, тұрақты қызмет орны болып танылады

    2. Құрылыс алаңы, монтаждау немесе  құрастыру объектiсi, жобалау жұмыстарын  жүргізу, жұмысты жүзеге асыру  мерзiмдерiне қарамастан, тұрақты  мекеме құрады.

    Бұл ретте, атап айтқанда, жылжымайтын мүлiк объектiлерiн тұрғызу және (немесе) қайта жаңарту жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру, оның iшiнде үйлер, ғимараттар салу және (немесе) монтаждау жұмыстарын жүргiзу, көпiрлер, жолдар, каналдар салу және (немесе) қайта жаңарту, құбырлар тарту, энергетикалық, технологиялық немесе өзге де жабдықтарды және (немесе) басқа да осыған ұқсас жұмыстарды жүзеге асыру орны құрылыс алаңы (объектiсi) деп түсiнiледi.

    Құрылыс алаңы (объект) пайдалануға берiлген объектiнi (орындалған жұмыстың көлемiн) қабылдау туралы актiге қол қойылған және құрылысқа толық ақы төленген күннен кейiнгi күннен бастап өзiнiң iс-әрекетiн тоқтатады.

    3. Резидент емес, сондай-ақ, егер:

    1) уәкiлетті тұлға арқылы Қазақстан  Республикасында тәуекелді сақтандырушы  немесе қайта сақтандыруды жүзеге  асырса;

    4) Қазақстан Республикасында ақылы  негiзде және (немесе) тауарлар сатуды iске асыратын көрме өткiзсе; 

    5) резидентке немесе резидент емеске  шарт қатынастары негiзiнде Қазақстан  Республикасында оның мүддесiн  бiлдiруге, iс-әрекет жүргiзуге немесе  оның атынан келiсiм-шарт (шарт, келiсiм) жасасуға құқық берсе, Қазақстан Республикасында тұрақты мекеме құрады.

    4. қызметтi жүзеге асыру кезiндегi он екі ай кезең шегіндегі уақытша үзілістер және маусымдық үзiлiстер тұрақты мекеменi таратуға әкеп соқпайды.

    5. Осы резидент еместiң атынан келiсiм-шартқа қол қоюға уәкiлеттiк берiлмеген тәуелсiз делдал (тапсырма, комиссия, консигнация шарты немесе басқа да осыған ұқсас шарт негiзiнде жұмыс iстейтiн брокер және (немесе) өзге де тәуелсiз агент) арқылы Қазақстан Республикасында кәсiпкерлiк қызметiн жүзеге асыратын резидент емес тұрақты мекеме құрушы ретiнде қарастырылмайды.

    Өзінің  әдеттегі (негiзгi) қызметi аясында әрекет ететiн және резидент еместен заң  жағынан да, экономикалық жағынан  да тәуелсiз болып табылатын тұлға  тәуелсiз делдал деп түсiнiледi.

    6. Қазақстан Республикасының заңдарына  сәйкес құрылған резидент емес  заңды тұлғаның еншiлес ұйымы,  егер еншілес және негiзгi ұйымдардың  арасында ережелерiне сай келетiн  қатынастар туындамаса, өзiнiң негiзгi ұйымының тұрақты мекемесi ретiнде қарастырылмайды.

    6-1. Өзге де заңды тұлғаға, оның  ішінде тұрақты мекеме арқылы  Қазақстан Республикасында қызметін  жүзеге асыратын резидент емеске  Қазақстан Республикасының аумағында  жұмыс iстеу үшiн шетелдiк персоналды  ұсыну жөнінде қызметтер көрсететін резидент емес мынадай шарттарды бiр мезгілде орындаған кезде:

    eгep мұндай персонал тек өзiн ұсынған  заңды тұлғаның атынан және  оның мүдделерiн көздеп әрекет  етсе;

    шетелдiк  персоналды ұсыну жөнiнде қызмет көрсететiн резидент eмec осындай  персоналдың Қазақстан Республикасында орындайтын жұмыс нәтижелеріне жауапты болмаса;

    шетелдiк  персоналды ұсыну жөнiнде қызмет көрсетуден алынатын резидент еместiң  табысы осындай персоналдың өзін ұсынған заңды тұлғаның атынан және оның мүдделерiн көздеп өз міндеттерін орындаған уақытын ecкepe отырып анықталса және резидент емес тұлғаның осындай персоналды ұсыну шығындары жалпы сомасының он процентінен аспауға тиіс болса, Қазақстан Республикасындағы осындай қызметтер бойынша тұрақты мекеме құрмайды.

    Шетелдiк персоналды ұсыну жөнiнде қызмет көрceтуге арналған шығындардың жалпы сомасын растау үшін резидент емес қызмет көрсетудi алушыға есеп құжаттамасының көшiрмелерін табыс етуi міндетті.

    Осы тармақта белгiленген шарттар орындалған кезде және резидент емес шетелдiк қызметкердi Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде ұсыну жөнiндегi қызметтер көрсеткен жағдайда резидент еместiң мұндай қызметтерi Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде көрсетiлген қызметтер болып табылады.

    7. Резидент еместiң қызметi оның  салық органында тiркеу есебiне тұруына немесе тұрмауына қарамастан, осы баптың ережелерiне сәйкес тұрақты мекеме құрады.

    Резидент  еместердiң Қазақстан Республикасындағы  көздерден алатын табыстары 

    Табыстардың мынадай түрлерi:

    1) Қазақстан Республикасында тауарларды өткiзуден, жұмыстарды орындаудан, қызметтер көрсетуден түскен табыстар;

    2) нақты қызмет көрсетiлген жерiне  қарамастан, тұрақты мекеме арқылы  Қазақстан Республикасында қызмет  атқаратын және осындай тұрақты  мекемемен байланысты резиденттерге  немесе резидент еместерге көрсетiлетiн басқару, қаржылық (сақтандыру және (немесе) тәуекелдердi қайта сақтандыру жөнiндегi қызмет көрсетулердi қоспағанда), консультациялық, аудиторлық, заңдық адвокаттық қызмет көрсетулерді қоспағанда) қызметтерден, бағдарламалық өнiмдердi демеу және қолдау бойынша қызмет көрсетуден алынатын табыстар;

    2-1) салық салуда жеңілдігі бар  елдердің резиденттері болып  табылатын тұлғалармен алынған,  оларды нақты көрсету жеріне  қарамастан қызмет көрсетулер  көрсетуден (тұрақты мекеме арқылы  Қазақстан Республикасында қызмет атқаратын және осындай тұрақты мекемемен байланысты резиденттерге немесе резидент еместерге) алынатын табыстар;

    3) Қазақстан Республикасының аумағындағы  мүлiктi өткiзу;

    резиденттер шығарған бағалы қағаздарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасында орналасқан резидент заңды тұлғаға, консорциумға немесе мүлiкке қатысу үлесiн өткiзу;

    резидент  еместер шығарған бағалы қағаздарды, сондай-ақ резидент емес заңды тұлғаға  қатысу үлесін, егер резидент емес заңды  тұлғаның мұндай акцияларының, қатысу үлесінің немесе активтерінің 50 проценттен астамын Қазақстан Республикасында орналасқан мүлік құрайтын болса, үлестерін өткізу;

    резидент  еместер шығарған және Алматы қаласының өңiрлiк қаржы орталығының арнайы сауда алаңына жiберiлген борыштық бағалы қағаздарды өткiзу нәтижесiнде алынған құн өсiмiнен түскен табыстар;

    4) Қазақстан Республикасындағы тұрақты  мекеме арқылы қызметiне байланысты  резиденттiң немесе резидент еместің  борышты қайтаруды талап ету  құқығын басқаға беруден түскен  табыстар;

    4-1) борышты талап етуді алу орнына қарамастан, Қазақстан Республикасындағы қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резиденттен немесе резидент еместен борышты талап ету құқығын алу кезінде борышты талап ету құқықтарын басқаға беруден түсетін табыстар;

    5) резидент еместердiң Қазақстан Республикасындағы қызметi барысында туындаған мiндеттемелерiн, оның iшiнде жұмыстарды орындауға (қызмет көрсетуге) жасасқан келiсiм-шарттар (шарттар, келiсiмдер) бойынша және (немесе) тауарларды жеткiзуге сыртқы сауда келiсiм-шарттары бойынша мiндеттемелерiн резиденттер мен резидент еместердiң орындамағаны немесе тиiсiнше орындамағаны үшiн тұрақсыздық айыбы (айыппұлдар, өсiмпұлдар);

    6) резидент заңды тұлғадан дивидендтер  түрiнде түсетiн табыстар;

    7) мыналардан:

    резиденттерден;

    егер  осы резидент еместердiң берешегi олардың тұрақты мекемесiне немесе мүлкiне қатысты болса, Қазақстан  Республикасында орналасқан тұрақты  мекемесi немесе мүлкi бар осы резидент еместерден алынған, борыштық бағалы қағаздар бойынша сыйақыларды қоспағанда, сыйақылар нысанындағы табыстар. 
 
 
 
 

ІІІ Шетел тұлғаларына салық дағы проблемалар,  оны шешу жолдары                                                                              

    Жеке  табыс салығы  - жеке тұлғалардың  ең бірінші кезекте төлейтін салығы болып саналады.Себебі,тапқан табыстарынан немесе табыс көздерінің бір бөлігін салық ретінде аударып отыру.

    Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев  халықа арнаған Жолдауында жеке табыс  салығының ставкаларын төмендетіп,салық  төлеу тәртібін оңтайлы етіп, белгілі бір жүйеге келтіруді атап өтті,яғни мұны жеке тұлғаларға халықтың әлеуметтік жағдайының жақсаруына қосқан үлесі ретінде қарауға болады.Ал 2009 жылдан бастап қолданысқа енуі тиіс Жаңа Кодексті әзірлеу барысында жеке табыс салығы туралы жағдайлар көп талқыланды.Көптеген пікірлер мен болжамдар қаралды.Оның бастысы корпарациялық табыс салығының ставкасын азайтып,жеке табыс салығының пайыздық мөлшерлемесін көбейту еді.Бұл сұрақ ұзақ талқыланып,соңында жеке табыс салығының ставкасын 10 % мөлшерде қалуы шешілді.