Саяси болжамдау

    Саяси болжамдау ұғымы, мәні мен ерекшеліктері. Саяси болжам аясы және негізгі принциптері. Саяси болжамдаудың мақсаты, объективті негіздері және міндеттері. Болжамдаудың кезеңдері және типтері. Ғылыми болжамның  әдістері және құралдары. Саяси болжамдаудың негізгі әдістері және олардың өлшемдері (критерийлері).

    Саяси болжамның функционалдық міндеттері. Негізгі функциялары: нормативтік, шамамен алу, алдын ала істеу (сақтық). Қазіргі Қазақстанда саяси болжамдаудың жайы және проблемалары.

    Егемен Қазақстанның саяси проблемалары

      Егемен Қазақстанның саяси нақтылық  ретіндегі қалыптасуы мен дамуы.  Қазақстан Республикасы – зайырлы,  құқықтық, әлеуметтік, демократиялық  мемлекет және халықаралық қатынастың  субъектісі ретінде. 

    Қазақстанда егемендік пен демократияның қалыптасу кезеңдері:проблемалар және қиындықтар. Қазақстан қоғамының қазіргі кезеңдегі даму тенденциясы тұрғысынан саяси жаңарудың ерекшеліктері.

    Ұлттық  идеяны және мемлекеттік идеологияны  жасаудың проблемалары.

    Қазақстан Республикасында плюралистік демократияны қалыптастыру жолдары. Посттоталитарлық қоғамның саяси даму тәжірибесінің халықаралық маңызы.  

1.2. «Саясаттану» жалпы білім беру курсы бойынша

 

СИЛЛАБУС 

1. Ибраев Ержан Ерсайынұлы, Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия Ұлттық университеті Халықаралық қатынастар факультеті, «Саясаттану» кафедрасының аға оқытушысы

Байланыс телефоны: 353738 (40-27, 40-22)

Ғылыми  қызығушылығы: саясаттану, саяси партиялар, сыртқы саясат, ұлттық қауіпсіздік

Ғылыми  мектеп: Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, халықаралық қатынастар факультеті, «Саясаттану» мамандығы

2. Оқу пәнінің   атауы, коды және  кредиттер саны: «Саясаттану», 2 кредит

3. Курсты өткізу  уақыты және орны: сабақ кестесі бойынша

4. Оқу пәнінің пререквизиттері: Бүкіләлемдік тарих, Философия, Қазақстан тарихы, Әлеуметтану. Постреквизиттер - Құқық негіздері.

5. Оқу пәнінің сипаттамасы: 

Жоғары  оқу курсына саясаттанудың енуі жалпы саяси, эмпирикалық бағыттар негізінде қоғамдық және саяси-әлеуметтік оқиғаларды зерттеуді қалыптастырады, соның нәтижесінде студенттердің саяси мінез-құлқын және мәдениетін жетілдіреді. Міндеттері:

• студенттерге әлемдік саясат туралы бағыт бағдар беру;
• Қазақстандағы саяси өмірді зерттеуге және ол туралы пікір айта білуге үйрету;
• қоғамдық өмір заңдылықтарын шешуге және маңыздылығын түсінуге көмектесу.

Күтілетін нәтижелер:

Саясаттанудың негізгі бөлімдері: саяси институттар, саяси мәдениет, саяси элита, геосаясат, саяси билік, саяси дағдарыс, модернизация, саяси режимдер туралы мағлұмат алады.

Қазақстан Республикасының саяси жүйесінің ерекшелігін, саясаттың қоғамдық өмірдегі маңызын, гуманитарлық ғылымдардың мемлекет азаматын қалыптастырудағы орнын және тұлғаның қоғамдағы саяси рөлінің қажеттілігін білетін болады.

Саясат  теориясын, саяси ғылым мәселелерін, саясаттанудың қолданбалы әдістерін меңгере отырып, саяси оқиға туралы өзіндік пікір қалыптастыруға үйренеді.

Саясатқа, қоғамдық дамуға және халықаралық қатынастарға болжам жасауға байланысты көзқарас қалыптастырып, оны дәлелдеп, саяси  жүйелерге салыстырмалы сараптама  жасауға және зерттеулер мен бақылау жасауға тәжірибелік дағды қалыптастырады.

5.1. Оқу тәртібінің  бағыты: Кез-келген маманның азамат ретінде мемлекеттің саяси жүйесін, оның шешім қабылдау ерекшеліктерін, билік тармақтары мен халықтың қарым қатынасының әр түрлілігін білуі шарт, сондықтан саясат түсінігін, оның механизмдерін, ерекшеліктерін, түрлерін білу маңызды. Саясаттану пәні студенттердің азамат ретінде қоғамдық-саяси процестерге талдау жасауға, баға беруде, олардың ең бастысы, саяси мәдениетін қалыптасуына бағытталған.

5.2. Оқу пәіннің мақсаты: саяси ғылым, саясат, саяси билік, мемлекет, элита, саяи мәдениет және идеология сияқты толық түсініктерді қалыптастыру және оның механизмдерін түсіндіру

5.3. Оқу пәнінің міндеттері:

• Категориялық аппаратты игеру;
• Саясат, сяасат әлемі ұгымдарын, саяси ғылымды игеру;
• Биліктің мәнін, оның саяси процесске ықпалын түсіну;
• Саяси билікті ұйымдастыру механизмін түсіну;
• Саяси жүйе теорияларына талдау жасау;
• Биліктің ресурстары мен қайнар көздерін анықтау;
• Саяси мәдениет пен идеологияның негізгі теорияларына талдау жасау.

 

5.4. Оқу пәнінің мазмұны:

Саясаттанудың негізгі бөлімдері: саяси институттар, саяси мәдениет, саяси элита, геосаясат, саяси билік, саяси дағдарыс, модернизация, саяси режимдер туралы мағлұмат алу, Қазақстан Республикасының саяси жүйесінің ерекшелігін, саясаттың қоғамдық өмірдегі маңызын, гуманитарлық ғылымдардың мемлекет азаматын қалыптастырудағы орнын және тұлғаның қоғамдағы саяси рөлінің қажеттілігін түсіндіру, саясат теориясын, саяси ғылым мәселелерін, саясаттанудың қолданбалы әдістерін меңгереді. 

5.5  Пәнді оқыту жоспары 

 
 

Барлығы: 15 дәріс, 15 семинар, 30 СОӨЖ, 30 СӨЖ 

6. Негізгі және қосымша  әдебиеттің тізімі

6.1. Негізгі әдебиеттер:

1.Жамбылов Д.  Саясаттану. А., 2003

2.Нысанбаев А.  Н. Саясаттану. А., 1997

3.Қуандық Е.  Саясаттану. А., 2001

4.Байдельдинов  Л. А. Теориялық саясаттану. А., 2005

5.Мағзұмов М. Т. Саясаттану негіздері. Дәріс курсы. Өскемен, 2002

6.Рахметов Қ.  Саясаттану. Оқу құралы. А., 2005

  7. Введение в политологию: словарь-справочник / Под ред. В.П. Пугачева – М.: Аспект Пресс, 1996

  8. Джунусова Ж.Х., Булуктаев Ю.О., Козелецкая Г.В. Политология: курс лекций – А.: ИПК, 1998

  9. Казахстанская политологическая энциклопедия / Центр политических исследований. А.: 1998

10. Мухаев Р.Т. Политология: Учебник для вузов. М.: ПРИОР,1997

11. Мұхамедов М., Сатершинов Б., Сырымбетұлы Б., Саяси-құқықтық ілімдер тарихы. А.: 2002

12. Политология: Учебник. / Под ред Л.А. Байдельдинова – А.: 1997

13. Политология: Энциклопедический словарь / Под общ. ред. Ю.И. Аверьянова – М.: 1993

14. Политология: Учебник для вузов / Под общ. ред. А.Н. Нысанбаева – А.: 1998

15. Смагулов Е.М. Основы политологии. Астана, 2001

16. Абдильдина Х.С. Саясаттану. Оқу құралы. Астана, 2007 

6.2. Қосымша әдебиеттер:

1. Аристотель. Саясат. Шығармалары. М., 1984. Т.4.
2. Әл Фараби. Философиялық трактаттар. Алматы, 1972.
3. Әл Фараби. Әлеуметтік этикалық трактаттар. Алматы. 1973.
4. Баласағұн Ж. Құтты білік. М., 1990.
5. Берлин И. Четыре эссе о свободе. Л., 1992.
6. Бурбаев Т.Қ. Ұлт менталитеті. Монография. Астана., 2001
7. Бурбаев Т.Қ. Қазақ металитетінің даму ерекшеліктері. Астана., 2005
8. Ильин В.В., Панарин А.С., Бадовский Д.В. Политическая антропология. М., 1995.
9. Исаев Ә. Қазақстан жастарын саяси әлеуметтендіру // Саясат. 2004.№6
10. История политических и правовых учений // Грацианский П.С., Зорькин В.Д., Мамут Л.С. и др. М., 1990.
11. Каменский В.Г. Политическая наука в США. М., 1969.Марков Б.В. Философская антропология. СПб., 1997.
12. Қаржаубаев Е.К. Елдегі сот жүйесі // Саясат. 2005. №10
13. Қазақстан Республикасының Конституциясы. А., 1995
14. Назарбаев Н. Ә. Қазақстан-2030. Қазақстан халқының дамуы мен әл-ауқатының артуының стратегиялық бағдарламасы. А.,1997
15. Нұрымбетова Г. Қазақстандық сайлаушылар мінез-құлқын зерттеу тәжірибесі // Саясат. 2005. №8
16. Омарова Г. Қазақстандағы шенеулік имиджі және мемлекеттік идеология // Саясат. 2005. №9
17. Тоқмырзин Қ. Діл діңгегі // Саясат. 2005. №9
18. Философия политики. Кн.1. Теоретико-методологические проблемы изучения политики. М., 1994.
19. Шмитт К. Понятие политического // Вопросы социологии. 1992. №1.
20. Юрьев А.И. Введение в политическую психологию. СПб. 1992№

 

7. Оқуды бақылау мен оның нәтижелік бағасы

7.1- 7.2. Бақылау түрлері  мен әдістері: Курсты игеру барысында оқытушы сіздердің білімдеріңізді жүйелі түрде әртүрлі әдістер арқылы тексереді. Ағымдық бақылау: дәрістерге міндетті түрде қатысу және дәріс сабақтарындағы белсенділік (жалпы балдың 10%); семинар сабақтарына қатысып, тақырып сұрақтарын талдауда белсенділік (жалпы балдың 15%); СӨЖ тапсырмаларын орындау - танымдық тапсырмаларды шешу, реферат жазу (жалпы балдың 15%). Аралық бақылау: екі аралық бақылау (әр қайсысы жалпы балдың  10%) жеке жазба тапсырмалардың орындалуынан және тапсырылуынан тұрады. Қорытынды бақылау: семестр соңында студенттер емтихан тапсырады (жалпы балдың 40%). Емтихан ауызша тапсырылады, емтихан сұрақтары курс барысында өтілген сұрақтарды қамтиды. Баға көтеру мақсатымен емтиханды қайта тапсыруға рұқсат етілмейді.  

7.3. Студенттердің білімін  бағалау: 

 

 7.4. Бағалау критерийлері: