Кәсіпорын қызметінің ұйымдастыру-экономикалық жағдайы

     Серіктестік қатысушыларының аталған құқықтарын шектейтін серіктестік жарғысының және кез келген басқа құжаттардың, шешімдердің ережелері жарамсыз болып табылады.

     Жауапкершілігі  шектеулі серіктестікке қатысушы жалпы  жиналысқа жеке өзі немесе өкілі  арқылы қатыса алады.

     Сенімгердің өзі тиісінше серіктестіктің атқарушы органының мүшесі немесе бақылау  органының (тексеру комиссиясының) мүшесі болып табылатын жағдайларды қоспағанда, атқарушы орган мүшелерінің және бақылау органдары мүшелерінің жалпы жиналыста серіктестік қатысушыларының өкілдері ретінде әрекет етуге құқығы жоқ.

     Жауапкершілігі  шектеулі серіктестіктің атқарушы органының серіктестік қатысушысы болып табылмайтын мүшелері, егер серіктестік жарғысында өзгеше көзделмесе, жалпы жиналысқа кеңесші дауыс құқығымен қатыса алады.

     Жауапкершілігі  шектеулі серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысын шақыру тәртібі 

     Жауапкершілігі шектеулі серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысын шақыратын орган немесе адам (адамдар) жиналысын ашылу күніне дейін он бес күннен кешіктірмей серіктестіктің атқарушы органы жүргізетін қатысушылардың тізбесінде көрсетілген мекен-жайы бойынша серіктестіктің әрбір қатысушысына оның өткізілетіндігі туралы жазбаша хабарлауға міндетті.

     Хабарламада жиналыс өтетін уақыт пен орын, сондай-ақ ұсынылып отырған күн тәртібі  көрсетілуге тиіс.

     Жауапкершілігі  шектеулі серіктестіктің атқарушы органы

     Егер  жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғысында серіктестіктің алқалы атқарушы органын (дирекция, басқарма және т.с.с.) құру көзделмесе, серіктестіктің қызметіне ағымдағы басшылықты және оның ісін жүргізуді жеке-дара атқарушы орган (директор, басқарушы) жүзеге асырады.  
 
 
 
 

     2.«Сарыағаш-жер» ЖШС-нің 2008-2010 жж. экономикалық қызметтері және қаржы-шаруашылық жағдайын талдау 

     2.1 Кәсіпорынның ресурстық потенциалы 

     Қазіргі нарықтық қатынас жағдайында мекеме құралдарының ең басты бөлігі болып  қаржы ресурстары жатады. Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын бағалау, объективті, ғылыми негізделген және үйлесімді басқару, өндірістік, әсіресе қаржылық шешімдер қабылдау үшін оның қаржылық жағдайын талдау қажет. Тек терең және ұқыпты талдау негізінде ғана оның қызметін объективті бағалап, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын нығайту немесе жақсарту үшін шешімдер қабылдауға болады. Нарық жағдайында кәсіпорынның өміршеңдігінің кепілі мен жай-күйінің орнықтылығының негізі оның қаржылық тұрақтылығы болып табылады. Бүгінгі экономикалық жағдайда тұрақты төлем қабілеттілік табыстылықтан да маңызды болып отыр.

     Кез-келген бизнес түрiнiң нәтижесi қаржылық ресурстардың бар болуы мен оларды пайдалану  тиiмдiлiгiнен тәуелдi. Төлем қабілеттілік пен қаржылық тұрақтылық шаруашылық субъектілерінің қаржылық-экономикалық қызметінің маңызды сипаттамасы болып табылады. Егер кәсіпорын қаржылық тұрақты, төлем қабілетті болса, онда ондай кәсіпорын сол саладағы басқа кәсіпорындармен салыстырғанда инвестиция тартуда, несие алуда, білікті мамандар тартуда елеулі артықшылыққа ие болады.

     Өндіріссіз  экономика жоқ және әлемдік экономиканы талдамай тұрып, оның негізі болып саналатын өндіріс туралы түсінік болу керек. Материалдық игіліктерді өндіру - адам мен табиғаттың өзара әрекетін, шаруашылық қызметі процесіндегі адамдар арасындағы өзара әрекетін көрсететін адам өмірі мен қоғамның негізі.

     Өндіріс - адамдардың мақсатты шектеусіз қажеттіліктерін  қанағаттандыруға бағытталған қызметі. Бұл адамдарды - материалдық, әлеуметтік, интеллектуал-дық ресурстарды пайдалануға  итермелейді. Ресурстардың шектеулілігі адамдар мен қоғамды қанағаттандыру қажеттіліктерін таңдауға итермелейді.

     Таңдау  экономикалық категория ретінде  бұл - өндіру, сату және сатып алу  болып саналады. Бұл міндет (таңдау) кез келген қоғамда оның  әлеуметтік-саяси құрылысына қарамастан қарастырылуы тиіс.

     Нені  өндіру керек – яғни қандай байлық, қандай сапада және қанша өндірілуі  тиістігі шектеулі ресурстармен байланысты болады.

     Қалай өндіру керек - бұл қандай шектеулі ресурстардан және қандай комбинациялардан, билікті қандай технологияның көмегімен өндіру керектігі туралы шешім қабылдайды.

     Кімге және қанша өндіру керек - бұл адам қажеттілігі шектеулі болған жағдайдағы кімге қанша өндірілген материалдық  игіліктерді бөлу проблемасы болып  табылады.

     Мұндай  күрделі проблемаларды шешу үшін шаруашылық субъектілері өзара байланыс пен комбинация негізінде өндірістің негізгі факторлары - жер, еңбек, капитал мен субъектілердің кәсіпкерлік қызметіне айналатын өндіріс ресурстарына, адамдардың өндірістік қызметі және табиғат жасаған байлықтар туралы деректерге ие болуы тиіс.

     Өндіріс ресурстары  - бұл тауарлар  мен  қызметтер жасау процесінде пайдаланатын табиғи, әлеуметтік және рухани күштердің  жиынтығы.

     Ресурстар төрт түрлі болады:

     1. «Табиғи» - өндірісте қолдану үшін  әлеуметтік, пайдалы табиғи күштер мен заттар, олар «таусылатын», «қалпына келтіретін» немесе «қалпына келтірмейтін» болып ажыратылады.

     2. Материалдық» - бұл өндіріс нәтижелері  болып саналатын, адам жасаған  инструменттер, машиналар, сарқылатын  шикізаттар.

     3. «Еңбек» - «әлеуметтік-демографиялық,  кәсіптік-біліктілік және мәдени  білім беру» параметрлері бойынша  бағаланатын еңбекке қабілетті  халық. 

     4. «Қаржылық» - қоғам өндірісті ұйымдастыру  үшін  ақша қаражаттарын бөлуі  болып табылады. 

  Кесте 1- 2008-2010 жылдар аралығындағы еңбек өнімділігінің көрсеткіші 

 

      Еңбек өнімділігі қызмет көрсетуден табыстың жұмысшылар санының қатынасымен есептелінген, 1 жыл ішінде 1 жұмысшыдан қанша табыс тапқанын көрсетеді.

      2010 жылы 2009 жылмен салыстырғанда еңбек  өнімділігі 1 жұмысшыға 20,7%-ға, ал 2008 жылмен салыстырғанда 36,2%-ға өскен. 

      Жұмысшылар  саны 2009 жылмен салыстырғанда 16,9%-ға асқан. Ал 2009 жылмен салыстырғанда 16,5%-ға төмендеді. Соның ішінде әкімшілік бөлімінің персоналының саны да 5,2%-ға төмендеген.  
 

      2010 жылы табыстар соммасы 348,7 мың теңгені құрады. 2008 жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 73,4 мың теңгеге өскен, ал 2009 жылмен салыстырғанда 59,2 мың теңгеге өсті.

      Табыс құрылымында меншікті салмақты қызмет көрсетуден табыс алуда.

      Табыс сомасының 2007-2009 жылдар аралығындағы өзгерісі келесі суретте берілген. 
 

 

      Сурет 2. Табыс сомасының 2008-2010 жылдар аралығындағы динамикасы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

     2.2 Кәсіпорын шығындары  

 2008-2010 жылдар аралығындағы шығыстардың өзгерісі келесі кестеде көрсетілген.  

      Кесте 2- 2008-2010 жылдар аралығындағы шығындардың  өзгерісі, мың теңге 

      2008 жылмен салыстырғанда 2010 жылы  шығындар 247 мың теңгеге артқан. 2009 жылы 162 мың теңгеге кеміген. Табыстардың өсімі шығыстардың өсімінен асып тұрмағанын айта кету керек.

     Шығындардың ішінде көп бөлігін Негізгі құралдарыдың істен шығуы бойынша шығыстар алып жатыр.

              Кесте 3– 2008-2010 жылдар аралығындағы серіктестіктің дебиторлық қарыздары, мың теңге 

 

     2009 жылы серіктестіктің дебиторлық  қарызы 366 мың теңгені құрады. Бұл  көрсеткіш 2008 жылмен салыстырғанда  525 мың теңгеге кеміген. Оның  себебі, ішкі операциялар бойынша қарыздар мен қызметкерлер қарызы бойынша дебиторлық қарыздың қысқаруы.

     Серіктестікте тәуекелдерді басқару үлкен рөл  атқарады. Тәуекелдердің құрамына нарықтық тәуекел, несиелік тәуекел, өтімділік  және операциялық тәуекел кіреді.

     Валюталық тәуекел серіктестіктің қызмет етуіне айтарлықтай әсер ете қоймайды. Себебі серіктестікте валюталық операциялар жүргізілмейді.