Капитал туралы түсінік

        5440  шотының дебеті  ұзақ  мерзімді  инвестицияның құнының төмендігінен  және  олардың баланстық   құнының азайғанын көрсетеді,  ол  кезде қайта бағаланған   сомасының шегінде мына  шоттар  кориспонденцияланады:

                      -  ұзақ  мерзімді   инвестицияның төмендеген  құнына   1150, шоты  кридиттеліп,  5440  шоты  дебеттеледі. 

                      - инвистицияның  баланстық  құнының азайған сомасына  2120 – 2130  шоттары  кредиттеліп, 5440  шоты  дебиттеледі.

                      Басқа  да  активтердің  қайта  бағаланумен  байланысты  опирациялары.  Активтердің басқа түрлерін  (шикізаттарды,  материалдарды,  сатып алынатын  жартылай  фабрикаттарды,  отынды,  дайын өнімді,  тауарларды  және  басқаларын) Қайта  бағалау  операциялары  үшін  5430 – ші  «Басқа  да  қосымша төленбеген  капитал» шоты  пайдаланады.  Шын мәнәіде бұл шот инвестиция – неттосы бойынша бағамның  есептен шығарылатын кезеңіне   дейінгі айырмасын есепке  алу үшін  пайдаланылады.  Егер  де   инвестиция – неттосы   шет  елдегі  бөлімшелерге   берілсе,  бағамдық  айырманың  жиынтық  сомасы  табыс  ретінде  6250  шоттың  кередиті  бойынша көрініс табады,  ал  егер  де  ол  шығыс ретінде  танылса,  онда  ол  7430  шоттың  дебеті  бойынша  көрініс  табады. 

                         Егер  де  доллар  бағамы  теңгеге  шаққанда  азайса,  онда  оның  бағамдық  айырмасы  қаржылық  инвестицияның  қысқарғаны  ретінде  бағаланады  және  ол  5430  «Басқа  да» шотының дебеті  бойынша  көрініс  табады,  ал  егер  де  керісінше  болса,  онда  5430  шотының кредитінде  көрсетіледі. 

  Қайтарылып  алынған  капитал  есебі

         Акционерлердің  жалпы  жиналысының  шешімі  бойынша  Акционерлік  қоғам  жарғылық  капиталды  оның  жалпы  санын  қарастыру  акцияның  бір  бөлігін  сатып  алу  жолымен  кемітуге  құқылы,  алайда  заң  актілерінде  қарастырылған  («Акционерлік  қоғамдар  туралы»  Заңның  28 – бабы)  ең  аз  деңгейдегі   мөлшерден  кем  болмауы  керек.  Акцияны  сатып  алу қайта  бөлу,  әйтпесе  оның  күшін  жою  мақсатында  және  директорлар  кеңесінің  шешімі  бойынша  қоғам  жарғысында  қарастырылған  басқа  себептермен   жүзеге  асырылады.  Шешімде  акция  түрлерінің  саны  мен  категориялары,  сатып  алу  бағасы,  төлем мерзімі көрсетіледі. 

        Акционерлік  қоғам  барлық  кредит  берушілерге  акцияның  сатып  алынатыны  туралы  хабарлауы  керек.  Ал  кредит  берушілер  қоғамнан  өз  жұмысын   азайтуда  немесе  тоқтатуды   және  өздеріне  келтірген   залалдың  орнын  толтыруды  талап  етуге  құқылы. 

   Заңға  сәйкес  сатып  алынған  акция   саны  қоғам  шығарған  акцияның   жалпы  санының  25% - інен  аспауы  керек,  ал  акцияны  сатып   алуға  қоған  бағыттаған   қаражат  қоғамның  10% өзіндік   капиталынан  аспауы  керек.

Қорытынды

Осы  курстық  жұмысты  қорытындылай келе мынадай байламға келуге болады: әрбір кәсіпорын немесе шаруашылық өздерінің құрылуы барысында  өздерінің меншікті капиталын құруы  тиіс. Кәсіпорынның меншікті капиталы өздерінің салымшыларының салымдары, ақшалай, заттай және басқадай түрде қоғамға қосқан үлестері негізінде құрылады.

Кәсіпорынның қолданыстағы капиталы және оның құрамы мен құрылымы бухгалтерлік баланстың активінде  көрсетіледі, ал капиталдың қаржыландыру көздері баланстың пассивінде көрсетіледі.

Капиталы жоқ кәсіпорындар кәсіпорын болып саналмайды, өйткені  онсыз олар өз жұмысын жүзеге асыра  алмайды. Сондықтан да әрбір кәсіпорынның өз капиталы болуы және де оны бірте  – бірте көбейтіп отыруы, пайда  әкелуі тиіс.

Ұйымдарда меншікті капиталдың қолданылуына байланысты барлық мүлкі айналыстағы және айналыстан тыс болып екіге бөлінеді. Ал қызмет атқару мерзіміне қарай негізгі және айналымдағы деп екіге бөледі.

Әрбір кәсіпорын мүлкі  жарғылық капитал, резервтік капитал  және бөлінбеген пайдадан тұрады. Олар бухгалтерлік баланс есебінде 5 бөлім шоттарында, бухгалтерлік нормативтерге сәйкес жүгізіледі.

Курстық жұмысты қорытындылайтын  болсақ осы тақырыпты, яғни меншікті капитал тақырыбн толық ашып,  қарастырдым деуге болады. Және курстық  жұмысты бастар алдында өз алдыма қойған мақсаттар орындалды деп айта аламын.  

Ендігі алда тұрған мақсат курстық жұмысты өзімнің жазғанының дәлелі ретінде оны  абыройлы түрде  қорғап шығу. Жалпы тақырып ашылды.   

Меншік капиталы құрылтайшылық  құжаттарға сәйкес акционерлік қоғамды өзқалауынша құруға, жұмыстарын жүргізуге және қалаған кезде таратуға құқылы. Резервтік капитал жыл сайнығы таза табыстан аудару жолымен құрылады. Жыл сайынғы аудару мөлшері акционерлердің жапы жиналысында белгіленеді. Резертік капиталды пайдалану жағдайында көрсетілген шамаға дейін  оны толтыру үшін аударым жаңғыртылады.