Инвестиция көздері

 

ТМД елдеріне түсетін  тікелей шетелдік инвестициялардың көлемі            (млн АҚШ $)

Мемлекет	2004ж	2005ж	2006ж	2007ж	2008ж	2009ж
Азербайжан	627	1115	1023	510	130	227
Армения	18	52	232	130	133	140
Беларусь	105	352	203	444	90	169
Грузия	45	254	265	82	131	160
Қазақстан	1137	2107	1233	1468	1278	2760
Қырғызстан	47	83	109	35	19	-
Молдова	24	79	74	37	138	150
Ресей	2479	4865	2761	3309	2714	2540
Тәжікстан	16	4	30	21	24	-
Түркменстан	108	108	64	80	100	-
Өзбекстан	55	167	140	121	73	71
Украина	521	624	743	496	595	772

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.3. Шетелдік  инвестициялардың    артықшылықтары.

     Республикамыздың өз инвестициялық ресурстары өте шектеулі екендігі анық. Осыдан шетелдік инвестициялардың көбірек түсуін жан-жақты қолдау қажет екендігі шығады. Н.Ә.Назарбаев : “ АҚШ –та мысал үшін , өздерінің рыногында жанай капиталы болғанына сыпайгершілікпен қарайды. Елге пайдалы болса халыққа да пайдалы. Бізде сондай болып жатырмыз. “Испап –Кармет “ бір жылда өндірісті 12пайызға көтерді. Басқа кәсіпорындарда сондай жағдай. Шетелдік фирмалар арқасында Қазақстанға миллиардтаған долларының ресурстары тартылды. Қазіргі өтпелі кезеңде шетел фирмаларымен қарым-қатынас жасау Қазақстанның өндіріс потенциалының дамуына оң әсер ететіндіктен ресурстарды талан таражға салу жөнінде ешқандай сөз болуы мүмкін емес.”

    Шетелдік инвестицияларды мемлекеттік қолдаудың мақсаты –тауарлар өндіруді жедел дамыту, экономиканың белді секторына жұмыстар мен қызметтерді атқару үшін қолайлы инвестициялық хал-ахуал тудыру болып табылады. Мақсатқа жету процесі кезінде ҚР–сы мынадай мәселелерді шешеді:

• Жаңа технологияларды, озат техникаларды т.б өндіріске ендіру;
• Ішкі нарықты жоғары сапамен тауарлармен және қызметтермен толтыру;
• отандық тауар өндірушілерді мемлекеттік қолдау және ынталандыру;
• Экспортқа бағдарланған және импорттық тауарлардың   орындарын толтырарлықтай  өндірістерді дамыту;
• ҚР –ң шикізат базасын ұтымды және кешенді пайдалану;
• менеджмент   және маркетингтің қазіргі әдісін ендіру;
• жаңа өндіріс орындарын ашу;
• жергілікті кадрларды үздіксіз  оқыту, олардың шеберлік деңгейлерін арттыру жүйелерін ендіру;
• өндірісті күшейтуді қаматамасыз ету;
• қоршаған табиғи ортаны жақсарту.

 Халықаралық экономикалық басылымдарда, оның ішінде “Central European Economic Review” журналында шетелдің алдыңғы қатарлы экономистер Қазақстанға төмендегідей баға бергендігі туралы басылған:” Қазақстан ТМД елдерінің ішінде мына көрсеткіштер бойынша алда келе жатыр: саяси тұрақтылық, қаржы тұрақтылығы, қолайлы инвестициялық ахуал, бизнесті ұйымдастырудың жоғары этикасы т.б.”

  Соңғы бес жылда (2006-2011) олардың мемлекеттік бюджетке қосқан үлесі 46 млрд теңгеден асып жығылды. Инвесторлар облыстағы денсаулық сақтау , білім, мәдениет және спорт саласын өркендетуге 10 млн $ көлемінде инвестиция құйды.

 

 

 

Қорытынды

        Жұмысымды аяқтай келе жалпы инвестициялық саясаттың  экономиканы  модернизациялаудағы орнының ерекше екенін  айтуды жөн көрдім.

  Жұмыстың  қортындысында мынадай  түйін түйдім; Инвестициялар- жаңа зауыттар құрылысына жұмсалатын шығындар.Шекті пайда мен шекті шығынның қатынасы инвистициялық саясаттың негізгі шешімін береді. Шекті пайда болып инвестордың алатын таза пайдасы саналады.Ал шекті шығындар болып пайыздық ставка,яғни заимдарды алуға жұмсалатын шығындар есептеледі. Анығы, инвестор әр уақытта да өз капиталын таза пайданың пайыздық ставкадан артық болатын проектілерге жұмсауға тырысады.Сондықтан да инвестициялық шығындарды анықтайтын екі негізгі фактор – таза пайда мен пайыздық ставка.Бұл инвестицялық саясаттың негізгі көрсеткіштері. Экономикалық теорияда инвестициялық саясатты басқарудың бағыттарын және инвестициялардың экономикаға ықпалын анықтайтын бірнеше көзқарастар бар; Бірінші көзқарастың мәні,инвестиция экономикалық өсудің басты себепкері, яғни мемлекет неғұрлым инвестицияларды көп жұмсаса , экономикасы соғұрлым тез көтеріледі. Екінші көзқарас бойынша, сұранымның артуы өндірістік қуатты күшейтеді, осының нәтижесінде кәсіпорын инвестицияларды жұмсайды, басқаша айтқанда пайданың жоғарлылығының нәтежесінде мемлекеттік инвестиияларды көптеп жұмсайды.

Инвистициялық саясатты жүргізудегі басты құралдардың құрамы өте шектеулі, сондықтан да қай құралдың тиімді екенін, қайсысы өнер кәсіптің белгілі бір саласына жұмсалмақ, ақыры нәтежиенің қандай болатынын білген жөн. Бұл жағдайда инвестицияларды басқаратын мемлекеттік саясатты жүргізудің орны ерекше. Экономикада инвистициялық саясаттың үш моделі қарастырылған; бірінші модельде жекеменшік инвестициялар үшін жасалған салықтарға бағытталған. Екінші модельде жекеменшік проектілерді мемлекеттік қаржыландыруға бағыттандырған. Үшінші модельде инвесторлар шешімінің механизмдері мен кемшіліктеріне бағытталған, яғни мемлекеттік басты мақсаты қажетті инфроқұрылымды қалыптастырып , ақшалай салымдарға ынталандыру.

Инвистициялардың көлеміне қарай және мемлекеттің белсендігіне қарай инвистициялық үш түрлі мемлекеттерді бөлуге болады; бірінші мемлекетте инвестициялар деңгейі кризиске жақындап келеді және экономикалык өсу байқалады. Екінші мемлекетте инвистициялардың деңгейі өте жоғары, бірақ экономикалық өсуі төмен . Бұл мемлекет жеке меншік инвистицияларды қаржыландыру жәненесиелендіру мен , кепілдік берумен айналысады.

Үшінші мемлекеттің  экономикасы дағдарысқа ұшырайды мемлекеттік  қаржы кризисі пайданың төмен  түсуіне келіп әкеледі . Инвестициялар  көлемі ең төменгі деңгейіне жеткен мемлекет жатады. Инвистициялық саясаттың сәттілігі үшін зейінді төмендегідей  бағыттарға бағытталған дұрыс: кәсіпорындарды мемлекеттік қолдау, инвесторларға кепілдік жүйесін дамыту,экономиканың белді секторларындағы кәсіпорындардың салықтарын азайту , инвистициялық саясатқа қажетті шарттарды қалыптастыруды аяқтау, банктің проценттік ставканы төмендету. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы
2. Қазақстан Республикасының Бухгалтерлiк және қаржылық есеп туралы №234 толықтыру Заңы, 2007 жыл 28 ақпан
3. Қазақстан Республикасының “Инвестиция туралы” заңы. 2003 және 2005, 2006 жылдардағы енгізілген өзгертулер мен толықтырулар
4. Қазақстан Республикасы Президентінің 1997 жылғы Жолдауы
5. Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы «Дағдарыстан шығу жолы», 2009 жыл 6 наурыз
6. Қазақстан Республикасының «Тікелей инвестицияны мемлекеттік қолдау жөніндегі» №75 Заңы, 1997 жыл 28 қаңтар
7. Қаржылық  есеп, Бухгалтерлердің   сырттай   мектебі, 2007жыл №6
8. Қазақстан Республикасының инвестициялық саясатын жетілдіру жолдары, Қоғам және дәуір, 2007 жыл  №7
9. «Қазақстан Республикасының Индустриялды – инновациялық дамуының 2003-2015 жылға арналған стратегиясы», Астана 2003 жыл

10.Әжиев Е.  «Инвестициялар тиімді бағытталуымен құнды», Егемен Қазақстан,2010 жыл 17 маусым

11. Бозымов Қ.Қ. «Инвестициялық  тартымдылықтың сыры неде?», «Орал  өңірі», 2011 жыл 13 қазан

12.Есенбаев М. «Қайтатын қаржыға қайырым қажет пе?», Егемен Қазақстан, 2010 жыл

13.Жалғасбаева «Мұнайгаз  кешенін инвестициялаудың негізгі  бағыттары» №2  2009 жыл Қазақстан жоғарғы мектебі

14. Иманбекова Б. «Қоғамдағы  инвестициялық саясат», Ізденіс-Поиск, 2011 жыл №3

15. Кондраков Н.П. Бухгалтерлік  есеп: Оқулық. М.:ИНФРА-М, 2002 ж, 560 бет

16. Сугалиева Г.И. «Банк  аясындағы инвестициялау», ҚАЗҰУ хабаршысы, 2010 жыл №3

17. Сараев А. «Инвестициялық  қызметті мемлекеттік реттеу  мәселелері», «Ақиқат ұлттық қоғамдық  саяси бірлестігі», 2007 жыл №1

18. Шөптібаева Г. «Инвестициялық  процесс-әлеуметтік жүйе ретінде», «Ізденіс-Поиск», 2011 жыл №1

19. Шаяхметов Б.Д. «Инвестицияға бағытталған ақша қаражаты», Бухгалтер бюллетені, 2009 жыл №3

20.Ідірісов А.Б. «Инвестициялардың  тиімділігін анықтау», Астана-Павлодар  2009 жыл

«Казинвест» ресми сайты, Қазақстанның инвестициялық рейтингі, 2012 жыл

WWW.WFIN.KZ  интернет сайты