Автор: Пользователь скрыл имя, 22 Ноября 2012 в 10:51, курсовая работа
Қазақстан Республикасы аралас әлеуметтік бағыттағы нарықтық экономиканы қалыптастыру бағытын таңдап алды. Бұл бағыт республиканың өзіндік жағдайын, өзінің моделін құру факторы көбірек ескеріледі. Қазақстан ары қарай реформаны жүргізгенде басқа елдің өтпелі экономикадағы әлсіздігі мен жетістіктерін ескере отырып, нарықтық экономиканың өзіне тән моделін құрады.
Нарықтық экономикада ақша - өндіру мен бөлу процестерінде адамдар арасындағы белгілі бір экономикалық қарым-қатынастарды көрсететін, тарихи даму үстіндегі экономикалық категория болып табылады.
Курстық жұмысты орындаудағы мақсатым – ақшаның экономикадағы мәні мен экономикалық мазмұнын ашу, ақша айналымын ұйымдастыру жолдарын көрсету және ұлттық теңгеміздің экономикадағы роліне тоқталу.
Ақша – ерекше тауар ретінде
Кіріспе........................................................................................... 3-4
І тарау. Ақшаның мәні, экономикалық мазмұны
1.1. Ақшаның экономикалық мазмұны, атқарымдары мен түрлері .........................................10
1.2. Ақшаның сандық теориясы және айналымдағы ақша қаражаттарының құрылымы ............. 11-15
1.3. Ақша агрегаттарының құрылымы, өзгеру себептері... 16-18
ІІ тарау. Ақша айналымын ұйымдастыру
Ақша айналымының мазмұны, құрамы мен құрылысы ............................................................. 19-21
Ақша айналымын тұрақтандыру нышандары ..............22-26
ІІІ тарау. Қазақстан Республикасының ұлттық валютасының экономикадағы ролі
Егемендік және ұлттық теңгеміз ................................... 24-26
3.2. Ақша ресурстарын қалыптастыру және пайдалану ................................... 27-32
Қорытынды ...............................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер ..........................................................
3) валюталық кредиттерді және оларды пайдаланғаны үшін пайыздар өтеу;
4) мамандандырылған сыртқы
экономикалық ұйымдарға сыртқы
рыноктерде операциялар
5) капиталға қатысу ретінде шетелдік компаниялардың, фирмалардың қаржы және кредит мекемелерінің бағалы қағаздарын сатып алуға жұмсау;
6) сыртқы экономикалық
міндеттемелер бойынша
7) ішкі қажеттіліктерді қамтамасыз ету үшін ұлттық валютаны сатып алу;
8) ұйым ұжымдарының
қажеттіліктерін
Иегерлердің немесе құрылтайшылардың
қарап шешуі бойынша қаржы
ресурстарының басқаша
Заңи тұлғалар өздеріне қатысты валюта қорларын дамудың: өндірістік ифрақұрылымның, бірігіп пайдаланудың объектілері құрылысының, ғылыми зерттеулер жүргізудің және ғылыми зерттемелерді өндіріске енгізудің, келешекке арналған жобаларды, ақпараттық жүйелерді, маркетингтік зерттеулерді қаржыландырудың және т.б. жалпы міндеттерін орындау үшін біріктіруге құқылы.
ҚОРЫТЫНДЫ
Экономикада ақшаның маңызы зор. Ақшаның маңызы барлық мемлекеттік органдарының қызметінде де байқалады. Мемлекет өзінің кіріс, шығысының бәрі ақшаға шағып, олардың теңгерімділігін қамтамасыз етеді.
Халықаралық экономиканың қарым-қатынасты іске асырғанда да, басқа айтқанда экспорттық және импорттық операцияларды іске асырғанда да ақшаның маңызы зор. Бұл жағдайда ақша, қандай операциялар пайдалы, қандайының пайдасыз екендігін байқатады, олармен есеп айырысуға тікелей қатынасады.
Мемлекеттің экспорты мен импортының көлемін белгілейтін, сауда байланысы да ақшаға шағылады. Мемлекеттің сыртқы экономикалық қатынасындағы ақшаның маңызына ұлттық валютаның айырбас бағамы көп әсер етеді. Ақшаның ішкі, сыртқы экономикалық қатынастарындағы маңызы өзгеріп тұрады.
Қазіргі нарықтық экономикада өндіріс құралдарына меншіктің нысаны өзгерімен және соның негізінде, нарықтық қатынастардың орын алуымен байланысты шығарылатын өнімнің көлемі де, түрлері де, сұраным мен ұсынымның жағдайына қарап, нарықтық бәсекенің жағдайына қарап, тауар өндірушілердің өздері белгілейді. Тауардың сату бағасы да еркін, тек сұраным мен ұсынымның жағдайына және нарық жағдайына (конъюнктура) байланысы анықталады.
Нарықтық экономика
кезінде ақшаның маңызының
Инфляция дегеніміз – айналым арналарының, артық ақша белгілерімен аса толып кетуінің, тауар мен қызметтердің жетіспеушілігінің және олардың сапасыздығының салдарынан, ақшаның құнсыздануы, тауар мен көрсетілген қызметтердің бағасының өсуі, сөйтіп халықтың нақты табысының төмендетілуі.
Кез келген үкімет инфляцияға қарсы тиісті шаралар қолданады. Ақшаның құнының артуына жағдай жасалады.
Нарықтық экономикада экономикалық санат ретінде несиеге көп көңіл бөлініп отыр. Нарық кезінде несиелік қарым-қатынас ең жоғарғы ресімделуіне жетеді, сөйтіп несие төңрегіндегі алуан түрлі практикалық және тоериялық сауалдардың шиеленіскен түйініне айналады. Несиенің ақшадан айырмашылығы олар әртүрлі экономикалық санат және олардың құратын экономикалық қарым-қатынастары да әр түрлі. Екеуі де төлем құралы ретінде, бірақ несие өзінің мазмұнын ұзартылған мерзімі өткеннен кейін төлеммен емес, сол төлемнің ұзартылу фактісімен көрсетеді. Ал ақша өзінің мазмұнын төлем төлеу әрекетімен және сол шақта көрсетеді.
Экономикалық санаттар, олардың нарықтық экономикадағы орны туралы айта келіп, банк жүйесі туралы да айта кетуді жөн көрдім. Себебі, курстық жұмысымның негізгі тақырыбы ақша туралы, ал ақша – банк жүйесінде несие реттеуінің құралы болып табылады.
Қазіргі кезде банк жүйесінің екі үлгісі бар:
Қолданылған әдебиеттер тізімі:
ҚОСЫМША
Қосымша №1
Ақша агрегаттары
Ақша агрегаттары |
12.00 |
12.01 |
12.02 | |
1. |
Ақша базасы (резервтік ақша) оның ішінде:
|
134416
116335
18081 |
174959
145477
29482 |
208171
177899
30272 |
2. |
М0 (айналыстағы қолма-қол ақша) |
106428 |
131175 |
161701 |
3. |
М1 Оның ішінде: 3.1. Халықтың теңгедегі ау-дармалы депозиттері 3.2. Банктік емес заңды
тұл-ғалардың теңгедегі |
195442
15245
73769 |
224234
1912
91148 |
287293
177799
107792 |
4. |
М2 Оның ішінде: 4.1. Халықтың теңгедегі басқа да депозиттері және шетел валютасындағы аудармалы депозиттері 4.2. Банктік емес заңды
тұлғалардың теңгедегі басқа
да депозиттері және шетел
валютасындағы аудармалы |
290643
21662
73539 |
337980
48876
64870 |
498071
61442
149336 |
5. |
М3 Оның ішінде: 5.1. Халықтың шетел
валюта-сындағы басқа да 5.2. Банктік емес заңды
тұл-ғалардың шетел |
397015
51573
54999 |
576023
134077
103967 |
764954
171439
95443 |