Шағын бизнес : шетелдік тәжірибе

Лизинг  және франчайзингті  қалыптастыру.

    Бүгінгі     таңда   шағын  кәсіпкерлікті   дамыту  саласында   жедел   және   қаржы   лизингі   іс  жүзінде    дами   алмай   отыр.  Мұндай    жағдайға     лизингтің   заңдық    және   нормативтік     базасының   жоқтығы    басты    себеп     болып   табылады. Лизингтік     қатынастарды    тезірек   енгізу    мақсатында   олардың     дамуын     қолдау    жөнінде бірқатар   шараларды    қабылдау      қажет. Франчайзинг   шағын   кәсіпкерлік     өкілдерінің    ірі   бизнеспен     қарым-қатынасының     тиімді   үлгісі   ретіндле   өз   дамуының     зор    мүмкіндіктеріне   ие.   Қазақстанда   франчайзингтің   дамуы     үшін:  франчайзинг   ассоцияциясын,  франчайзингтің   оқу-консультациялық   орталығын  құру   қажет.

    Ақпараттық   қамтамасыз ету.

    Бұл  орайда     бағдарлама  бойынша   шағын  кәсіпкерлікті  ақпараттық   қамтамасыз   етудің   ұлттық   жүйесін     жасау    жоспарланған. Осы  жүйе    шеңберінде     заңдық    нормативтік     актілер,    оқу    орталықтары,    зеңгерлік  фирмалар,    адвокаттық  кеңселер,   инфрақұрылымның     басқа   да   обьектілері    бойынша    деректердің     ақпараттық   базасы    құрылады. Шағын   кәсіпкерліктің  Республиклық     ақпараттық    көрме   орталығы    бұл жүйені   іске  асыруға     негіз   болуы тиіс.  

    Шағын  кәсіпкерлік    субьектілерін     қорғау    инфрақұрылымын   құру.

    Бүгінгі  таңда   кәсіпкерлік    өзінің    құқықтық    мәртебесі  жағынан    жеткілікті    қорғалған    институтқа  жатпайды,    бұл   әсіресе     Шағын   юизнеске    қатысты. Шағын     бизнестің     ортақ   мүдделерін  және әр  субьетінің    мүдделерін     қорғау    мемлекеттік     емес    ұйымдардың     ролін    күшейту     мақсатында, әр  түрлі    заңдарды     жүзеге     асыру   керек. Кәсіпорынды    тіркеу     процессі    бастаушы   кәсіпкерлерге      өз  ісін  бастауда    үлкен   кедергі   келтіреді.   Жаңадан    құрылып    жатқан    кәсіпорындардың   тағы  бір    проблемасы – бұл жарғылық    қорды    төлеу    мәселесі. Жарғылық    қорды     төлеу     заңмен    бекімілмесе  де,    Президент    Жарлығы    негізінде   жүргізіледі. Кейбір    кәсіпкерлер   бұл   талапты   орындай     алмайды.  Лицензия    беру   мәслелесін   де   заңдық   жағынан   қайта   қарау   қажет.

    Шағын   және орта   бизнесті   қаржыландыру мәселелері.

    Шағын    кәсіпкерлікті   мемлекеттік    қолдау   бағыттарының   бірі – ол  мемлекеттің     қаржы-несиелік   және  инвестициялық    саясаты.   Қолайлы     инвестициялық    климат     жасау   және  несиелеу     жүйесін     жетілдіру     басты   мәселелер    болып    санлады. Республикамызда     шағын   кәсіпкерлікті   тиімді    қаржыландыру     үшін    тапшылық   орын   алып    оыр.  Қаржы   бойынша     бірқатар   мәслелер    шешімін таппай   тұр:

• Несие   алудың    шектеулігі
• Коммерциялық    банктердің     кепілдік     міндеттемені    жоғарғы   деңгейде    ұстауы.
• Берілетін    несиенің     пайыздық    мөлшерлемесінің   жоғары   болуы   және   қысқа   мерзімдігі
• Шағын  кәсіпкерлікке  микро   несие   берудің     заңдылық  негізінің    жоқтығы
• Банктердің    шағын   кәсіпкерлікті    несиелеу    саясатының     анықсыздығы.

    Осыған   байланысты    шағын   кәсіпкерлікті     қаржыла     қолдаудың     шағын   бағыты    осы  секторға   несие  мен  инвестицияны    кеңінен    тарту. Сонымен    бірге    шағын    кәсіпкерлікке     қатысты     қаржылық-несиелік     саясат   салалық,   аймақтық    басымдылықтарға   және    төмен  пайыздық,  ұзақ   мерзімдік     несиелеу    жүйесіне   негізделуі     қажет.  

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Қорытынды

    Тәуелсіздігіне   жаңадан    ие  болып    тәйтәй   басып келе   жатқан  Қазақстан    Республикасының    экономикасы    нарықтық    жағдайға  өту    кезеңінде.  Кәсіпкерліктің     шағын   нысандарының   өндірістік     техникалық    қана  емес,  сондай-ақ     әлеуметтік,  экономикалық  функцияларына     қайта   баға  беруді    қажет    етті.

    Бірқатар    елдердің   тәжірибесі   экономикалық    реформаларды     жүзеге   асыруда    және дағдарысты    жағдайдан    шығу   кезінде    шағын  кәсіпкерліктің    үлкен   роль   атқаратының     көрсетті. Ол  Респуликаның  сыртқы     және  ішкі   экономикасын   көтеруде,   әлеуметтік  экономикада,   саясатта   жағдайды   жақсартуда  үлкен    үлес   алады.   

    Халықты    жұмыссыздықтан    құтқаратын,    халық   сұранысын,    яғни    мұқтажын    тауар   және  қызмет   түрлерімен   өтейді.

    Ұсақ  бизнестің   де  барлық   салалардағыдай   әр  нәрсенің    өзіне   тән    қиыншылықтары  болады.  Ұсақ    бизнестің     алдындағы     қиыншылықтар:   салықтың    көптігі,   несие    беру   саясаты. Осы қиындықтар  Қазақстан   Республикасында     мемлекет  тарапынан     көмек    алуда    Қазақстан Ресупблика Президенті   ұсақ    бизнесті     қолдау    туралы   заңдар  мен   ережелерге    өзгерту    енгізіп   шағын бизнестің     дамуына көмек көрсетті.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

    Пайдаланылған әдебиеттер 

1. Мамыров  Н.К, Саханова  А.Н,  Ахметова Ш.С., Брузати Л. « Государство  и  бизнес». Алматы «Экономика»  1999 г.
2. Оразалы   С. «ХХІ  ғасырға    қандай   экономикамен    кіреміз» Алматы «Қазақстан»  1997 ж.
3. Учебное   пособие    «Предпринимательство  в Республике Казахстан» под ред. Окаев К.О «Экономика» 1999 ж.
4. Кеннет Дж. Кук «Малый  бизнес» издательский  дом  «Досвгань»  1998 г.
5. Б. Мадешев «Нарықтық   экономика теориясына  кіріспе» Алматы «Экономика»  1995 ж.
6. К.Б. Бердалиев «Қазақстан  экономикасын   басқару   негіздері»    Алматы   «Экономика» 2001 ж.
7. Я.Әубакиров. «Экономикалық теория негіздері» Алматы «Санат» 1998 ж.
8. Я.Әубакиров  «Экономикалық теория» оқу құралы» Алматы «Қазақ  университеті»  1999 ж.
9. Қазақстан  Республикасы    Президенті   мен   Қазақстан   Республикасының     Үкіметінің     актілер    жинағы. №3. 1998 ж.