Шағын бизнес : шетелдік тәжірибе

    Қазақстанда    шағын    кәсіпорындарды     ашу    үшін    жұмсалатын    күш-жігерді    шет  елде    шағын    кәсіпорын    ашуға   жұмсалатын    уақытпен     салыстыру     мақсатында    Франция     Үкіметінің      шағын   кәсіпорындар    үшін  жасап   жатқан    шараларын   атап   өткен   жөн. Франциядағы   тұрақты     түрде      дамып    жатқан    іскерлік     қызметтің      негізінде      мемлекеттің     мақсатты    түрде    жүргізіп    жатқан    саясаты    жатыр.   Басты    назарда    шағын     және орта    кәсіпорындар. Себебі  бұл кәсіпорындар    нақты   экономиканың     ең   динамикалық    агенті. 

    Францияда    шағын    кәсіпорындарға – жұмысшылар   саны   500-ден   аспайтын     кәсіпорындар      жатады.  Ресми     дерек   бойынша     Францияда    шағын  және  орта   кәсіпорындарда  - 165,00,000  адам    жұмыспен    қамтылған  Орташа    есеппен    1  кәсіпорында    7 адам    жұмыс  істеген. Әдетте    әкімшілік   процедуралар  шағын    кәсіпорындарды    құруға       кедергі     келтіретіні   мәлім. Сондықтан   да  Франция  Үкіметі    формальді     мәслелерді  қысқартуға    көшті. Францияда     шағын     және  орта   бизнесті     экономика,    қаржы, индустрия      министрлігінің      бір   депортаменті   бақылайды.  Әкімшілік қысым    бірқатар    әкімшілік , әлеуметтік        процедураларды   оңтайландыру   арқасында   азайтты.

    Францияда    шағын   бизнесті   несиелеу   кезінде  пайыздық   өсімді    мемлекет    бонификациялайды.

    Бонификация – бұл жеңілдету. Қаржылық    механизм     арқылы    мемлекет    шағын   бизнеске   несие     ұсынысын    арттырады.

    Орталық    бюджет  арқылы    шағын    және   орта    бизнеске    жұмыспен    қамтуды  да     қаржыландырады.  Яғни    еңбек    және   әлеуметтік      шығындар     бойынша     жеңілдіктер     беріледі.  Францияда    жұмыссыздар      өз  кәсіпорнын   ашу     үшін    мемлекет     көмегіне     сүйене    алады.

    Азиялық    қаржылық     кризис    көрсеткендей    шағын   және орта    кәсіпорындар    сыртқы    факторға    аз  тәуелді. Осыдан    бұл кәсіпорын үлкен    кәсіпорындарға     қарағанда    артықшылықтарға ие.   Үкіметтің    шағын    және    орта  кәсіпорындарды     қолдауға     бағытталған    саясаты өте    алуан түрлі   болып келеді  және   бұл саясат     кәсіпорындардың     ары қарай     дамуын   қолдайды.

    Шетелдік    тәжірибеге    қарап,  Республикамызда    атқарылатын   іс-шараның      әлі  көп    екенің      байқауға    болады.  «Шағын     кәсіпкерлікті     қолдау     туралы»   заң    атқарылатын    іс   шаралардың   бастамасы    ғана,     экономиканың     бұл    секторын    көрсету    үшін    жүйелі    түрде    шағын     және орта   кәсіпкерлікке      қағаз   жүзінде    емес,    шет елдегі     сияқты    нақты   көмек   қажет.  

      
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

II Қазақстан Республикасыңда  щағын бизнесті  дамытудың ерекшеліктері. 

2.1 Қазақстан Республикасыңдағы  шағын және орта  бизнестің дамуын талдау. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

2.2  Қазақстан Республикасының  аймақтарында шағын  бизнестің дамуына  сипаттама. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

2.3 Шағын бизнесті  қолдап дамытудағы  проблемалар және  оларды жетілдіру  жолдары. 

    Қазақстанда   шағын  бизнесті   қолдауды  жетілдіру.

    Шағын  бизнес  бірқатар    экономикалық   және   әлеуметтік     проблемаларды    шешуде    маңызды    роль  атқарады. Шағын бизнес    қалыптасуы    мен   дамуы  барысында     мемлекеттік   қолдауды   талап  етеді. Себебі   ірі    кәсіпорындардың     монополиялық   әрекетінен,     экономикалық    өзгерістер     кезінде     шағын   бизнес    қиын    хал  жағдайда   болады.  Мемлекет    бизнестің      алдында     тұрған   кедергілерді    жоюға,    құқықтық   жағынан    көмек   көрсетуге,   өркениетті   нарықтық    қатынасты    орнатуға   ықпал   етуге   тиіс.

    Республикада   қабылданған «Шағын   кәсіпкерлікті   мемлекеттік     қолдау   туралы»  заңға   сәйкес    ел  экономикасының    маңызды    салаларының    бірі – ауыл шаруашылығында    бизнесті   дамытудағы    орындалуы    тиіс шараларды    атап   өткен   қажет.

    Мемлекеттің   агробизнес  жүйесіне    орналасуының    қажеттілігі    бақылау    мен   реттеуге    жататын  негізгі     параметрлері, тіпті    дамыған   нарық   жағдайында    да   орын  алатын   обьективті    факторлармен   анықталады. 

    Кез-келген   экономикалық   жүйеде    нарыққа  бағынбайтын,  мемлекеттің   араласуын  қажет    ететін: бюджеттік, несиелік,  салықтық   инвестициялық   сферасында    мемлекеттік  реттеу   проблемалары    бар.

    Жалпы   кәсіпкерліктің   экономикалық   белсенділігі   мен   әлеуметтік  бағдар  ұстауының    кепілі   оның    өздігінен   қоғамның   орташа   топтарына    жататындығы   емес,  оның    дәулеті    мен   тұрмысының    нақты   шынайы   меншікке   негізделуі   болып    табылады.  Қазіргі     уақытта    шағын  кәсіпорындар    жұмыс   істеп   тұрған   барлық   шаруашылық    жүргізуші    субьектілердің    80  пайызын    құрайды. Республикада    шағын    бизнеспен    бір   миллионнан     астам    адам    айналысады.

    Шағын    бизнесті    дамыту    үшін   үш  факторлық   жағдайда ескеру  қажет. Олар:

• Кәсіпкерлердің    құқығын    қорғайтын    жүйе    жасау;
• Тексеруші    органдардың   санын    азайту;
• Рұқсат   беруші   құжаттардың    санын  азайту;

    Шағын    және орта  бизнестің     күрделі    проблемаларының     бірі   несиелік    ресурстарды    алудың   қиындығы.

    Кәсіпкерлер    банктен    несие    алудан   бес    түрлі   себеппен    бас   тартады:

• Пайыздың    өсімінің  жоғары  болуы;
• Кепілдік  талаптың    тым   қатаң   болуы;
• Ақпараттың   жетіспеушілігі;
• Несие  алуға   сенімнің    жоқтығы;
• Банктердің    кәсіпкерлерден   аймақтық   алшақ.

    Шағын   кәсіпкерлікті    мемлекеттік   қолдаудың   негізгі    қағидалары:

• Шағын   кәсіпкерлікті    дамытудың    басымдылығы;
• Шағын   кәсіпкерлікті  мемлекеттік     қолдаудың    кешенділігі;
• Инфрақұрылымды   дамытудағы  және    кәсіпкерліктің    ұйымдастырушылығы    формаларын    таңдауға    жағдай   туғызу;
• Алдыңғы    қатарлы   шетелдік    тәжірибені   қолдану

 

    Қазақстан   Республикасының     шағын   кәсіпкерлікті   қолдау    жөніндегі    агенттігі    экономикалық   зерттеулер    институты     және   Кәсіпкерлер   форумы    кеңесімен    бірлесіп,   Қазақстан  Республикасында    шағын      кәсіпкерлікті    дамыту    мен   қолдаудың    мемлекеттік    бағдарламасының   жобасын   жасалған. Бағдарламада бірқатар    шараларды    жүзеге  асыруы  туралы   айтылған.

Шағын  бизнесті  қаржы-несиелік   және  инвестициялық   қолдау.

    Кәсіпкерлікті   қаржылай    қолдау  едәуір    шығындарды    талап  етеді,  ал   мемлекеттік    бюджеттің   мүмкіндігі     шектеулі.   Мұндай    жағдайда 

қаржыны  пайдаланудың     коммерциялық   механизмдеріне    көшу    қажет.  Қазір   банктер    сату-сатып    алуды    несиелейді   немесе     ірі  тауар    өндірушілерді   несиелейді    қолайлы    көреді.  Шағын   бизнес     өтімді    кепілдік     базаның     жоқтығынан     несиелік     ресурстарға    қолы    жете  алмай   тұр. Осыған   байланысты    шағын   кәсіпкерлікке    лизингтік    несиелер,   сақтандыру    франчайзингті     дамыту    қажет.

    Кәсіпкерлікті    қаржылай    қолдау   саясаты    орташа    және  ұзақ   мерзімді    несиелеуді    аймақтық   деңгейде   кепілдік   қорлар   мен   несие    серіктестіктерін  құруға  бағытталуы    қажет.

    Салық   салу   және   кеден  саясаты.

    Шағын   бизнес   субьектілеріне  салық   салудың    әділ   жүйесін   құрудың    негізгі    принципі      жалпы    экономикалық   мүдделердің    фискалдық   мүдделерден   басым   болуы  тиіс. Шағын  бизнес   субьектілеріне   салық  салудың    әділ    механизм   кәсіпкерлердің     табысын    анықтаудың    байыпты    тәртібінің    болуын   көздеуі   керек. Кәсіпкерлердің     табысына    біріңғай     жеңілдікті     мөлшерлеме    енгізу     жұмысын    жеңілдетеді.   Ағымдағы   және   аванстық   төлемдер    төлеудің    қазіргі   тәртібін    жою керек.   Өндірісті    дамытуға,  бәсекеге    түсе   алатын    экспортқа    бағдарланған   немесе     импортты   ауыстыратын өнімдер   шығаруға    қаржы   жұмсайтын    шағын   кәсіпкерлер    үшін   табыс    салығын    есептеген    кезде    салық   салынатын    табысты   осы   қаржыны   кеміту    қажет.

    Шағын   кәсіпкерлікті   қолдаудың     басты   бағыттарының     бірі-кеден    баждарын    төлеу    кезінде    шағын    кәсіпорындарға    жеңілдіктер беру. Қазақстанда     өндірілмейтін    шикізаттарды    импорттаған   кезде    қосымша    құн   салғын   салуды    кейінге    қалдыру   қажет.  

    Салалық   бағдарламаларды   жетілдіру.

    Шағын   кәсіпкерлікті    дамытудың    маңызды    жағы   салалық    министрліктер    мен  ведомстволар, сондай-ақ   ірі   отандық   кәсіпорындар    тарапынан    қолдау    жасау    болып   табылады.  Бүгінгі    таңда    шағын    бизнесті   қолдау    бағдарламасы    транспорт    және   коммуникация    салаларында,   сондай-ақ   жекелеген   кәсіпорындарда   жасалынған.

    Шағын    кәсіпкерлікті  қолдаудың    инфрақұрылымдарын   дамыту.   Шағын   кәсіпкерлікті   қолдау    мен  дамытудың    инфрақұрылымдарын   қалыптастыру    үшін   болашақта   шағын   кәсіпкерлікті   дамыту   қорының     жұмысын   қайта    қарау   қажет.

    Нарық  инфрақұрылымын  дамыту   шағын  кәсіпкерлікті    дамытудың    маңызды   бөлігі    болып  келеді. Шағын   бизнестің     тиімді    қызмет   етуін   қамтамасыз    ететін    нарықтық    инфрақұрылымға  мынандай    элементтер     жатады:   аудиторлық  консалтингтік,  бухгалтерлік   және  басқа    қызмет   түрлері,  қаржы-несие     институттары,  сақтандыру     компаниялары   әр   түрлі    оқу орындары   жатады. Сонымен    қатар    бұл нарық    инфрақұрылым    субьектілерінің     өзіндік    проблемаларын  шешу    қажет.    Қазақстанда     кәсіпкерлер    мүддесін   қорғайтын    жетілген     ұйымдар   бар. Олар:   Қазақстан    кәсіпкерлер    конгрессі,   кәсіпкерлер   мен  өндірушілер  одағы.