Банктік тәуекелдерді басқару

2. Шетелдік  және отандық ғалымдар тәуекелдерді  басқарудың бірыңғай бірегей  жүйесін әзірлеу үшін көптеген  тәсілдеме жасауды ойластырды. Диссертациялық зерттеу барысында несиетік, инвестициялық, пайыздық тәуекелді, өтімділік тәуекелін және операциялық тәуекелді басқарудың ең белгілі әдістері зерттелді. Сондай-ақ тәуекелдерді басқару жүйесінің тиімділігін бағалап талдау жасалды. Осы зерттеулер негізінде біз тәуекелдерді басқару жүйесін әзірледік, аталмыш жүйе, біздің ойымызша, әрбір коммерциялық банкте жұмыс істеуге тиіс.

3. Тәуекелдерді  басқару процесінде инновациялар  жасап, оларды қолдану қаржы  менежментінің ең маңызды бөліктерінің  бірі болып табылады. Тәуекел-менеджменті жүйесіндегі банктердің инновациялық қызметін автор төмендегідей сәйкестендіреді:

– тәуекел-менеджменті стратегиясын қалыптастыру негізінде;

– қаржы нарықтарында бәсекелік орта өршіген және жағдай күрделенген жағдайда тәуекел-менеджментінің ең маңызды құралы, қаржы нарығында банктердің жұмысында қаржы инновациялары мен технологиялардың рөлін ескеру қажет.

Еңбекте мақсатты бағдармен – тәуекел-менеджментінің әдістерін жоғарылату арқылы қаржылық тұрақтылыққа жетумен өзара байланысты банктердің қаржылық инновацияларының рөлі мен негізгі тұжырымдамасы анықталған.

4. Коммерциялық  банктер тәуекел-менеджментті ұйымдастыру  қажет екенін мойындады. Екінші  деңгейдегі банктерде тәуекел-менеджментті  ұйымдастырудың үлгілік сызбасының болмауына орай, әрбір банк осы ұйымдастыру құрылымын өзі дербес әзірлеп енгізеді. Әрбір банк осы жүйенің мақсаты мен міндеттерін өзі дербес белгілейді. Тәуекел-менеджменттің функциясын жоғарылату әрі оны бірдейлендіру мақсатында, біз екінші деңгейдегі банктерде тәуекел-менеджментті ұйымдастыру сызбасын әзірледік, сондай-ақ тәуекел-менеджері банк қызметінде сүйенуге тиіс принциптер де белгіленді.

5. Несиетік ұйымдардың банктің күнделікті қызметін қамтитын контроллинг жүйесін (әсіресе ішкі) құру тәсілдемелерін жетілдіру Қазақстанда банк ісін дамытудың тиімді элементі болып табылады. Мұның өзінде тәуекел-менеджменттің элементі болып табылатын контроллинг бақылау мен тәртіптемелердің жалпы саясатының жиынтығын білдіреді. Банк басшылығы жалпы саясатты банк жұмысының ашықтығына жету үшін қабылдаған және банк қызметінің ретті әрі тиімді жүргізу, сондай-ақ банктің саясатын қолдау, активтерді сақтау, келеңсіздіктердің алдын алу мен оларды жою, құжаттарды және бухгалтерлік жазбаларды дұрыс және толық ресімдеу, сондай-ақ нақты және сенімді қаржы ақпаратын уақытында дайындау мақсатында жүзеге асырылады.

Контроллинг тәуекел-менеджменттің  негізін қалай отырып, оның қаржылық жағдайына, тұрақтылығы мен сенімділігіне ықпал ететін банк қызметінің барлық бағыттарын қадағалауға, бақылауға (мониторинг), тексеріп, талдауға бағытталған.

Диссертациялық зерттеуде  контроллингтің және оның элементтерінің рөлі зерттелді, автор жүргізілген  зерттеу негізінде тәуекел-менеджментінің негізгі құрамдасы ретіндегі  контроллингтің маңызын анықтаған.

6. Тәуекелдерді басқару жүйелері «микротәуекел-менеджменті» және «макротәуекел-менеджменті» деген екі топқа бөлінеді. Микротәуекел-менеджменті жүйесі – тәуекелдерді «жұмыс орны» деңгейінде басқару жүйесі. Макротәуекел-менеджменті бүкіл институт деңгейіндегі тәуекелдерді басқару жөніндегі біріктірілген шешімдерді қарастырады. Диссертацияда бүгінгі таңда банктер тәуекелдерді басқарудың барабар жүйесін қалыптастыруда бетпе-бет келетін негізгі проблемалар анықталған. Тәуекелдерді бағалау жүйесі осы проблеманың бірі болып табылады. Автордың шетелдік және отандық практикада қолданылатын тәуекелдерді бағалаудың көптеген әдістерін зерттеу негізінде тәуекелі жоғары актив операциялары бойынша банк тәуекелдерін бағалау жүйесін әзірледі, сондай-ақ автор жол берілетін ысырап коэффициентін есептеу формуласы ұғымын енгізді және банк ұшырауы мүмкін тәуекел коэффициентін есептейтін формуланы дайындады. Осы әзірлемені іс жүзінде пайдалану банктің тәуекел-менеджерлеріне активтердің ықтимал ысырабын алдын ала бағалауда және қаржы ресурстарын салатын бағытты таңдауда дұрыс шешім қабылдауда көмек көрсетеді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

.