Сатып алу мерзімінің ескіруі - меншік құқығына иеленудің негізі

Жауапкерлер дауды қарау  кезінде Қазақстан Республикасының  «Мемлекеттік сатып алулар туралы»  Заңында қарастырылған талап-арыз мерзімінің ескіруіне қатысты тәртіптерді  қолдануды ұсынған. Сондықтан, сот  бұл мәселені Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 179-бабы 2-тармағының талаптарына сәйкес қарастырады. Қазақстан  Республикасы Азаматтық Кодексінің 178-бабында талап-арыздың мерзімі  үш жыл деп белгіленген. Жекелеген  талаптарға қатысты заң актілерімен  арнайы мерзім тағайындалып, ол жалпы  мерзімнен қысқа немесе керісінше  ұзағырақ болуы мүмкін. Қазақстан  Республикасының «Мемлекеттік сатып  алулар туралы» Заңының 11-бабы 5-тармағының 8-азат жолында қарастырылған сотқа  жүгіну мерзімі (заң бұзылған сәттен бастап 10 жұмыс күнінен кешіктірмей) талап-арыз ескіруінің арнайы мерзімі  саналады.

Талап-арыз ескіруінің арнайы мерзімі, сонымен қатар, заңның 10-бабы 3-тармағының 2-тармақшасында қарастырылған  – жеткізіп беруші күмәнді мәліметтер беруі нәтижесінде мемлекеттік  сатып алудың жосықсыз қатысушысы деп  танылады. Алайда, бұл тармақты біз  іс жүзінде бір-екі-ақ рет қолдандық. лся один-два раза.

Мемлекеттік органдар –  Тапсырыс берушілердің әрекеттеріндегі  аталған кемшіліктердің барлығын Қазақстан  Республикасының «Мемлекеттік сатып  алулар туралы» Заңының және Мемлекеттік  сатып алулар ережелерінің нормаларын жетік білмеу деп, немесе осы жұмыстарға жауапты тұлғалардың өз міндеттеріне атүсті қарауы, болмаса, жемқорлық заң  бұзушылықтардың салдары деп  бағалау керек. Мемлекеттік орган  қызметкерлерінің сот отырыстарына даярлықсыз келетін кездері де болады: қаралып отырған іс бойынша құжаттарының болмай қалатыны бар. Сондықтан, сот  отырыстарының барысында іс жүргізу  мен материалдық заңдар бойынша  түсіндірулер жүргізуге мәжбүр.

Осындай келеңсіздіктерді жою  үшін, меніңше, облыс әкімдігінің  мемлекеттік-құқықтық бөлімі жұмыстардың  осы бөліктеріне жауапты тұлғалар үшін заңдарды оқып-үйрену, олардың  қатысуымен қаралған істерге қатысты  сот тәжірибесі бойынша дәрістер ұйымдастырып, ал прокуратура олардың  нәтижелері бойынша тексерулер мен  талдаулар жүргізіп, заң талаптарын бұзған тұлғаларға шара қолдану үшін тиісті мемлекеттік органдарға ұсыныс білдіруі керек.

 

Мемлекеттiкменшiктегi жерденжер учаскесiне

құқықты табыстау мынадай ретпен жүргiзiледi:

1.  Жер  учаскелерiне меншiк жəне  (неме-

се)  жер  пайдалану құқығының табысталуына

мүдделi жеке жəне заңды тұлғалар жер учаскесi

орналасқан  жердегi   облыстың  (республикалық

маңызы бар  қаланың,  астананың),  ауданның

(облыстық  маңызы бар қаланың)  жергілікті

атқарушы  органына, аудандық маңызы бар қала,

кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ əкіміне,

ал арнайы экономикалық аймақ аумағында ар-

найы экономикалық аймақ əкімшілігіне өтiнiш

бередi. Өтiнiште  көрсетiлуге тиiс:

l жер учаскесiн пайдаланудың мақсаты;

l оның болжамды мөлшерi;

l орналасқан жерi;

l сұралатын пайдалану құқығы,

l басқа жер учаскесiнiң болуы (болмауы)

l Пайдалы қазбалар шығарылатын жағдайда

өтiнiмге  жер қойнауын пайдалануға арналған

келiсiмшарттың көшiрмесi қоса берiледi.

Жер учаскесіне құқық беру туралы өтініш

түскен кезінен  бастап екі айға дейінгі мерзімде

қаралады.  Аталған мерзімге жерге орналасты-

ру жобасын  жасау кезеңі кірмейді.  Жер учаскесі

орналасқан  жердегі облыстардың (республикалық

маңызы бар  қаланың,  астананың),  аудандардың

(облыстық  маңызы бар қалалардың)  уəкілетті

органдары  (елдi  мекендерде сəулет жəне қала

құрылысыоргандарыменбiрлесеотырып) сұралып

отырған жер  учаскесiн аумақтық аймақтарға

бөлуге сəйкес мəлiмделген нысаналы мақсаты

бойынша пайдалану  мүмкiндiгiн айқындайды.

2.  Əкімшілік  мəлiмделген өтiнiмдi

қанағаттандыру  мүмкiндiгiн анықтайды  (жер

учаскесiн  алдын ала таңдау).  Сұралып  отырған

жер учаскесін  аумақ тық аймақтарға бөлуге сəйкес

мəлімделген ныса налы мақсаты бойынша пайда-

лану мүмкіндігі туралы ұсыныстар əзірлеу жəне

комиссияның осы мəселе жөніндегі қорытындысын

əзірлеу мерзімі  өтініш келіп түскен кезден бастап

бір айға дейінгі,  ал шағын кəсіпкерлік субъекті

леріне жер  учаскесіне құқық беру кезінде екі

аптаға дейінгі  мерзімді құрайды.

3.  Əкімшілік  жерге орналастыру жобасын

əзiрлейді жəне бекiтеді.

4.  Əкімшілік  жер учаскесіне құқық беру  туралы

шешімді қабылдайды. Жер учаскесін беру немесе

жер учаскесін  беру ден бас тарту туралы шешім

облыстың (республика лық маңызы бар қаланың,

астананың),  ауданның  (облыстық маңызы

бар қаланың)  жергілікті атқарушы органдары

жергілікті  өкілді орган депутаттарының, облыстың,

республикалық маңызы бар қаланың, астананың,

ауданның  (облыстық маңызы бар қаланың)

уəкілетті органы,  сондай-ақ тиісті əкімдіктердің

сəулет жəне қала құрылысы істері жөніндегі

құрылымдық  бөлімшелері жəне жергілікті өзін-өзі

басқару органдары  (олар бар болса)  өкілдерінің

арасынан  құратын комиссияның қорытындысы

негізінде қабылданадыОблыстар (республикалық маңызы бар қала,

астана)  деңгейінде құрылатын комиссиялардың

құрамына  қоршаған ортаны қорғау,  ауыл жəне

орман шаруашылығы,  су қорын пайдалану жəне

қорғау,  жер ресурстарын басқару саласындағы

уəкілетті органдардың  тиісті аумақтық бөлімшеле

рінің өкіл дері де міндетті түрде енгізіледі.

Облыстың (республикалық  маңызы бар қаланың,

астананың),  ау дан ның  (облыстық маңызы бар

қаланың)  жергілікті атқарушы органының қалауы

бойынша комиссия ның құрамына басқа да адам-

дар енгізілуі  мүмкін.

Жер учаскелерін  алып қою,  соның ішінде

мемлекет  мұқтажы үшін алып қою жағдайларын

қоспағанда,  жер учаскесiне құқық табыста-

удан бас  тарту облыстың  (республикалық

маңызы бар  қаланың,  астананың),  ауданның

(облыстық  маңызы бар қаланың)  жергілікті

атқарушы  органының,  аудандық маңызы бар

қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ

əкімініңшешiмiмен,  ал арнайы экономикалық

аймақ аумағында  арнайы экономикалық аймақ

əкімшілігінің шешімімен ресiмделедi,  оның

дəлелді себептерi көрсетiлуге, ал көшiрмесi өтiнiш

берушiге шешiм  қабылданғаннан кейiн жетi  күн

мерзiмде  тапсырылуға тиiс.

Жергілікті  атқарушы органының жер

учаскесіне  құқық беруден бас тарту туралы

шешімі комиссияның  тиісті қорытындысы келіп

түскен кезден бастап жеті күнге дейінгі мерзімде

қабылданады.

Жер учаскелерiн  беру жоғары тұрған

атқарушы  органның құзыретiне кiретiн

жағдайларда,  облыстың  (республикалық маңызы

бар қаланың,  астананың),  ауданның  (облыстық

маңызы бар  қаланың) жергілікті атқарушы органы,

аудандық  маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың

(селоның),  ауылдық  (селолық)  округтің əкімі,  ал

арнайы экономикалық аймақ аумағында арнайы

экономикалық  аймақ əкімшілігінің жерге орна-

ластыру  iсiн өз шешiмiмен бiрге жоғары тұрған

органға түпкілікті шешім қабылдау үшін  жiбередi.

Облыстың  (республикалық маңызы бар

қаланың,  астананың),  ауданның  (облыстық

маңызы бар  қаланың)  жергілікті атқарушы

органының,  аудандық маңызы бар қала,  кент,

ауыл (село), ауылдық (селолық) округ əкімінің жер

учаскесіне  құқық беру туралы шешімі облыстың

(республикалық  маңызы бар қаланың, астананың),

ауданның (об лыс тық маңызы бар қаланың) тиісті

уəкілетті органы бекіткен жерге орналас тыру жо-

басы келіп  түскен кезден бастап бір айға дейінгі

мерзімде,  ал шағын кəсіпкерлік субъектілеріне

жер учаскесіне құқық беру кезінде жеті күнге

дейінгі мерзімде қабылданады.

5.  Жағымды  шешім қабылданған жағдайда

əкімшілік жер  учаскесі орналасқан жерде шекара-

сын анықтаМемлекеттік  меншіктегі жер учаскелері

жəне сол  жер учаскелерін жалдау құқығы сауда-

саттықта  (конкурстарда,  аукциондарда)  сату

объектілері болуы мүмкін. Мемлекеттік меншіктегі

жер учаскесі немесе жер учаскесін жалдау құқығы

сауда-саттықта (конкурстарда, аукциондарда) алу:

1)  инвестициялық  стратегиялық жобаларды

іске асыру  үшін;

2)  халықаралық  шарттарға сəйкес шет мем-

лекеттерге  жəне халықаралық ұйымдарға;

3)  Қазақстан  Республикасының мемлекеттік

жер пайдаланушыларына;

4)  мемлекеттікоргандарөткізетінобъектілерді

салу жөніндегі  кон курстарды (тендерлерді) жеңіп

алған тұлғаларға жəне мұндай құры лыс тікелей

аталған тұлғаларға жер учаскесін беруді талап ет-

кен кезде;

5)  жеке  жəне заңды тұлғаларға оларға

меншік құқығымен  жəне  (немесе)  өзге де зат-

тай құқықпен тиесілі үйлерді  (құрылыстарды,

ғимараттарды) пайда лану жəне ұстау үшін, оның

ішінде іргелес  аумақтағы үйлерді (құрылыстарды,

ғимараттарды)  Қазақстан Республикасының

сəулет,  қала құрылысы жəне құрылыс қызметі

туралы заңнамасында белгіленген тəртіппен

бекітілген  сəулет-қала құрылысы жəне  (немесе)

құрылыс құжаттамасына  сəйкес кеңейту жəне ре-

конструкциялау  үшін;

6)  кондоминиум  объектісін пайдалану жəне

ұстау үшін кондоминиумға қатысушыларға;

7)  жайылымдық  жəне шабындық алқаптарды

халықтың  жеке ауласын ұстау,  сондай-ақ бақша

өсіру жөніндегі  мұқтажын қанағаттандыру

мақсатында  пайдалану үшін;

8)  Қазақстан  Республикасының жер

қойнауы жəне жер қойнауын пайдалану туралы

заңнамасына сəйкес жасалған келісімшарттың

негізінде жер  қойнауын пайдалану мақсаттары

үшін;

9)  Қазақстан  Республикасының инвести-

циялар туралы заңнамасына сəйкес жасалған

келісімшарттың  негізінде мемлекеттік заттай

гранттар  ретінде;

10)  арнайы  экономикалық аймақтардың,

индустриялық  аймақтардың жерлері құрамынан;

11)  теміржол,  автомобиль,  теңіз жəне ішкі

су,  əуе,  құбыржолы көлігінің мұқтажы  үшін,  бай-

ланыс пен  энергетика мұқтажы үшін,  сондай-ақ

мемлекеттік маңызы бар өзге де объектілерді салу

үшін;

12)  халықтың  мұқтажын қанағаттандыруға

арнал ған  ортақ пайдаланудағы объектілерге

(су құбырлары,  жылу трассалары,  тазар-

ту құрылыстары  жəне басқа да инженерлік-

коммуникациялық желілер мен жүйелер),

сондай-ақ осы  Кодекстің 107-бабы 3-тармағының

10)  тармақшасына  сəйкес арнайы мақсаттағы

объектілерге;

13)  осы  Кодекстің 121-бабына сəйкес жерді

ерек ше шарттармен пайдалану аймақтарын

белгілеу  үшін;йды.. 14)  осы Кодекстің 9-бабының 3-тармағына

сəйкес өзіндік  қосалқы шаруашылық жүргізу,

бағбандық,  жеке тұрғын үй жəне саяжай

құрылыстары үшін;

15)  мемлекеттік  жəне өңірлік бағдарламаларда

көзделген объектілерді салу,  мемлекеттік