Жауапкершілігі  қосымша серіктестіктерігінің қатысушылары банкрот болған жағдайда оынң серіктестік жауапкершілігі басқа қатысушылармен пропорционалды салым түрінде бөлінеді. Егер бөлудің басқа жауапкершілігі құрылтайшылар құжаттарында қарастырылмаған жағдай болатын болса.

    Акционерлік қоғам.

    Акционерлік қоғам  деп өзінің іс-әрекетін жүзеге асыру мақсатында акциялар шығаратын заңды тұлғаларды айтамыз. Акционерлік қоғам акционерлері қоғамдық іс-әрекеттерге байланысты олардың акцияларының құнымен тең, заңды актілерімен қарастырылған жағдайлардан басқа оның әрекеттеріне жауап береді және шығындану қаупін басынан кешіруі мүмкін.

    Акционерлік қоғам өз қатысушылары мүлкімен шектелген  мүлікті иеленеді және өз әрекеттері үшін жауап береді.

    Акционерлік қоғам  бір адамнан тұруы мүмкін, яғни бір адамнан құралса, қоғамның барлық акцияларын өзі ғана иемденеді.

    Басқа акционерлердің келісімінсіз өзінің акцияларынан айырылатын акционерлік қоғам  ашық акционерлік қоғам деп аталады. Акционерлік қоғам шығаратын  акцияларын ашық, жеке және жабық түрде  шығара алады.

2.3 Кәсіпкерлік ісінің Қазақстандағы түрлері

 

              Қазір Қазақстанда мынадай ұжымдық  құқықтық формалар кәсіпкерліктер құрылуда.

1. Шаруашылық серіктестік-толық серіктестік.

    Олардың мүшелері өзара кәсіпорын құру жөнінде  келісімге қол қояды. Құруға керекті серіктес мүшелердің қаражаттарын біріктіру. Серіктестіктің пайдасы , зияны пайға қарай бөлінеді. Әрбір мүше өзінің табысына пайданы қосып сонан салық төлейді.

    2. Коммандиттік серіктестік. Барлық  серіктестіктің мүшелері серіктестік  атанған іс жүргізушілер ішінен  біреу немесе бірнеше мүшелері зиянның тәуекелін өздерінің қосқан үлестері мөлшерінде жауапкершілікке алады.

    3. Шектелген жауапкершілікті қоғамдар. Оның мүшелері қоғамның міндеттеріне  жауап бермейді, ал зиян тәуекеліне  өздерінің үлестерімен жауап  береді.

    4.Қосымша  жауапкершілігі бар қоғам міндеттеріне өздерінің заттарымен жауап береді.

    5. Ашық және жабық АҚ.

    6. Өндірістік кооперативтер- ерікті  түрде біріккен қоғамдар.

    7. Унитарлы кәсіпорын- коммерциялық  мекеме, меншіктік құқығы жоқ.  Унитарлы кәсіпорынның мүліктері бөлінбейді. Унитарлық кәсіпорын тек мемлекеттік немесе муниципалдық болады. Унитарлы  кәсіпорын федералдық қазына кәсіпорыны болып есептеледі. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

III бөлім.  Кәсіпкерліктегі тәуекелділік

1. Қазақстан Республикасындағы  шағын бизнесті қолдау

 
 

       Ғылымды көп қажет ететін салаларда құрылған жаңа технологияны жасап, таратумен айналысатын ұсақ фирмаларға тән  кәсіпкерлік.

    Нарықтық  қатынастардың дамуына байланысты біздің елімізде кәсіпкерлік іс-әрекетті экономикалық ортаның ауысуының  тұрақты өсу жағдайы шарттарымен  жүзеге асырамыз. Сондықтан да күткен нәтиженің түсініксіз болуы туынадайды, яғни кәсікерлік өседі, сәтсіздіктің пайда болу қауіптілігі туындайды. Осылайша кәсіпкерлік тәуекелділіктен іс-әрекеттің әрбір түрінде пайда болатын тәуекелділік туындайды. Ол шикізат, тауар өндіруге, қызметтер көрсету, коммерция, әлеуметтік-экономикалық және ғылыми-техникалық проекттердің дамуына байланысты. Сондықтан кәсіпкер өндіріс кезінде, өнімді сатуда және басқа да кәсіпкерлік іс-әрекет түрлерін дамытуда тәуекелге барады. Кәсіпкерлікті тәуекелділіктің комиссияциялануы емес, ақшалай шығындану қызықтырады.

    Әрбір кәсіпкерлік іс-әрекет шығындармен  байланысты, ал ондағы залалдар істің  кері жүруіне әкеліп соқтырады. Бұл  кәсіпкерлік тәуекелділіктің сапалы жағы.

    Тәуекелділікті  шығындардың абсолютті деңгейі арқылы анықтауға болады. Тәуекелділік қауіп-қатер былайша айтқанда бұл кездейсоқ шығындардың өсуі, кәсіпкерліктің мүліктік жағдайы немесе жалпы берілген кәсіпкерлік іс-әрекеттің ресурстарын жою немесе кәсіпкерліктен түсетін табыс.

    Кәсіпкерлік шығын бұл – табыстың, пайданың кездейсоқ төмендеуі.

    Осылайша  осындай шығындардың көбеюі тәуекелділік қауіп-қатердің сатысы, ол шығындарды меңгеруге байланысты. Сондай немесе басқа да шығындардың кәсіпкерлікке  байланысты ықтималдығын бағалау және алдын ала олардың өсуін өлшеу қажет.

    Кәсіпкерлік іс-әрекет шығындары материалдық, еңбектік, қаржылық, уақыт шығыны, ерекшеленген болып бөлінеді.

    Біздің  елімізде шағын бизнестің рөлі әрқашан  өсіп отырады. Кәсіпкерлік қазіргі  экономикада мынадай маңызды  мәселелерді шеше алады:

1. Көптеген тұтыну тауарларымен жергілікті шикізат көздерін пайдалануда бастапқы капиталдың салымдарды кәсіпкерлікті ұлғайту мақсатында алу;
2. Үлкен кәсіпорындарда пайда болатын жұмыс күшін қалыптастыру;
3. Қылмыстық бизнеске оң балама қолдану және т.б.;

    Өзінің  іс-әрекетінде кәсіпкерлік оның дамуын тежейтін көптеген мәселелрге тап болады. Қазақстанның экономикасындағы кәсіпкерліктің қазіргі рөлінің маңыздылығын мойындай отырып, үкімет басшылары кәсіпкерлікті қолдайды.

      Кеңес дәуірінде шаруашылық субьектілерінің әр түрлі формалары онша маңызды болмады. Себебі, мемлекет барлық кәсіпорындарды басқарып отырды. Кеңестер заңнамасына сай, кәсіпорынның тек бір түрі ғана шаруашылық іс-әрекеттің барлық түрін туғызатын – мемлекеттік кәсіпорын болды. Өйткені, өнеркәсіп шикізаттары мемлекетттің меншігінде болды. Ал басқа шаруашылық субьектілер ол кезде болған жоқ.

    1997 жылы маусым айында ел парламентінің  шешімімен қабылданған «Шағын кәсіпкерлікті мемлекттік қолдау туралы» заңы Қазақстан Республикасының экономикалық дамуындағы маңызды қадамы болып табылады. Мұнда іс-әрекеттің негізгі бағыттары және мелекеттік, жергілікті бағдарламаларды жасау үшін заңды алғышарттар жасалды.

    Осы «Тура инвестицияларды мемлекеттік  қолдау» туралы заң Қазақстан Республикасының Президентінің жарлығымен қабылданған «Шағын кәсіпкерліктің дамуын және оны мемлекттік қлодауды күшейту туралы» заңымен келісілген және оның жалғасы болып табылады.

    Бұл заң негізінде заңды тұлғаның шағын кәсіпкерлік субьектісі ретінде тіркелуі қарапайым түрге енеді. Осыдан біз тіркелудегі төлеммен мерзімнің қысқаруын,  керекті заттардың аздығын, жарғылық капитал көлемінің азаюын көреміз.

    Кәсіпкерлік келесі кепілдіктерді алды:

• Кәсіпкерлердің шаруашылық іс-әрекеттеріне мемлекттік органдардың міндеткер уәкілдерінің негізделмеген араласуына жол берілмейлі;
• Егер Қазақстан Республикасының заңымен қарастырылған жағдайда, кәсіпкерлердің шаруашылық қаржылық іс-әрекеттері мемлекеттік органдармен бір жылда бір рет қана тексеріледі;
• Өндірумен айналысатын кәсіпкерлерге көптеген жеңілдіктер қарастырылған (ол жерді жалға алғаны үшін 3 жыл мерзімінде сомманы өтеу, мемлекеттік тіркеу кезінен бастап, қозғалмайтын мүлікті тіркеу салығынан босатылады);

    Осы  заң Қазақстандық өнеркәсіптерге тиімді шарттар жасап қана қоймай, сонымен  қатар, XXI ғасыр технологиясының өсуін тездетеді. Шағын кәсіпкерліктің көзқарастарына әсер ететін кейбір негізгі сұрақтардың жауабы салық салымының жеңілдіктер тәртібін, кедендік баждарды өтеуден тұратын шағын кәсіпкерлік субьектілерін құқықтық тәртіпке еңгізумен аяқталды.

    Әрине, бір заңды актіден әлі дамып  жетілмеген мәселелердің шешімін талап  етуге болмайды. Бірақ, берілген заң  шағын бизнес ұйымдастырушыларындағы өзінше қасиетін оятады.

    1999 жылдың жазында Қазақстан Республикасы  Президентінің жарылығымен «Кәсіпкерлік іс-әрекеттердегі азаматтар мен заң тұлғаларының құқықтарын қосымша толықтыру шараларын қолдану туралы» Қаулысы шықты. Осы Қаулыны қабылдау азаматтардың өзін қамтамасыз ету құқықтарын дамытуды және басқа азаматтарға қосымша шенеунік жұмыс орнын табуды қарастырады. Бақылаушылар жағынан заңсыз тексерістер бұл коррупцияға еңген факт болып табылады.

    Мемлекет  шағын кәсіпкерлікті қолдауда келесі бағыттарды ұстанады:

• Шағын кәсіпкерлікті мемлекттік, қаржылық, статистикалық, материалдық-техникалық ақпараттық ресурстар және ғылыми-техникалық технологиялар субьектілерінің қатысуымен жеңілдіктер жасау;
• Шағын кәсіпкерлік субьектілерін мемлекттік түрде қабылдау, олардың іс-әрекетін лицензиялау, өнімдерін сертификаттау;
• Шағын кәсіпкерлік субьектілерінің құқықтық тәртібін аластау, соның ішінде шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдау үшін шетелдік инвестицияларды тұтыну жүйесін қолдану;
• Қаржы көздерін анықтауда шағын кәсіпкерлік субьектілерін несиеге беру бағдарламасын қабылдау;

    Осылайша, мемлекет экономикасының толық дамуын шағын кәсіпкерлік субьектілерін қорғау және қолдау мақсатымен оларға жеңілдіктер бере отырып шағын кәсіпкерліктің дамуына үлкен мән беріледі.

3.2 Кәсіпкерлік істі мемлекеттік реттеудің қажеттілігі.

    Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің  негізгі бағыттары.

            1.Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеуді  кәсіпорындарды құру, кейбір кәсіпкерлік  іс түрлерін лицензиялау тәртібі  және осы ережелерді бұзған  үшін жауапкершілік қаралады. Тіркелмеген  кәсіпорынның табыстары сот арқылы  өндіріліп, жергілікті бюджетке  беріледі.

    2. Кәсіпкерлік істің қажеттілік  жағдайы оның лицензиялануы. Кейбір  кәсіпкерлік іске лицензия беру тәртібі және жауапкершілігі арнайы заң актілерімен тағайындалады. Мысалы, тауар биржалары туралы заңмен лицензия беру тәртібі, жинақтау және оның күшін тоқтату тауарлық биржаларды лицензиялау ережесін анықтайды. Орталық немесе ұлттық банк коммерциялық банктердің кредиттік іске берілген лицензияны иелену құқығынан айыра алады.

    3. Шаруашылық субьектілерінің монополиялық  іс әрекетінің тежеу және ескерту  мақсатында кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеудің құқықтық, ұйымдастыру негіздері қаралған. Оның  басты органы монополияға қарсы мемлекеттік комитет органдары.

    4. Мемлекеттік баға және тарифтерді  реттеу бойынша қабылданған нормативтік  актіледі бұзғаны үшін мемлекеттік тәртіпті бұзғаны ретінде жауапты.

    5. Өнімді стандарттау, сертификаттау  туралы заңды бұлжытпай орындауға  жауапты.

    6. Салық туралы заңдарды орындамағандығы  және бұзғаны үшін кәсіпкерлердің  жеке жауапкершілігі бар. Ондай  тәртіп бұзғандарға салық санкциясы қолданылады 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Қорытынды

 
 

    Берілген  курстық жұмыста экономикалық бизнес табиғаты және шаруашылық даму түрлері  ашылған. Әрбір экономикалық қоғам  нәтижесінде материалдық байлықпен  оның тұтынушылары арасындағы байланысы  болып табылады. Іс-әрекеттердің алуан түрлі жиынтығы. Бұл іс-әрекет өндіруші күштермен өндірістік қатынастар негізінде туындайды. Бизнес те қоғамның даму процесінде пайда олған іс-әрекет.

    Осы экономикалық еркіндік бизнестің дамуының маңызды факторына қатысты. Ол өзіндік  шаруашылық іс-әрекеттен, саудадан, жер иеленуден, бір-бірімен еркін серіктесуден және т.б. құралады. Экономикалық еркіндік кәсіпкерге де, тұтынушыға да бірдей маңызды, яғни ол жеке адамға шығармашылы іс-әрекет ету ортасын жасайды.

    Кәсіпкерлердің  көптігі ұлттық шаруашылықта қарама-қайшылықпен бәсекелестікті белсенді түрге келтіреді, жұмыссыздықтың дамуынан, инфляция процестерінен тұратын белігілі кепіл түрінде болады. Берілген курстық жұмыстың нәтижесінен біз Қазақстан Республикасындағы соңғы жылдардағы кәсіпкерліктің тұрақты дамуын көреміз.