Міндеттемелер аудиті

  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Аудиторлық  тексеру бағдарламасы 

 

 

       Аудитор материалдық емес активтердің және негізгі құралдардың талдамалық есебінің қалай жүргізілуін тексеру керек. Мұндай есеп активтердің және негізгі құралдардың талдамалық есебінің қалай жүргізілуін  қйымдастырылады, олардың әрқайсысына қолдану мерзімінің аяғына дейін жарамды болып табылатын түгендеу нөмірі беріледі. Обьектілік есеп түгендеу карточкаларында немесе кітаптарда жүргізіледі. Аудитор карточкалар мен кітаптардың, сонымен қатар анықтама деректердің жүргізілетінін тексеру керек. Материалдық емес активтер мен негізгі құралдар обьектілерінің кейбіреулерінің түгендеу карточкалары жоқ болса олардың қайта жасалуы қарастырылуы керек.

       Ішкі бақылау арқылы талдамалық есепке сапалы және уақытылы түгендеу жүргізу оларды ұйымдастыруда негізгі кезең болып табылады. Егер негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің түгенделуі бір жылдан астам уақыт бойы жүргізілмесе, онда аудитор оның жүргізілуін талап ете алады. Бұл келесі тексеруді сапалы жүргізуге мүмкіндік береді және аудиторлық тәуекелдікті азайтады.

   Келесі тексерулер негізгі құралдардың  қолда барын сақтау және пайдалану  аудиті бағдарламасының құрамдас элементтері болып табылады;

• негізгі құралдардың бар болуын сипаттайтын баланс баптарының бас кітаптағы мәліметтермен сәйкестігі;
• қолда бар негізгі құралдардың сақталуы;
• мүлікті негізгі құралдарға жатқызудың, оларды жіктеу бойынша топтастырудың өндірістік үдеріске қатыстылығы;
• негізгі құралдардың түсуі мен істен шығуы жөніндегі операциялардың есебінде бағалаудың, рәсімдеудің және көрсетудің дәлдігі;
• негізгі құралдардың тозуы мен жөндеуін есептеу мен көрсетудің мақсатқа сәйкестігі. Амотизация ( кейінгі латынның «өтеу» сөзінен ) – негізгі құралдардың құнын арнайы ақшаны өндіріс шығындарына немесе негізгі қорлардың жай болмаса кеңейтілген қайта өндірісіне айналдыруға кіретін, амортизациялық аударымдарды пайдалануға көшірудің обьективті үдерісі;
• бухгалтерлік есеп пен есептілікті тіркелімдерінде негізгі құралдардың бар болуы мен қозғалысы туралы мәліметтерді дұрыс көрсетудің жүйелілігі;

негізгі құралдарды пайдаланудың оңтайлылығы  мен тиімділігі және т.б. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОРЫТЫНДЫ 
 

    Қорыта келе, жалпы арнайы бақылау мен аудиттің арнайы тағайындалуы шаруашылық тәжірибесінің, ғылыми ұйымның немесе жеке экономикалық субьектінің талаптарымен анықталады.Іс – тәжірибеде арнайы аудит бағыттарды және басқа түрлердің қорытындылары мен аудиторлық қызметті жинақтайды.

    Бақылауды тиімді ұйымдастыру кредиторлар мен айырысу жағдайына және есеп айырысу тәртібіне, тапсырылған сұрыпталым мен сапада өнім жеткізу бойынша міндеттемелерді орындауға төлем тәртібін сақтау жауапкершілігін көтеруге және соңында шаруашылық субьектінің қаржылық жағдайын жақсартуға қабілеттілікті бекітуге көмектеседі. Аудитордың субьектінің кредиторлық берешегін тексерген кездегі басты мақсаты – оның баланста бейнеленген көлемінің нақтылығы мен дәлдігін белгілеу болып табылады. Ол үшін оған баланстық мәліметтерде жазылғандарды Бас кітаппен, журнал  -  ордермен, ведомостылармен және басқа да есептік регистрлармен салыстыру қажает. Бухгалтерлік баланстың « Қысқы мерзімді міндеттер» бөлімінде «Ұзақ мерзімді зайымдардың ағымдағы бөлімі» бабы келтірілген. Аудитор оны тексерген кезде ұзақ мерзімді кредит талдамалық есебінің мәліметтері бойынша зайымдарды төлеу уақыты мен осы бап бойынша негізділігін белгілеу қажет.

    Жабдықтаушылармен және мердігерлермен есеп айырысуды тексеру бойынша аудитор бағдарлама жасағанда, ішкі бақылау мен есеп жағдайын анықтайтын ішкі аудит жұмысына да, жүргізілген жұмысқа қаншалықты сүйенетіндігін анықтауы тиіс.

    Берілген құжаттардың көшірмелері негізінде қуыным өтініштеріндегі жабдықтаушылардың кінәларының айғақтылығын анықтайды. Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысуды тексере келе, өткізілген операциялардың құжаттық негізделуін анықтау, құжаттардың түпнұсқалығы мен оны толтырудың дұрыстығына көз жеткізу, барлық ақтайтын құжаттардың болуына назар аудару, ал жекелеген жағдайларда – ыңғайласпа тексеру өткізіп, банкіден құжаттардың көшірмелерін сұрату керек.

    Жабдықтаушылар және мердігерлермен есеп айырысу операциясын бақылай келе, аудитор бухгалтерлік өткізбелерді құрастырудың дұрыстығын тексергені жөн. Өндірістегі шығындар есептеліп, оларды өндірістің өзіндік құнына, шаруашылық субьектінің қаржылық нәтижелеріне әсер ететін көптеген қателерді есепке ала отырып, есеп – шоттардағы операциялардың бейнеленуіне айрықша назар аударылады.Осы зерттелген жұмысыма байланысты мына бағыттарды ұсынғым келеді:

• арнайы бақылау мен аудиттің арнайы тағайындалуы және міндеттемелерді басқарудың ғылыми негізделген стратегиясы мен бағдарламасын жасау қажет;
• кәсіпорынның төлем қабілеттілігі мен қаржылық тұрақтылығын анықтап, бизнеске салынған қаржының қаншалықты тез айналысқа түсетіндігін анықтайтын бағдарлама әзірлеу;
•   арнайы бақылау мен аудиторлық есепте аудит нысанасының басшылығы көрсетілген фактілерді түзету үшін қажетті ұсыныстар әзірлеп,оның жылдам әрі сапалы түрде жүргізілуіне арнайы жоспар құру қажет;
•    міндеттерді арнайы бақылау жүйесінде   тәуекелдерді басқару, ішкі бақылау және корпоративтік басқару жүйелерін жетілдіруге жүйелік ықпал жасайтын бағдарлама құру.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҚОСЫМШАЛАР 

   Аудиторлық  қорытынды.  

Қысқа және ұзақ мерзімді кредиторлық берешектің аудиті.

‘DELTA” ұйымының 2009 жылға несиелер мен заимдар есебі

 
 
 
 
 
 
 

‘DELTA” ұйымының 2009 жылға сату, сатып алу және басқа да кредиторлық берешектер   есебі 

 

 ‘DELTA” ұйымының 2009 жылғы 10 сәуірдегі несиелер мен заимдар есебі.

   ‘DELTA” ұйым басқармасының құжаттары негізінде тәуелсіз аудиторлар келесідей қорытынды жасады:

   "Біз ‘DELTA” ұйым басқармасының 2009 жылғы 31 желтоқсанындағы жағдайы бойынша және көрсетілген күнге аяқталған кезең үшін ұсынылған 1, 2, 3 және 4-нысандар бойынша аудитін жасадық. Есептердің бұл нысандары Компания басшылығының жауапкершілігі болып табылады. Есептердің нысандары бойынша өзіміз жасаған аудит негізіндегі пікіріміз біздің жауапкершілігіміз болып табылады. Біз аудиторлық тексеруді Халықаралық аудит стандартына сәйкес жасадық. Сол стандарттарға сәйкес біз аудитті Есептер нысандарында елеулі ауытқушылық жоқ екендігіне жеткілікті сенімді бола алатындай болу үшін жоспарлап жүргізуге тиіс болдық. Аудит Есептер нысандарында келтірілген сомаларды құжат түрінде растау үшін деректерді ішінара тексеруді қамтиды. Бұдан басқа, аудит қолданылатын бухгалтерлік есеп жүргізу қағидаттарын және басшылық жасаған елеулі субъективті бағаларды талдауды, сонымен қатар Есептер нысандарының жалпы ұсынылымын талдауды қамтиды. Біз өзіміз жүргізген аудиторлық тексеру өз пікірімізді білдіру үшін жеткілкті негіз береді деп есептейміз. Біздің пікірімізше, жоғарыда көрсетілген Есептер нысандары Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің 2005 жылғы 22 желтоқсанындағы № 427 бұйрығына сәйкес барлық елеулі тұрғыдан тиісінше түрде дайындалған".

    Осылайша, бұл оң пікірлі қорытынды осы  акционерлік қоғамға қысқа мерзімді қаржылық міндеттемелер ұсынушы банктік және банктік емес ұйымдар үшін маңызды ресми құжат болып табылады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1. Қазақстан Республикасы Республикалық бюджеттің  атқарылуын бақылайтын есеп комитетінің жеке сайты
2. www.minfin.kz
3. Абленов Д.О «Қаржылық бақылау және басқарушылық аудиті; теориясы, әдіснамасы, тәжірибесі» Алматы: Экономика, 2008ж
4. Баймүратов О.Б «Қаржылық бақылауды күшейту – заман талабы» Қаржы менеджменті, 2009ж
5. Бурлаков Л.М «Қаржылық бақылау жұмысын жаңа деңгейге көтеруді қажетсінеді» Егемен Қазақстан,2010ж
6. Сейітқұл Қ.Р «Аудит негіздері» Алматы,2009ж
7. Әлжанова Н.А «Аудит негіздері» Алматы,2010ж