Паскаль программалау тілі

 Program E1;

Var a,s:real;

         i:integer;

Begin s:=0;

For i:= 1 to 10 do;

Readln (a);

if a<0 then s:=s+a;

Writeln(z);

End.

      

2 мысал.х=31,у=26 үшін х+у программасын экранға шығару программасын құру керек?

Program Е2;Uses crt;

Var x.y.s:integer;

Begin   write(`x,y=?`);readln(x,y);writeln;

write( `s=`x+y);delay(5000)

end.

3 мысал.Цифрларының қосындысы берілген бүтін санға тең болатын барлық үш таңбалы натурал сандарды шығарыңыз.

Program Е3;

var a,i,j,k:integer;

begin write(‘бүтін  сан енгізіңіз:’); readln(a);

      for i:=1 to 9 do

         for j:=1 to 9 do

             for k:=1 to 9 do

                  if (i+j+k)=a then write(‘ ‘,i*100+j*10+k);

             readln;

end.

4 мысал.Натурал M және N берілген. Цифрларының қосындысының квадраты N–ге тең болатын барлық M–нен кіші натурал сандарды алыңыз.

Program Е4;

label 1;

var i,j,m,n,x,a,s:integer;

begin writeln;write(‘M,N-ді енгізіңіз:’); readln(m,n);

      for i:=1 to m-1 do

       begin

            s:=0; x:=i;

      1: a:=x mod 10; s:=s+a;

          x:=x div 10;

          if x>0 then goto 1;

          if s*s=n then write(‘ ‘,i);

        end;

             readln;

end.

5-мысал.Бүтін х және у санының қатынасыың бүтін бөлігі және қалдығын шығару.

Program E5;

Var x,y,c,d:integer;

Begin

        Readln (x,y);

      C:=x mod y;

      D:=x div y;

Writeln (c,d);

end.  

6-мысал.Сөз берілген экранға осы сөздің 3-ші және соңғы әрпінен тұратын әріптер тіркесін шығаратын программа құрыңыз.

Program E1;

Var a:string;s:byte;

Begin

Readln(a);

S:length(a);

Until

s>=4;

writeln (a[3],a[s]);

end.

7-мысал.Массивтің бүтін элементінің санын шығару.

Program E1;const n=7

Var a,i:integer;

B:array [1…n] of real;

Begin

Read (b[‘I’]);

For i:=1 to n do if TRUNC (B[i]) then a:= a+1;

Writeln(a);

end.

8-мысал.Бір өлшемді массив берілген осы массивтің ең үлкен элементін табу қажет.

Program E8;const n=7;

Var max 1;max, i:integer;

A:=array [1…n] of real;

Begin max 1:=a[1];

For i:=1 to n do

Read ( a[i]);

If max 1> a[i] then max:=max 1 else max:=a[i];

Write (‘max=’,max);

end.

9-мысал.Клавиратурадан  енгізілген 10 санның қосындысын  есептеу программасын құру.

Progrm E9;

Var I,s,k:integer;

Begin

S:=0;

For i:=1 to n do;

Readln(k);

S:=s+k;

Write (s);

End.

10-мысал.Екі өлшемді 3х4 массиві берілген.Осы массивтің 2-ші баған элеменнтерінің көбейтіндісін табатын программа құрыңыз.

Program E10;const n=3;const m=4;

var i,j:integer;p:real;

B:array [1…n,1…m] of real;

Begin p:=1;

For i:=1 to n do

      j:=1 to m do

read (a [I,j]);

p:=p*b(I,2);

end.

                                            
 
 
 
 
 
 
 

                                         Программа 

{Приложение А.                   Модулдің листингі Student.pas}

{Әрбір студент  туралы келесі мәлімет белгілі}

~ Ф.и.о.

~ Туған жылы

~ Группа

~ Математикадан бағасы

~ Тарихтан бағасы

~ Информатикадан бағасы

~ Статистикадан бағасы

{Кестені әрбір  студент туралы онда барлық  белгіні жазып алып және оның орташа балын құрастырамыз.}

{Автор: Бақтығалиев Бекнұр}

{Модулдің қосылуы CRT.}

Uses CRT;

{Әбір студент туралы жазудың сипаттамалары. }

type

     tablica=record

     аты: string[15];

     группа: string[6];

     жылы: integer;

     инф, тарих,стат,матем: byte;

     орташа  бал:real;

     end;

var

     i,j, n:integer;a:tablica;

     {Таблица- массив жазуы.}

     mas: array [1 .. 30] of tablica;

{Заттар бойынша орташа мәндердің салыстыруы үшін орташа айнымалы. }

     s инф, s тарих, s стат, s мат: real;

begin

{Создердің жазылуының n сандары .}

     write('n='); readln(n);

{Жазулардың массивтік элементтерінің енгізуі.}

     for і:=l to n do

     with mas [і] do

begin

     writeln (' і=', і: 4);

     writeln ('ФИО');

     readln (аты);

     writeln('группа') ;

     readln (группа);

     writeln ('жылы');

     readln (жылы);

     writeln ('бағасы');

     readln(инф,тарих,стат,матем);

     sr_bal:=(инф+тарих+стат+матем)/4;

end;

{Әрбір пән бойынша орташа мәндердің вычеслениесі. }

     s инф:=0; s тарих:=0; s стат:=0; s матем:=0;

     for і:=l to n do

begin

     s инф:=s инф+mas[i] .инф;

     s тарих:=s тарих+mas[i] .тарих;

     s стат:=s стат+mas[i] .стат;

     s -матнм:=s -матем+mas[i] .матем;

end;

     s инф:=s инф/n;

     s тарих:=s тарих/n;

     s стат:=s стат/n;

     s матем:=s матем/n;

{Фамилялар алфавит ретімен жазылып массивтің реттелуі.}

     for і:=l to n-l do

     for j:=l to n-l do

     if mas[j] .аты>mas[j+l] .nаmе then

begin a:=mas[j];

     та s [j ] :=mаs [j +1] ;

     mas[j+l] :=mаs;

end;

{Нәтиженің қортындысы.}

     clrscr; 

     write('ФИО'8...4);

     wrіte ( 'Группа ':2);

     write('Жылы:2);

     write ('Бағасы':3 ')

     writeln('Орташа бал') ;

     for і:=l to n do

     with mas[i] do

begin

     write(аты:15);

     write (' группа': 8);

     write(' жылы':4);

     writeln('инф ':3,' тарих':3,' стат':3,'матем': 3, орташа бал: 5 : 2) ;

end;

     writeln ('орташа бал': 24, s инф: 3,s тарих:3, s стат:3, S матем:3);

end. 
 

Программаның  нәтижеcі 

Енгізілген  мәндер:

1. n = 3

2. і= 1 Ф.И.О.:Бисенов Нүргелді

3. Группа: 11-122

4.Туған жылы: 1988

5. Бағасы: 5 4 5 4

6. і= 2 Ф.И.О. : Бақтығалиев Бекнұр

7. Группа: 11-122

8.Туған жылы: 1989

9.Бағасы: 5 4 5 5

10.і = 1 Ф.И.О.: Амангелді Медет

11.группа: 11-122

12.Туған жылы: 1989

13.Бағасы: 5 4 4 4 

Енгізілген  мәндердің нәтижесі: 

        Ф.И.О.              Группа     Туған жылы            Бағасы          Среднии бал

Бақтығалиев Бекнұр    11-122             1989           5    4     5   5          4.75

Бисенов Нүргелді        11-122             1988          5    4      5    4       4.50

Амангелді Медет         11-122             1989      5    4      4     4        4.25

Средний бал:                                                        5.0 4.0   4.7 4.3 
 
 
 
 

                                           

                                                     ҚОРЫТЫНДЫ                           

Курстық жобалау жұмысын жазу барысында  менімен бағдарлама жазылған болатын. Курстық жобалау жұмысын жазу барысында Turbo Pascal бағдарламасымен жұмыс жасауда тәжірбиеге ие болдым. Турбо Паскаль- дағы операторлармен жұмыс істеуді және қойылған мaқcaтты шешу, шарттарды жазуды, жөндеуді, тестілеуді үйрендім.

  Паскаль тiлiн 1968 - 1971 жылдары швейцариялык. ғалым Никлаус Вирт оқып - үйренуге қолайлы программалау тілі ретінде ұсынған болатын. Бұл тілдің стандарты кейiнiрек бекiтiлдi, ол сол кездері кең таралған АЛГОЛ, ФОРТРАН, БЕЙСИК тiлдерiне қарағанда жетiлдiрiлген, жұмыс iстeyгe ыңғайлы тiл болды. Паскаль тiлi өзінің қарапайымдылығының және тиiмдiлiгiнің арқасында дүние жүзіне тез таралды. Қазiргi кезде барлық дербес компьютерлер осы тілде жұмыс iстей алады. Паскаль тiлiнде жазылған программаның дұрыстығын компьютерде тексеру және жiберiлген қатенi тузету оңай.1975 жылы стандартты Паскальдың компиляторымен Турбо Паскаль(3.0версия) программалау тілі пайда болды.Содан бері Паскаль жалпы білімдік,кәсіптік-техникалық мектептерде және жоғары білім беру орындарында «бірінші» программалау тілі ретінде қолданыла бастады.

     Программалау  тілі–ЭЕМ-де шешілетін әр түрлі есептердің программасын компьютерге түсінікті формада жазу боп табылады. Программалау тілдері жоғарғы және төменгі деңгейлі тілдер болып бөлінеді.Қолданбалы мазмұнды есептерді шешуге бағытталған, командалардың мол жиынтығынан тұратын табиғи тілге ұқсас программалау тілі-жоғарғы деңгейлі программалау тілі деп атайды.Қазіргі кезде олардың бірнеше түрі бар.Жоғарғы деңгейлі программалау тілдерінің бірі-Паскаль тілі.