Қашықтықтан білім беруді ұйымдастырудың дидактикалық мүмкіндіктері

-         белгілі бір курс бойынша бір топтың тыңдаушылары облыстың әр түрлі аудандарында тұрады;

-         белгілі бір аудан бойынша тыңдаушылар саны өте аз.

Бұл модельде тыңдаушыға оқу мерзімін өзі анықтауға мүмкіндік  беріледі.

Бұл модельдің  кемшіліктері:

-         оқу процесінде тьютормен тірідей қарым-қатынас жоқ;

-         оқытушының кеңесі телефон арқылы алынады;

-         тыңдаушының техникалық мүмкіндіктері болмаса,  оқу мүмкін емес.

 

 

Екі  деңгейлі модель

Қашықтықтықтан оқытуды  іске асыратын білім мекемесі	Қашықтықтықтан оқытуды іске асыратын коммуникация құралдары	Жергілікті жер-лердегі  қашықтық-тықтан оқытуды қолдайтын  орталықтар	Қашықтықтықтан оқытудың тыңдаушылары
Қажет  алғы шарттары: - оқытушылар,  тьюторлар,  координаторлар; - компьютерлер, оргтехникалар,  Интернетке шы-ғу құралдары; - электрондық тасымалдаушы-ларда  жазылған қашықтықтық-тан оқыту   курстары.	Қажет  алғы шарттары: -кейс-техноло-гиясын  қолда-нуда  CD жет-кізу каналы-ның,  телефон байланысының, Интернетке  шығудың  болуы;	Қажет  алғы шарттары: -         оқытушылар,  тьюторлар, координаторлар; -         компьютерлер; -         кейс-технологи-ясына-электрон-дық пошта, желі-лік технологияға- Интернет байла-нысы, -телекоммуника-циялық  техноло-гияға-  цифрлық байланыс  каналы (ISDN);	Қажет  алғы шарттары: - компьютерлер; - байланыс каналдары:  кейс-технологияға - электрондық почта;   желілік техноло-гияға-  Интернет байланысы, -телекоммуника-циялық  техноло-гияға-  цифрлық байланыс  каналы (ISDN);

 

 

Екі  деңгейлі модельде білімді көтеру мекемелерінің жергілікті жерлерде филиалдары болу қажет. Мысалы, аудандық әдістемелік кабинеттерде ашуға болады.

Бұл модельді ұйымдастырудың әр түрлі нұсқалары бар: Тьютор негізгі  білім мекемесінде немесе филиалда болуы мүмкін. Оқушы өз компьютерін  немесе филиалдың компьютерін пайдалануына болады. Курс кезінде оқуды бір мұғалім немесе бірнеше тьютор қамтамасыз етеді.

 

Екі  деңгейлі модельдің артықшылықтары:

-         оқушы оқу бойынша кеңесті жергілікті жерде ала алады;

-         барлық оқу процесінде тьютормен тірідей қарым-қатынас жасайды;

-         оқушы филиалдағы техникалық құралдарды пайдалана алады;

-         бір уақытта үлкен аумақ пен көп тыңдаушыларды  қамтуға болады, «бір мұғалім-тьюторлар филиалда» схемасы бойынша.

 

2.3.COMPEТЕNTUM.MAGISTER  қашықтықтықтан оқыту жүйесіне  қысқаша сипаттама

 

Бұл жүйені 2005 жылы «ФИЗИКОН» компаниясы ұсынды. Оқу жүйесінің артықшылықтары:

1.  Программалық жабдық  орталық серверге орнатылады. Оған  мектептердегі сервер арқылы  да, оқушылардың үйіндегі компьютерден  де қатынасуға болады. Оқушы ауырып сабақ босатқан кезінде оқу материалдарына қол жеткізе алады. Ата-аналардың  баланың сабақ үлгерімін  бақылауына мүмкіндігі  бар.

2. Біріктірілген курстар  жабық модульдер түрінде емес, әр түрлі форматтағы материалдардың  жиынтығы түрінде беріледі: текст,  иллюстрация, интерактивті модельдер, бейне роликтер. Оларды курсқа тәуелсіз пайдалануға да болады.

3. Оқу процесін жоспарлау  және бақылау құралдары, көрсеткіштерді  талдау құралдары бір мектепте  ғана емес, ауданда, қалада   оқу процестерін ұйымдастыруға  мүмкіндік береді. Қашықтықтықтық олимпиада,  ҰБТ жұмыстары мен олардың мониторын дайындауға болады.

4. Мұғалім оқу процесін  сабақ кезінде, сонымен бірге  сабақтан соң жүйе арқылы бақылай  алады.

5. Мұғалімдер өз оқу  материалдары арқылы жүйені толықтыра  алады. 

 

 

2.4. Жоғарғы  оқу орындарында қашықтықтықтан  оқыту технологиясын ұйымдастырудың  бағыттары

 

Қашықтықтықтан оқыту  бойынша әксперименттік жүйеге 14 оқу  орны кірген. К.Сатпаев атындағы ҚАЗМТУ, КРУ, Серікбаев атындағы Шығыс Қазақстан  МТУ, ҚарМТУ, Қозыбаев атындағы СКГУ , Есенов атындағы Ақтау МУ, Атырау мұнай және газ институты, Т.Рысқұлов  атындағы ҚазӘУ, УМБ, С.Торайғыров   атындағы ПМУ,  АТУ, Тынышбаев  атындағы  ҚазАТК, Сейфуллин атындағы ҚазАТУ,  Қостанай ИЭиУ.

2006 жылдан бастап РЦИО  қашықтықтықтан оқыту порталы MOODLE ашылды. Бұл жоба «алыстағы және әлсіз аймақтағы орта мектептерді АКТ-ды пайдалану арқылы қашықтықтықтан оқыту» деп аталатын ЮНЕСКО жобасының аясында жүзеге асырылуда.

MOODLE білім сапасын  арттыруға бағытталған. Жүйенің  халықаралық лицензиясы оны көшіруге, таратуға, көбейтуге құқық береді.

 

2.4.1. Л.Н.Гумилев  атындағы Евразия ұлттық университетіндегі  қашықтықтықтан оқыту жүйесі

 

1. Жүйенің  өнімділігі мен өткізу қабілетін  есептеу

 

Бір уақытта 120 конференцияны  қабылдай алатын   MCU құрылғысы  орнатылған.

Желінің магистралдық өткізу қабілетін есептеу үшін мына сервистер  қойылған: әлектрондық пошта,  VoIP, құжаттарды бірлесіп пайдалану. Желідегі порттардың жалпы саны 5000-нан артық. Есептеудің стандарттық моделі бойынша  желінің өткізу қабілеті 24 ГБ/с болды.

 

2. ІР  желісінің жобалануы

Университеттің барлық ғимараттарын байланыстыратын магистралық  каналдар оптикалық-талшықты, ал желінің  топологиясы екіжұлдызды және көпдеңгейлі.

Жобаланушы желі екі  негізгі түйіннен тұрады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.4.2. Е.А.Букетов атындағы Қарағанды мемлекеттік техникалық университеті

Қашықтықтықтан оқыту  РЦДТО-ның оқытушы Web-порталында MOODLE жүйесінің негізінде іске асырылады.

Кейстік технологияға қатысты  деректер SQL Server2000 ДББЖ-де сақталады.

Оқу процесіне  қатысты деректер MySQL  ДББЖ-де сақталады. Екі база бір-бірімен байланыста. Apacһe web-сервері мен  MySQL ДББЖ  Linux   платформасында жұмыс істейді.

Семестрлік курс 3 модульден  тұрады. Әрбір модуль студентке қажет  мына материалдардан тұрады:

А) теориялық материал;

Б) форум-семинар, онда маңызды  мәселелер мен есептер талқыланады; студенттердің хабарламаларын оқытушы  бағалайды, форум материалдары порталда сақталады.

В) әдістемелік кеңестер мен тапсыру уақыты көрсетілген  практикалық тапсырмалар (зертханалық  жұмыстар, тексеру жұмыстары); студент орындаған жұмысын архивтік түрде әлектрондық поштамен мұғалімге жібереді;

 

Г) чат-кеңестер, белгілі  бір уақыт мезетінде оқытушы  мен студенттер қандай да бір сұраққа  кеңестер алу үшін Порталға  қосылады.

Д) online–тест, нақты уақыт режимінде студентке өтілген материал бойынша тесттік сұрақтар береді, уақыт шектеулі;

Е) әдістемелік кеңестер мен тапсыру уақыты көрсетілген  курстық жұмыстардың тапсырмалары;

Ж) әлектрондық аттестациялау  ведомосі;

 

2.4.3. Алматы  Экономика және Статистика академиясы

Қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша Прометей бағдарламасының  талаптары толық орындалған жағдайда, оқытушы және студент үшін де уақыт  үнемделуімен қатар, білімді бағалаудың автоматты түрде жүзеге асып, кез  келген уақытта оның нәтижесін көру мүмкіндігі беріледі.

 

«Қашықтықтықтан оқыту  технологиясы» пәнінің  күнтізбелік  жоспарының үлгісі.

 

	Шаралар	Түрі	Күні	Табыс-тылығы	Бағасы	Бітуі	Қасиеттері
1           2	Курс студенттерін тіркеу. Логика және құпия сөздермен таныстыру.  ҚОТ пәніне арналған сиплабуспен танысыңыздар.	Мекемелік мереке     семинар	01.09.06 02.09.06         28.08.06 10.10.06				*         *

 

Жоғарыда айтылғандарды  негізге ала отырып, қашықтықтан  оқыту технологиясы курсының құрылымдык моделіндегі әрбір үғымның не екендігін біліп, оны жан-жақты түсінуге болады. Ол үшін Прометей бағдарламасықцағы барлық байланыстары ашылып, оған қатысты тапсырмалар орындалуы тиіс. Әрине оқыту мақсатына жету үшін қажетті негізгі нәрсе - осы тапсырмалар. Өйткені тапсырмалар - студенттердін өз білімін пайдалануы мен іс-әрекеттерІн үйымдастырудың негізгі өрісі, Сонымен бірге, студенттердің қол жеткізген оку нәтижелерін қадағалаудың өзі де, олардың тапсырма орындай алатыньша келіп тіреледі.

 

 

 

2.4.4. Академик  Қ.Сатпаев атындағы Қазақ Ұлттық  Техникалық Университеті

 

Қашықтықтан оқыту жүйесі ActivBoard әлектрондық тақтасы мен ActivStudio бағдарламалық жабдығына негізделген.

ActivStudio бағдарламасында  құралдар панелін жұмыс ортасына  және қажеттілікке байланысты баптау мүмкіндігі бар.

ACTIVote мына ішкі жүйелерден  тұрады:

·        Сұрақтар мастері.

·        Тестілеу модулі.

·        Радиопульт құрылғыларын тіркеу жүйесі.

·        Пайдаланушылардың деректер базасы.

 

ACTIVote – нің мүмкіндіктері:

-         әлектрондық конспект дайындау;

-         «Мастер подготовки теста» көмегімен сұрақтарды графика түрінде де, текст түрінде де көрсетуге болады;

-         Тест сұрақтары библиотекада сақталып, оны кейіннен пайдалануға болады;

-         Тест нәтижелері кесте немесе диаграмма түрінде көрсетіледі;

-         Нәтижелерді    Word-қа немесе  EXCEL-ге әкспорттауға болады;

-         Конференция, семинар, форумдар өткізу үшін интербелсенділіктің жаңа деңгейін тағайындайды;

 

 

2.4.5. М.Тынышбаев  атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясы Ақтөбе филиалы

 

Ақпараттық технологиялар  мен қашықтықтан оқыту оқу  орталығы IР технологиясы саласында  «Қазақтелеком» АҚ қызметкерлерінің біліктілігін көтеруді іске асырады және қашықтықтан  оқыту корпоративті жүйесін қолдаумен айналысады.

АТҚО ОО оқытушылары 18 күнгдізгі және 13 қашықтықтық курстары бойынша оқыту жүргізеді.

Олардың ішінде мынадай  курстар бар:

·        компьютерлік сауаттылық негіздері;

·        электронды құжатайналым;

·        АСР БиТТЛ модульдері;

·        SAP/R3 модульдері;

·        Business Objects;

·        AutoCAD-да жобалау;

Оқу орталығында 4 компьютерлік класс бар, оның екеуі HiClassII жабдығымен жарақтандырылған

 

Қорытынды

 

Президентіміздің ықпал  етуі тарапынан Қазақстан Республикасы орта білім беру жүйесін ақпараттандыру туралы мемлекеттік бағдарламасында «Қазақстан Республикасы дүние жүзінің дамыған елдері сияқты орта білім беру жүйесінен ақпараттандырудың нақты жолына түсуі тиіс, яғни, бірыңғай ақпараттық білім беретін желіге негізделіп оқыту жүйесін жасау қажет» - делінген. 

«Қашықтықтан білім  беруді ұйымдастырудың дидактикалық мүмкіндіктері» тақырыбына орындалған курстық жұмыста  мына мәселелер анықталды:

-         білім беру жүйесіндегі қашықтықтан оқыту технологиясының мәні мен рөлі;

-         Қазақстан Республикасының білім мекемелерінде ҚО технологиясының қолданылу барысы.

Оқытудың ауқымды және жергілікті жүйелерін ойдағыдай  пайдалана білудің нәтижесінде  білімнің базалық және деректердің  банкілік мәліметтеріне еркән қол  жеткізуге болады.

Қорыта келе айтарымыз, қашықтықтан оқыту жүйесінің  рөлі білім саласы үшін өте жоғары, себебі бұл жүйе арқылы мұғалімдеріміз бен окушыларымыз әлемдік ақпараттармен  байланысуга, ғылыми және шығармашылық жұмыстарын жетілдіруге, әлемдік ақпарат  кеңістігінде өздерінің білімдерін шындауга зор мүмкіндік алады.

Қашықтықтан оқыту ақпараттық мәдениет деңгейі дидактикалык бағдарламалар  білім саласында оқытуды басқару  мен бақьлауды автоматтандыру, студентке  өз бетінше қайталанбайтын көпнұсқалы, көпденгейді дидактикалық шарттар негізінде тапсырмалар беру, білім мен дағдыны объективті бағалау, ерекше ақпараттық материалдарды мультимедиалық формада беру, виртуалды өмірге енгізу т.с.с. жаңа мүмкіндіктер ұсынылады. Сонымен қатар, мүндай бағдарламалар қашықтықтан оқытудын материалды өз бетінше игеру жетілдірілген психологиялық педагогикалык әдістерді пайдалану, қашықтықтан оқытуды студенттің жеке психофизиологиялық ерекшеліктеріне қарай таңдауға мүмкіндік береді.

АКТ-ны білім жүйесіне енгізуді қолға алатын Республикалық координациялық (үйлесімдік) кеңес ұйымдастыру керек. Ол соңғы кезде көбейіп бара жатқан сапасыз әлектрондық оқулықтар шығаруды азайтып, өз ұсыныстары арқылы оқу орындарындағы істеліп жатқан жұмыстарды дұрыс жолға қоюға мұрындық болар еді. Жақсы электрондық оқулық - информациялық технологиялар аймағындағы білікті мамандар мен педагогтар жұмысының нәтижесі, мұндай жұмысты техникалық жағынан жүзеге асыру біраз қаржы жұмсауды керек етеді.