6-кесте. Американың
шетелдіктерге «ұнаған» тарихи
орындары, бейнелері мен обьектілері
(257 адамның пікірі сұралған)
Тарихи орын,
символ немесе нысан Оларды атаған респонденттер
Диснейленд 33 Бостандық статуясы 29 Калифорния
28 Сан-Франциско 27 Нью-Йорк 21 «Голден гейт»
көпірі 19 Ақ үй 19 Америка жалауы 19 Зәулім
үйлер 17 Супермен 15 «Кантри» және «вестерн»
музыкасы 15 Вашингтон (ел астанасы) 15
Ал, АҚШ-тың жарнама-коммуникация фирмалары
өз науқандарын жүргізу барысында ғалымдардың
ұсыныстарын басшылыққа алғандары айтпаса
да түсінікті. Халық тұтынатын тауарлар
шығаратын компаниялар өз өнімдерін жоғарыда
аталған рәміздермен безендіргенде, өткізу
көлемінің артқаны байқалды. Аталған зерттеу
Американың шетелдіктерге кеңінен танымал
фирмалары мен тауарларын да айқындап
берді.
7-кесте. Шетелдіктерге
кеңінен танымал АҚШ фирмалары
мен тауарлары (257 адамның пікірі
сұралған)
Тауар тобының
немесе компанияның атауы Оларды атаған
респонденттер «Коуке» («Кока-Кола» фирмасының
сусыны) 33 ИБМ (есептеу техникасы) 26 «Найк»
(спорт киімдері) 26 АТ&Т (коммуникация
құралдары) 25 «Америкэн экспресс» (несие
кәртішкелері) 24 «Пума» (спорт және демалыс
бұйымдары) 23 «Севен ап» (уытсыз сусын)
22 «Фрут ов зе лум» (жеміс сусыны) 21 «Пепси»
20 «Ливайс» ( (джинсы) 19 «Паркер» (автоқалам)
18
Бұл тізімде
аталған тауарлардың көпшілігі
бізге жақсы таныс. Олар сапасымен
ғана емес, ұнамды безендірілуімен
де ерекшеленеді. «Әдеміліктің де құны
бар». Тауар сапасын заман талабына сай
жақсартып отыруға бағытталған ғылыми
зерттеулерге қомақты сома жұмсалады.
Қазіргі жарнама теориясының даму проблемалары
шетелдік ғалымдардың, атап айтқанда И.Ансоффтың,
С.Блэктің, Вильям Дж. Стэнтонның, Г. Картердің,
Хью Дэвидсонның, Ф.Котлердің, С.Моджароның,
К.Р.Маконнеллдің, Дж.Р. Эванстың, Б.Берманның,
басқа да зерттеушілердің еңбектерінде
көтеріледі. ТМД елдерінің ғалымдары да
жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға
көшу жағдайында жарнама принциптерін
пайдалану мүмкіндіктерін ой елегінен
өткізіп келеді.[1]
[өңдеу]
Дереккөздер
- ↑ Ж.Бекболатұлы. Жарнама негіздері. Алматы:
Экономика-2009. ISBN
978-601-225-083-1
- Жарияланған
күні:
Бей, 25 Маусым 2009
- Демалыс 272 рет оқылды
- Жарнаманың
жаманы бола ма?
- оқырман
ойы
- Қай
жерге барсаң да әлем-жәлем жарнамаға
көзің сүрінеді: үйде де, қоғамдық орында
да, көшеде де, жұмыста да. Жарнамашылар
өзінің тауарын өткізу үшін барлық тәсілді
қолданады. Дегенмен, ең қымбат, әрі ең
тиімді жарнама – теледидардағы жарнама
екені ешкімге құпия емес. Оның себебі
де түсінікті: географиялық жағынан ауқымды
аудитория және уақыт. Белгілі жантанушы
мамандар жарнама сауданың қозғаушы күші
ғана емес, балдырғандардың психикасына
кері әсер ететін құрал екенін айтып отыр.
Сонда 2-3 минуттық жарнама соншалықты
қауіпті ме? Иә. Ғалымдардың айтуынша,
жарнама есте сақтау қабілетіне кері әсер
етеді. Кейде жарнаманың ұзақтығы сонша,
көрермен қандай кино көріп отырғанын
да ұмытып қалады екен. Оған қоса, жарнама
жастар арасында орынсыз бәсеке тудырады.
Кейбір жеткіншектер ата-ананың жағдайын
ескермей жатады. Мәселен, Саматтың жаңа
маркалы ұялы телефоны болса, жарнаманың
арқасында мұндай телефонды алғысы келетін
Мараттар көбейеді. Осы тақырыпты көптен
бері зерттеп жүрген психология ғылымдарының
кандидаты Н.Н.Авдеев пен Мәскеу Ұлттық
психо-педагогикалық университетінің
аспиранты Н.А.Фолин «Теледидар жарнамасының
балалар мен жасөспірімдерге әсері» атты
еңбегін жариялады. Зерттеуде 5-6 жастағы
балалардың 55%-ы жарнамаға шүбәсіз сенетіні
жазылған. Ал, 16-17 жастағылар, керісінше,
жарнама көрсетілсе болғаны, теледидарды
сөндіріп тастағысы келетінін жасырмаған.
Сөйте тұра, жасөспірімдер жарнамадан
көрген жаңа дүниені сатып алуда алдына
жан салмайды. Бұл туралы Жазушылар Институтының
психологы Аллен Кэннер: «Мен балалардан
өскенде немен шұғылданатынын сұрадым.
Көпшілігі ақша тапқысы келетінін айтты.
Олар достары туралы әңгімелегенде оның
үстіндегі киімі, заттарының маркасы мен
ескі-жаңалығын ғана айтты. Достарының
адамгершілік қасиеті туралы бірде-бір
сөз болмады», – деп қынжылды. Н.Н.Авдеев
пен Н.А.Фолиннің айтуынша, әсіресе, азық-түлік
жарнамалары балалар арасында кең таралған.
Олар – шоколад, газдалған сусын, түрлі-түсті,
ащылы-тәттілі сағыздар, қуырылған картоп,
т.б. Балалар ата-анасымен дүкенге бара
қалса, осы заттарды әперуін сұрайды. «Болмайды»
деп алып беруден бас тартқан жағдайда
«шалқасынан түсетін» кішкентайлар да
жоқ емес. Ал, кейбір жарнамалар балаларға
арналса да, берер еш тәрбие-тағылымы жоқ.
Керісінше, зиянды тауарды алып бермеген
ананы жаман етіп көрсетеді. Осыдан кейін
баланың алдында ата-ананың беделі түсетіні
сөзсіз. Қандай жағдай болса да, ана мен
бала арасын алшақтатпау керек емес пе?
Бұл – бала психикасына жасалған шабуылдардың
бірі ғана. Жарнама, сондай-ақ, жасөспірімдердің
басы біріккен кезде айтатын әңгімелерінің
бірі. Теледидар алдында көп отыру баланың
шектен тыс салмақ қосуына, ақыл-ойының
тежелуіне, ойын көркем тілмен нақты жеткізе
алмауына, еске сақтау қабілетінің төмендеуіне,
шығармашылық жұмысқа деген құлшынысының
азаюына әкеп соғады. Бұл – ғалымдардың
пікірі. Технологияның дамуы, ақпараттың
жылдамдығы прогресс шығар, бірақ мұндай
салдарға бейжай қарауға бола ма?
- Рахат Ғизатуллин,
«Өркен»
ой-танымдық
клубының
мүшесі
- маман
пікірі:
- Нұржамал
Исамбаева, педагог-психолог: Психологиялық
тұрғыдан естіп есте сақтаудан көріп есте
сақтау проценті әлдеқайда жоғары. Мәселен,
ұлтын сүюге, рәміздерді құрметтеуге,
табиғатты аялауға, отанын қорғауға шақыратын
тәрбие беретін жарнаманың еш зияны жоқ.
Бірақ мұндай жарнамалар өте сирек. «Ұлы
сөзде ұят жоқ» демекші, кейде жеке гигиеналық
құралдарды жарнамалап жатады. Бұл 3 жастан
7-жасқа дейінгі бүлдіршіндердің білсем
деген қызығушылығын туғызады. Бірақ білгеннен
кейін баланың бойында жиіркеніш сезім
пайда болады. Сондай-ақ, өтпей тұрған
тауарлардың жарнамаланатыны сөзсіз.
Өзіне кері жарнама жүрмегендіктен, оның
денсаулыққа зиянды екенін түсіндіру
өте қиын. Егер сол сағыз бен сусынды танымал
адамдар жарнамалап тұрса, жасөспірім
әртіске, өзінің кумиріне жақындау мақсатында
сатып алуы мүмкін. Ең сорақысы – баланың
санасында «жақсы нәрсе болғандықтан
жарнамалайды, ал, оны алып бермеген ата-анам
– жаман» деген теріс пікір қалыптасады.