Жұмыс Қазақ экономика, қаржы және халықаралық сауда университетінде орындалған

ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасы үшін экономикалық тұрғыда бәсекеге барынша қабілетті болу аса өзекті мәселе. Осы тұрғыда ұлттық экономика мен бизнесті дамыту, сондай-ақ отандық өнеркәсіп салаларын жетілдіру, экономикалық басқару істерін жетілдіру мәселелері аса үлкен маңызға ие болады. Экономиканың бәсекеге қабілетті болуы үшін М.Портердің  тұжырымына сай, табиғи, адами ресурстарды тиімді пайдалану шеберлігі еңбек өнімділігінің тиімділігіне әкеледі. Ал еңбек өнімділігінің тиімділігі бәсекеге қабілеттілікті анықтайтын бірден-бір көрсеткіш. Аталған іс-шараларды жүзеге асыру оларды толыққанды талдаудан өткізуді талап етеді. Бұл мәселеде жетекші елдер тәжірибелерін ескермеу орны толмас қателік болған болар еді. Сол себептен де дәл бүгінгі таңда Қазақстан экономикасын инновациялық бағытта дамыту мәселесінде әлемнің дамыған елдерінің экономикалық даму тәжірибелерін, атап айтсақ, АҚШ, Батыс Еуропа елдері, Жапония және де дамушы елдердің экономикалық даму жолдары мен ерекшеліктерін зерттеу өте маңызды.
Аталған елдердің ішінде Жапония тәжірибесіне терең үңілген дұрыс. Олай деуге себеп, егер де АҚШ, Еуропа елдері дамудың жоғары дәрежесіне бірнеше жүздеген жылдар бойында ғана қол жеткізсе, ал Жапония анағұрлым аз уақыт жұмсап,  оның экономикасы жарты ғасыр бойы тұрақты түрде дамып отыр.  Жүргізілген зерттеу нәтижесінде келесідей қорытынды жасауға болады:

1.  Жапон үкіметінің экономикалық басқару саясатын ескеруміз керек, ондағы ұлттық экономика мен өнеркәсіп салаларының бәсекеге барынша қабілетті салаларын таңдау және оны дамыту үшін үкімет тарапынан көрсетілген қолдау шараларын отандық тәжірибеде қолдануға болады. Өйткені дәл сол салалар экономиканың қозғаушы күшіне айналып, Жапонияны бәсекеге барынша қабілетті ел ретінде танытты;
2.  Жапон экономикасының экспортқа бағытталған өнімдер шығаратын салаларын дамыту, оған үкімет тарапынан қолдау көрсету. Үкімет тарапынан көрсетілген көмектерге ұзақ мерзімді жеңілдетілген несиелер беру, өндірістің дамуына барынша қолайлы жағдайлар туғызу және ең бастысы – инвестициялар құю;
3.  Жапон менеджментінің ерекшеліктерін, жалпы жапондық компаниялардың даму жолдарын отандық экономика мен бизнесті өркендетуде пайдалану мүмкіндіктері зор;
4.  Жапон үкіметінің экономика салалары мен құрылымдарын модернизациялаудағы ерекшеліктерін отандық экономика мен өнеркәсіп салаларын модернизациялауда пайдалану;
5.  Жапонияның ғылыми-техникалық даму жолдарын, жапон үкіметінің ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жұмсайтын қаражаттары негізінде оған бөлінетін назардың маңыздылығын отандық тәжірибеде пайдалану;
6.  Жапонияның инновациялық даму жолдарын, оның ерекшеліктерін Қазақстанның инновациялық даму жолындағы іс-шараларында ескеру;
7.  Жапония мысалы негізінде қазақстандық еңбек адамын қормен қаруландыру нәтижесінде және оның еңбек ақысын өсіру есебінен еңбек өнімділігі тиімділігін арттырудың құралы ретінде пайдалану.

Зерттеу жұмысы нәтижесінде жоғарыда аталған жапондық тәжірибелерді ұлттық экономиканы бәсекеге қабілетті етуде және мемлекеттік экономикалық басқаруды жетілдіруде пайдалану болашақта өз жемісін береді деп есептеуге болады.

Диссертация тақырыбы бойынша жарияланған ғылыми жұмыстар тізімі:

o         Әлемнің бәсекеге барынша қабілетті елу елі қатарынан үміткер мемлекеттердің экономикалық индикаторларын бағалау // Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің хабаршысы (экономика сериясы). - Алматы: Қазақ университеті, 2008. - № 6 (70). – Б.16-22.

o         Жапонияның машина жасау өнеркәсібі экономиканы бәсекеге қабілетті етудің үлгісі ретінде // Еуразия гуманитарлық институтының хабаршысы (ғылыми журнал). Астана, 2009. - № 2. – Б.110-116.

o         Об одном методе экономического анализа // Экономика и статистика, (ежеквартальный научно-информационный журнал). Астана, 2009. - №1. – С.73-84

o         Принципы развития конкурентоспособности региональной экономики Казахстана // Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Астана, 2007. – Б.246-247.

o         Ғылыми-техникалық даму – бәсекеге қабілетті экономиканың дамуына басты алғышарт // «Ғылым және білім-2009», Жас ғалымдардың 6 халықаралық ғылыми конференциясы. - Астана, 2009. - №3. – Б.52-58.

o         Еңбек өнімділігі және оны анықтайтын факторлар жүйесін Қазақстанда пайдалану қажеттілігі // «Әлемдік қаржылық дағдарыс салдарынан арылу және Қазақстан экономикасының даму болашағы» Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференциясының материалдары. - Астана, 2009. - №4. – Б.44-51.

o         Метод исследования основных экономических факторов, влияющих на темпы роста ВВП на душу населения страны / Проект SONA (OSA) по системной поддержке государственного управления (в экономическом анализе и прогнозировании). – Караганда: Изд-во КарГУ, 2008. – С.39-44.

o         Разложение индикатора ВВП на душу населения по трем факторам экономического развития / Прикладные инструменты системного анализа динамики экономических индикаторов. – Караганда: Изд-во КарГУ, 2008. – С.77-81.

Сагимбаева Альмира Юбилеровна
Пути совершенствования управления отраслями народного хозяйства РК на основе применения передового опыта

08.00.05 – экономика и управление народным хозяйством
 (по отраслям и сферам деятельности)

РЕЗЮМЕ
Актуальность темы. В условиях глобализации становление конкурентоспособной национальной экономики является главным признаком экономической состоятельности государства. В свою очередь, повышение конкурентоспособности экономики требует проведения реформ и постоянного совершенствования механизмов управления.
Подобный подход в изучении проблем повышения экономической эффективности управления народным хозяйством ставит новые задачи. Прежде всего, речь идет о выборе конкурентоспособной модели экономики; о приоритетных отраслях, имеющих соотвествующий потенциал для повышения конкурентоспособности; о выявлении факторов и элементов, воздействующих на степень развития конкурентных отношений. К тому же, решение обозначенных выше вопросов требует применение новых теоретико-методологических подходов и изучение лучших мировых достижений в этих сферах.
Цель и задачи исследования. Целью диссертационного исследования является обоснование теоретико-методологических подходов к формированию конкурентоспособной национальной экономики путем совершенствования управления с учетом лучших мировых достижений.
Исходя из общей цели в работе были поставлены и решены следующие задачи:

9. изучить опыт передовых стран по совершенствованию управления отраслевой экономикой.
10. определить экономическую эффективность научно-технических достижений в развитых странах. Выявить уровень расходов на НИОКР в наиболее конкурентоспособных странах мира, и на основании этого показать роль их правительств в финансировании НИОКР, а также роль НИОКР в развитии экономики.
11. на примере развитых стран доказать функциональную взаимозависимость производительности труда, оплаты труда, и капиталовооруженности труда.
12. рассмотреть возможности применения опыта лучших достижений стран мира в отраслевой экономике для повышения конкурентоспособности Казахстана.
13. на примере опыта передовых стран показать роль совершенствования малой инновации в диверсификации экономики.
14. показать особенности и отличия менеджмента в развитых странах мира, и оценить его роль в экономическом развитии. 

Объектом исследования является развитие наиболее конкурентоспособных отраслей народного хозяйства Республики Казахстан на основе совершенствования механизмов управления.
Предметом исследования является определение механизмов совершенствования управления отраслями народного хозяйства Казахстана в результате определения лучшего передового опыта.
Научная новизна работы заключается в том, что в ней сделана попытка исследовать опыт передовых стран по совершенствованию управления отраслевой экономикой, и выявить наиболее подходящие образцы для их применения в повышении конкурентоспособности экономики Казахстана. Также было показано, что именно научно-технологический прогресс является главным условием развития конкурентоспособности и ускорения экономического роста передовых стран. На примере таких стран было доказано то, что повышение уровня капиталовооруженности труда влечет за собой рост среднегодовой заработной платы. А с увеличением среднегодовой зарплаты напрямую связан и рост производительности труда и капитала.
Основные научные положения выносимые на защиту:

15. авторское определение понятию «конкурентоспособность»;
16. авторское определение понятию «инновационная деятельность»;
17. освоение опыта ведущих стран в совершенствовании управления и конкурентоспособности отраслей экономики Казхастана;
18. высокая капиталовооруженость трудящегося является залогом роста заработной платы;
19. рост заработной платы является залогом увеличения производительности труда;
20. совершенствование малой инновации явяется залогом диверсификации экономики;
21. использование передового менеджмента в развитых стран является необходимым условием для становления и развития отечественного бизнеса.

Научно-практическая значимость работы. Практическое применение результатов проведенного исследования может быть выражено следующим образом:
- использование информационно-аналитического инструментария анализа социально-экононмического развития страны на основе примеров развитых государств;

22. результаты проведенного анализа могут быть использованы научно-исследовательскими центрами, занимающимися общегосударственными и региональными исследованиями;
23. проведенный анализ макроэкономических индикаторов  развитых стран может использоваться в работе статистических агентств;
24. научные результаты по определению факторов роста производительности труда, и ее взаимосвязь с повышением капиталовооруженности труда  и ростом среднегодовой зарплатой могут быть использованы государственными органами и частными компаниями.

SUMMARY
Sagimbayeva Almira Yubilerovna
Ways to improve management sectors of the economy of Kazakhstan on the basis of excellence
08.00.05 - Economics and management of economy
(on branches and fields of activities)

        Urgency of research theme. In recognition of the economic viability of the state focuses on the formation and development of a competitive national economy. Improving the competitiveness of the economy can not be achieved without the use of mechanisms that accelerate the reform and improvement of management. Such an approach to the problems raising the economic efficiency of  management poses new challenges. First of all, it comes to choosing a competitive model of the economy, the priority sectors that have economic potential to improve competitiveness, identifying the factors and elements that affect the degree of development of competitive relations. Addressing these and other issues requires the development of new theoretical and methodological approaches. The problem of formation and development of competitiveness through the effective management of the economy is long overdue and requires an examination of the best world achievements in this field.
The purpose and objectives of the study. The aim of the dissertation research is to validate the theoretical and methodological approaches to building a competitive national economy through improved management in view of the world's best achievements in the fields of economy, and develop practical recommendations for its further development and improve the competitiveness of Kazakhstan's economy.
On the basis of common purpose in the work were raised and solved the following tasks:
- examine the experiences of developed countries to improve the management of industrial economies;
- determine the cost-effectiveness of scientific and technological advances in developed countries; identify the level of R & D spending in the most competitive countries in the world, and on this basis show the role of government in funding research and development, as well as the role of research in economic development;
- the example of developed countries to show the functional dependence of labor productivity, wages, and capital-labor. Show the need for their use in Kazakhstan;
- consider the possibility of using the best achievements of the world in the industrial economy to improve the competitiveness of the domestic economy. Consider the experience of foreign financing of the economy;
- the example of  developed  countries to show the role of innovation in improving the low diversification of the economy;
- show characteristics and differences of management in the developed world, and to assess its role in economic development.
The object of the research is to develop the most competitive sectors of the economy of the Republic of Kazakhstan on the basis of governance arrangements.
The subject of the study is to identify mechanisms to improve management sectors of the economy of Kazakhstan as a result of a better definition of excellence.
Scientific novelty of the work lies in the fact that it attempts to explore the experience of developed countries to improve the management of industrial economies, and to identify the most suitable samples for use in enhancing the competitiveness of the economy of Kazakhstan. And also attempted to show that scientific and technological progress is a major lever for growth and competitiveness to accelerate economic growth in rich countries, and an example of such countries to prove that the increase in capital-labor entails the growth of average wages. And with an increase in the average annual salary is directly related to growth and productivity of labor and capital.
Key scientific points presented for defense:

25. author's definition of the concept of "competitiveness";
26. author's definition of the concept of "innovation activity";
27. learning experience of leading countries in improving governance and competitiveness of industries of Kazakhstan;
28.  high capital-worker is the key to wage growth;
29.  wage growth is the key to increasing productivity;
30.  improvement of low innovation is the key of economic diversification;
31.  use of the best management in the developed countries is a prerequisite for the formation and development of domestic business.

Scientific and practical significance of the work is determined by the possibility of using the theoretical, methodological and practical provisions for developing a system of government measures to improve the competitiveness of national economies, industries, domestic business:
- used information and analytical tools of analysis of socio-ekononmicheskogo development of the country on the basis of examples of developed countries is the development of the theory of competitiveness;
- ways of economic development of the most competitive countries and their lessons for Kazakhstan, as well as the results of the analysis can be used by research centers, zanmayuschimisya national and regional studies.
- an analysis of macroeconomic indicators developed countries can be used in the statistical agencies;

- scientific results to determine the factors of productivity growth and its relationship with higher capital-labor and the growth of average wages can be used by public authorities and private companies.

Подписано в печать 15.02.2010 г.
Формат 60х84/16. Усл.п.л. 1,2

Тираж 100

Отпечатано: 010000, г. Астана
ТОО «Идеал-ИС 2009», м-он 4, д.28
Тел./факс: 8 (7172) 36 81 58